فناوری بلاکچین یکی از بزرگترین نوآوریهای قرن بیست و یکم است که تاریخچه بلاکچین نشان میدهد این فناوری تأثیر فراوانی بر بخشهای مختلف داشته، از حوزه مالی گرفته تا تولید و آموزش. بلاکچین برای بسیاری ناشناخته است، این در حالی است که دولتها، کسبوکارها و بسیاری از شرکتها در حال تلاش پیادهسازی فناوری بلاکچین در حوزههای مختلف هستند.
پیدایش بلاکچین به اوایل دهه 1990 باز میگردد، در این سالها فناوریهای جدید ایجاد شد که همگی به خلق بلاکچین کمک کردند. با داموندمگ همراه باشید تا تاریخچه بلاکچین را از زمان پیدایش تا کنون بررسی کنیم.
ساختار بلاکچین
به زبان ساده، بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده همتا به همتا است که امن است و برای ثبت تراکنشها از بسیاری از رایانه ها استفاده میشود و اطلاعات فقط در یکجا و به دست یک فرد، ذخیره نمیشود. محتویات این دفتر کل فقط با افزودن بلاک جدیدی که به بلاک قبلی متصل شده است بهروز میشود.
به زبان سادهتر، بلاکچین پلتفرمی است که در آن افراد میتوانند انواع تراکنشها را بدون نیاز به نهاد مرکزی یا مورد اعتماد انجام دهند.
پایگاه داده ایجاد شده، بین شرکت کنندگان شبکه به صورت شفاف به اشتراک گذاشته میشود که به موجب آن همه میتوانند به محتویات آن دسترسی داشته باشند. هر بلاک در یک بلاکچین به گونهای چیده شده است که شامل محتوای اصلی بلاک قبلی نیز هست.
بلاکهایی که یک بلاکچین را تشکیل میدهند، دستهای از تراکنشهای تایید شده توسط شرکتکنندگان در یک شبکه را در خود جای میدهند و هر بلاک دارای یک هش رمزنگاری از یک بلاک قبلی در شبکه است.
مقاله داموندمگ با عنوان بهترین تعریف برای بلاک چین چیست؟ را بخوانید تا درباره فناوری بلاکچین بیشتر بدانید.
آغاز تاریخچه بلاکچین
دانستن تاریخچه بلاکچین برای علاقه مندان به بلاکچین و کاربران آن بسیار مهم است. بنابراین، برای کمک به شناخت بهتر تاریخچه بلاکچین و درک روند زمانی توسعه بلاکچین، در این مقاله راهنمای کاملی از تاریخچه فناوری بلاکچین همراه با مسیر توسعه آن از زمان پیدایش تا کنون ارائه میشود.
آغاز فناوری بلاکچین (1991-2008)
بلاکچین چگونه پدید آمد؟ استوارت هابر (Stuart Haber) و اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta) در سال 1991 ایده آنچه را که بسیاری از مردم به عنوان بلاکچین میشناسند، ارائه کردند. اولین کار آنها شامل کار بر روی زنجیره ای از بلاکهای امن رمزنگاری شده بود که به موجب آن هیچ کس نمی توانست در مُهرهای زمانی اسناد (timestamps) دستکاری کند.
در سال 1992، آنها سیستم خود را با فناوری درخت مرکل ترکیب کردند که کارایی بلاکچین را افزایش داد و در نتیجه امکان جمع آوری اسناد بیشتر در یک بلاک را فراهم کرد. با این حال، در سال 2008 تاریخچه بلاکچین به لطف یک فرد یا گروه به نام ساتوشی ناکاموتو به مهمترین نقطه عطف خود رسید.
عملکرد ساتوشی ناکاموتو به گونهای بود که به عنوان مغز پشت فناوری بلاکچین شناخته میشود. اطلاعات بسیار کمی در مورد ناکاموتو وجود دارد زیرا بسیاری از افراد بر این باورند که او میتواند یک فرد یا گروهی از افراد باشد که روی بیت کوین کار میکنند.
ناکاموتو اولین بلاک چین را در سال 2008 پیادهسازی کرد و از آن زمان این فناوری تکامل یافت و راه خود را به بسیاری از برنامههای کاربردی و فراتر از ارزهای دیجیتال پیدا کرده است. ساتوشی ناکاموتو اولین وایت پیپر در مورد این فناوری را در سال 2009 منتشر کرد. در این وایت پیپر، او جزئیاتی از نحوه عملکرد این فناوری و غیر متمرکز بودن آن را ارائه کرد. غیرمتمرکز بودن یک شبکه به زبان ساده به این معناست که اطلاعات در دست نهاد خاصی وجود ندارد و متمرکز نیست بلکه اطلاعات در سراسر شبکه پراکنده است و مجموعهای از اعضای شبکه مدیریت و حکمرانی در شبکه را به عهده دارند و هیچ فرد یا نهادی به تنهایی هرگز کنترلی بر چیزی نخواهد داشت.
از زمانی که ساتوشی ناکاموتو از صحنه خارج شد و توسعه بیت کوین را به دیگر توسعه دهندگان اصلی واگذار کرد، فناوری بلاکچین تکامل یافت و منجر به ایجاد برنامههای کاربردی جدیدی شده است که تاریخچه بلاکچین را تشکیل میدهند.
تکامل بلاکچین: فاز 1 تاریخچه بلاکچین
ظهور بیت کوین (2008-2013)
اکثر مردم بر این باورند که بیت کوین و بلاکچین یک چیز هستند. با این حال، اینطور نیست، زیرا بلاکچین یک فناوری زیرساختی است که بسیاری از برنامههای کاربردی که یکی از آنها ارزهای دیجیتال است، بر بستر آن فعال هستند.
بیت کوین در سال 2008 به عنوان اولین کاربرد فناوری بلاکچین به وجود آمد. ساتوشی ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین، آن را به عنوان یک سیستم الکترونیکی همتا به همتا معرفی کرد. ناکاموتو بلاک جنسیس (Genesis block) یا بلاک پیدایش را ایجاد کرد که بلاکهای دیگر از آن استخراج میشدند و بلاکها به هم متصل شدند و در نتیجه یکی از بزرگترین زنجیره بلاکهای حاوی اطلاعات و تراکنشهای مختلف ایجاد شد. در طول سال 2009 اتفاقات مهمی توسط ساتوشی ناکاموتو رقم شد که برای همیشه در تاریخچه بلاکچین ثبت خواهد شد.
- ۳ ژانویه ۲۰۰۹: ساتوشی ناکاموتو نخستین بلاک بیت کوین (بلاک جنسیس) را استخراج کرد. این بلاک حاوی ۵۰ بیت کوین بود و به عنوان اولین بلاک در ارزهای دیجیتال شناخته میشود.
- ۸ ژانویه ۲۰۰۹: ناکاموتو نسخه اولیه نرمافزار بیت کوین را با عنوان Bitcoin v0.1 to SourceForge در قالب یک نرمافزار متنباز منتشر کرد. این نسخه هنوز هم روی GitHub در دسترس است.
- ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹: در این تاریخ 10 بیت کوین از طرف ساتوشی ناکاموتو به هال فینی (Hal Finney) منتقل شد و نخستین تراکنش بیت کوین انجام شد. هال فینی ، دانشمند علوم کامپیوتر و یکی از اولین پذیرندگان بیت کوین بود. او در سال ۲۰۰۹ به یک بیماری نادر مبتلا شد و در سال ۲۰۱۴ در سن ۵۸ سالگی درگذشت.
- ۱۲ اکتبر ۲۰۰۹: کانال bitcoin-dev روی پایگاه اینترنت ریلی چت (Internet Relay Chat) با هدف ارتباط با توسعهدهندگان بیت کوین توسط ناکاموتو ساخته شد.
- ۳۱ اکتبر ۲۰۰۹: اولین صرافی برای خرید و فروش بیت کوین با عنوان بیت کوین مارکت (Bitcoin Market) ایجاد شد.
- ۲۲ نوامبر ۲۰۰۹: ساتوشی انجمن بیتکوین تاک (Bitcointalk) را برای گفتگو و به اشتراکگذاری اخبار و اطلاعات مرتبط با بیت کوین راهاندازی کرد.
از زمانی که بیت کوین به عنوان یک برنامه کاربردی در بلاکچین، منتشر شد، تعداد زیادی از برنامههای کاربردی که همگی به دنبال استفاده از اصول و قابلیتهای فناوری بلاکچین هستند، ایجاد شدند ولی به سرانجام نرسیدند و حذف شدند. در نتیجه، تاریخچه بلاکچین شامل فهرست طولانی از برنامههایی است که همگی باعث تکامل این فناوری شدهاند.
تکامل بلاکچین: فاز 2 تاریخچه بلاکچین
توسعه اتریوم (2013-2015)
در دنیایی که نوآوری امری عادی و اجتناب ناپذیر است، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) ، به عنوان یکی از اولین مشارکت کنندگان در توسعه کد بیت کوین، جزو افرادی بود که احساس میکردند بیت کوین هنوز به جایگاه واقعی خود نرسیده است.
با توجه به محدودیتهای بیت کوین، بوترین شروع به کار روی چیزی کرد که احساس میکرد یک بلاکچین انعطاف پذیر است که میتواند علاوه بر اینکه یک شبکه همتا به همتا باشد، عملکردهای مختلفی را نیز شامل شود. ویتالیک بوترین، وایت پیپری را منتشر و در آن یک پلتفرم را برای میزبانی از اپلیکیشنهای غیرمتمرکز تشریح کرد. اتریوم به عنوان یک بلاکچین جدید و با قابلیتهای بیشتر از بیت کوین، در سال 2013 متولد شد، اتفاقی که تبدیل به یک لحظه مهم در تاریخچه بلاکچین شده است و از این بعد تاریخچه بلاکچین وارد دوران تازهای شد.
اتریوم راه را برای گسترش کارکردهای بلاکچین در حوزههایی فراتر از ارزهای دیجیتال هموار کرد. این شبکه جدید، مفهوم قراردادهای هوشمند را به دنیا معرفی کرد و بستری را برای ساخت و راهاندازی برنامههای غیرمتمرکز در اختیار توسعهدهندگان گذاشت.
بلاکچین اتریوم به طور رسمی در سال 2015 راه اندازی شد، با توجه به توانایی اتریوم در پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، در حال حاضر به یکی از بزرگترین کاربردهای فناوری بلاکچین تبدیل شده است.
بلاکچین اتریوم به لطف توانایی آن در پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و برنامه های غیرمتمرکز، بیشترین تعداد تراکنشهای روزانه را پردازش میکند. ارزش بازار یا مارکت کپ آن نیز به میزان قابل توجهی در بازار ارزهای دیجیتال افزایش یافته است.
تکامل بلاکچین: فاز 3 تاریخچه بلاکچین
نسل سوم بلاکچین (2018 تا کنون)
توسعه و تکامل تاریخچه بلاکچین با اتریوم و بیت کوین متوقف نمیشود. در سالهای اخیر، تعدادی زیادی از پروژهها همه قابلیتهای فناوری بلاکچین را به کار گرفتهاند. با افزایش معاملات در بلاکچین، سرعت معاملات به ده دقیقه برای هر تراکنش افزایش پیدا کرد، علاوهبر این، کارمزد تراکنشها نیز با روند صعودی افازیش یافت. در این زمان پروژههای جدید بلاکچین عرضه شدند که علاوه بر ارائه ویژگیهای جدید، به دنبال رفع برخی از مشکلات بلاکچین بیتکوین و اتریوم بودند. در نسل سوم بلاکچین مشکلاتی مثل مقیاس پذیری، قابلیت تعامل با سایر بلاکچینها و حریم خصوصی که در نسلهای قدیمی مشاهده میشد به میزان چشمگیری رفع شده است.
در نسل سوم بلاکچین پروژههای مختلفی مثل ایاس، کاردانو و الگوراند تعریف شدند. این پروژهها به منظور رفع مشکلاتی که در نسلهای قبلی وجود داشتند مثل مقیاس پذیری، امنیت و تمرکززدایی روی کار آمدند. یا در رقابت برای سرعت بخشیدن به توسعه اینترنت اشیا، برخی از توسعه دهندگان، از فناوری بلاکچین استفاده کردند و بلاکچین IOTA را ارائه کردند.
نسل سوم بلاکچین را بیشتر با کاردانو میشناسند. هدف اصلی از ایجاد کاردانو سادهسازی ایجاد قراردادهای هوشمند و ساخت شبکهای مقیاس پذیرتر، کم هزینهتر و با قابلیت تعامل و امنیت بیشتر طراحی شده است.
بر خلاف بیت کوین و اتریوم، شبکه کاردانو با آیندهنگری بیشتری ایجاد شده است و تمرکز اصلی آن بر تحقیق و بررسی در مورد پروژههای اجرا شده قبلی مانند بیت کوین و اتریوم است. به همین دلیل این پروژه یکی از مهمترین پروژهها در زمینه توسعه تکنولوژی بلاکچین است.
جدول زمانی تاریخچه بلاکچین
تاریخ | رویداد |
1991 تا 2088 | استوارت هابر و اسکات استورنتا روی ساختار بلاکچین کار کردند. |
2009 | ساتوشی ناکاموتو وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد. |
2010 | اولین خرید با بیت کوین انجام شد. (خرید پیتزایی) |
2013 | ارزش بازار بیت کوین از یک میلیارد دلار گذشت. |
2013 | ویتالیک بوترین وایت پیپر اتریوم را منتشر کرد. |
2014 | تامین مالی بلاکچین اتریوم انجام شد. |
2014 | کنسرسیوم بلاکچین R3 تشکیل شد. |
2015 | بلاکچین دوم اتریوم رونمایی شد. |
2015 | بنیاد لینوکس از Hyperledger برای توسعه بلاکچین رونمایی کرد. |
2017 | EOS توسط block.one به عنوان یک پروتکل جدید بلاکچین معرفی شد. |
2017 | قیمت بیت کوین به رکورد 20 هزار دلار رسید. |
2017 | ژاپن بیت کوین را بهعنوان یک ارز قانونی به رسمیت شناخت. |
2018 | بیت کوین 10 ساله شد. |
2018 | کره جنوبی، خرید و فروش رمزارزها را ممنوع اعلام کرد. |
2019 | والمارت، آمازون و شرکتهای بزرگ پذیرش رمزارزها را آغاز کردند. |
2019 | تراکنشهای روزانه شبکه اتریوم از مرز یک میلیون تراکنش در روز گذشت. |
2020 | استیبل کوینها با رشد قابل توجهی مواجه شدند. |
2021 | صنعت ارزهای دیجیتال تریلیون دلاری شد. |
2021 | توسعه و رشد NFTها و وب ۳.۰ |
2021 تا کنون | بلاکچین همچنان به مسیر تکامل خود ادامه میدهد. |
جمع بندی
تا اینجا با تاریخچه بلاکچین آشنا شدید و اطلاعات زیادی را کسب کردید، اما این اطلاعات مقدمهای برای درک آینده این تکنولوژی شگفت انگیز است. آینده فناوری بلاکچین تا حدود زیادی وابسته به سیاستهایی است که دولتها و شرکتهای سرمایهگذاری بزرگ در قبال بلاکچین و ارزهای دیجیتال اتخاذ میکنند.
از طرفی هم طرفداران فناوری بلاکچین انتظار دارند که این فناوری به اتوماسیون بیشتر و افزایش تولید کمک کند. این فناوری در حال حاضر کاربرد زیادی در مدیریت عرضه و همچنین در رایانش ابری پیدا کرده است. فناوری بلاکچین همچنین باید در آینده به موارد مهمتری مانند موتورهای جستجو راه پیدا کند. با سرمایهگذاری مراکز آموزشی، دولتها و شرکتهای خصوصی در بلاکچین، این فناوری بدون تردید، بهبود مییابد.
همچنین تکامل فناوری بلاکچین در سال های اخیر باعث افزایش تقاضا برای استخدام متخصصان بلاکچین شده است. بسیاری از شرکتها در حال پیاده سازی بلاکچین برای بهرهمندی از مزایای بلاکچین هستند.
سوالات متداول
بلاکچین دقیقا چه زمانی اختراع شد؟
با توجه به موارد مطرح شده، میتوان گفت بلاکچین در سال 1991 اختراع شد.
چه کسی بلاکچین بیت کوین را مدیریت میکند؟
تکنولوژی بلاکچین بیت کوین موفق شده تا نیاز به عنصر اعتماد را برای پیش برد امور خود حذف کند و بدون مدیریت شخص یا نهادی خاص، به کار خود ادامه بدهد.
آینده تکنولوژی بلاکچین چگونه است؟
دنیای بلاکچین به عنوان یک فناوری جدید در فضای دیجیتال و تکنولوژی یک دنیای با تغیرات بسیار سریع و زیاد است و پیشبینی آینده بلاکچین بسیار دشوار است.