دیفای و توکن‌های غیرقابل تعویض هرروز در حال کسب محبوبیت بیشتر هستند. از ترکیب این دو و قراردادهای هوشمند، به فرآیندی جدید در این حوزه با نام «وام NFT» خواهیم رسید. وام‌های این‌چنینی در ازای وثیقه‌ای از جنس توکن‌های غیرقابل تعویض پرداخت می‌شوند و مزایای مختلفی هم دارند.
در این مقاله ابتدا مفهوم NFT را یادآوری خواهیم کرد و سپس با معرفی وام‌های این حوزه به مزایا و پلتفرم‌های ارائه آن‌ها خواهیم پرداخت.
معرفی NFTها
پلتفرم‌های دیفای، وام‌های NFT را ارائه می‌کند. کاربران در این پلتفرم‌ها می‌توانند توکن‌های غیرقابل تعویض خود را به صورت وثیقه قرار دهند و در ازای آن ارز دیجیتال یا فیات را به صورت وام دریافت کنند. با انجام این کار، دیفای می‌تواند به رفع مشکلات نقدینگی NFTها کمک کند. البته برخی از این توکن‌ها نقدینگی بالایی دارند.
NFTها توکن‌هایی هستند که نشان می‌دهند مالکیت یک دارایی در اختیار کیست. این دارایی‌ها اغلب از انواع دیجیتال هستند، اما برای املاک و دارایی‌های واقعی نیز از آن‌ها استفاده می‌شوند. اگر به توکن‌های غیرقابل تعویض در دنیای کریپتو نگاه کنیم، می‌بینیم که اغلب به هنر دیجیتال، آواتارها، املاک مجازی متاورس و مجموعه‌ها و کلکسیون‌ها اختصاص دارند. ویژگی منحصر به فرد این توکن‌ها این است که تقسیم‌پذیر نیستند و امکان کپی کردنشان وجود ندارد.
برخلاف توکن‌های تعویض‌پذیر، ارزهای دیجیتال تقسیم‌پذیر هستند. برای مثال بیت کوین به واحدهای کوچکی به نام ساتوشی تقسیم می‌شود و افرادی که توانایی خرید یک کوین کامل را ندارند، می‌توانند درصد کوچکی از آن را بخرند. هر NFT یک کد به خصوص دارد که یکتا بودن آن را نشان می‌دهد، به این ترتیب نمی‌توان هیچ‌یک را کپی کرد. خوشبختانه تکنولوژی بلاک چین وجود دارد، که باعث می‌شود صحت هر NFT مشخص شود.
اغلب توکن‌های غیرقابل تعویض نماینده یک دارایی دیجیتال هستند. این دارایی‌ها می‌توانند از هر نوع رسانه‌ای اعم از صوتی، تصویری و حتی آثار هنری باشند. اگر در این حوزه پیگیر اخبار باشید، می‌دانید که هنرمندی به نام بیپل (Beeple) اخیراً یکی از آثار هنری خود را به قیمت 69 میلیون دلار در حراجی کریستی فروخته است. این قیمت سرسام‌آور برای یک اثر هنری، بسیاری را مشتاق پیگیری بازار NFT کرده است.
توکن‌هایی دیگری هم وجود دارند که به قیمت بسیار بالایی فروخته شده‌اند، برای مثال توییتی از جک دورسی هم‌بنیانگذار توییتر یا توکن‌هایی که مربوط به لیگ NBA هستند از دسته توکن‌های گران‌قیمت هستند. در اختیار داشت توکن‌های ورزش برای طرفداران بسیار جذاب است، ضمن اینکه سودآور هم هست.
همان‌طور که به صورت سنتی برخی از آثار هنری و کلکسیون‌هایی از کارت‌های ورزشی ارزش دارند و بسیار محبوب هستند، در دنیای NFT هم توکن‌هایی که به دارایی‌های منحصر به فرد اختصاص دارند همین‌طور هستند.
همه این‌ها با وجودی که ویژگی‌های خوبی هستند، باعث شده‌اند مشکلاتی در خصوص نقدینگی به وجود آورده است. توکن‌های غیرقابل تعویض تقسیم‌پذیر نیستند و بسیار گران هستند، پس فقط تعداد معدودی توانایی مالی خرید آن را دارند و پس از خرید نمی‌توانند با فروش آن سود کسب کنند. درواقع منظور این نیست که اصلاً امکان فروش وجود ندارد، اما آنقدر محدود است که به رونق و نقدینگی ضربه می‌زند.
وام NFT چیست؟
حالا نوبت به خودنمایی وام NFT رسیده است. پروتکل‌های دیفای با استفاده از وام NFT و توکن‌های غیرقابل تعویض قابل تقسیم، مشکل نقدینگی را تا حدودی حل کرده‌اند. در این روش کافی است کاربر مقدار دلخواه از توکن‌های خود را وثیقه بگذارد و مقداری ارز دیجیتال یا ارز فیات را به صورت وام دریافت کند. از آنجایی که امکان استیک یا هر نوع استفاده دیگری از NFTها برای سودآوری وجود ندارد، دریافت وام روشی بسیار کارآمد است.
در دنیای واقعی هم شرکت‌هایی وجود دارند که با دریافت وثیقه به مشتریان خود وام می‌دهند. به این وام‌ها، وام‌های باپشتوانه گفته می‌شود. در این مورد خاص، پشتوانه وام از جنس NFT است. با پولی که از این وام‌ها به دست می‌آید، کاربران می‌توانند توکن بیشتر بخرند، یا آن را صرف هر کار دیگری از جمله راه‌اندازی کسب و کار کنند.
دیگر زمان فقط سرمایه‌گذاری و هولد کردن گذشته است. به این شیوه سرمایه‌گذاری منفعل گفته می‌شود، که تکنولوژی دیفای توانسته است آن را تا حدودی کنار بزند و با ارائه امکاناتی در حوزه وام، استیکینگ، اجاره و معامله با مارجین روش‌های جدید را پیش روی کاربران قرار دهد.
البته مشکلاتی از جمله حمله فلش لون (Flash Loan Attack) یا حمله وام سریع در این حوزه وجود دارد. هکرها این توانایی را دارند که برای پیشبرد اهداف خود وام بگیرند، قیمت توکن مورد هدف را کاهش دهند، توکن را دوباره با قیمتی کمتر بخرند، وام را تسویه کرده و ما به التفاوت را برای خود بردارند.
نحوه کار وام NFT چگونه است؟
در مراکزی که در دنیای واقعی با دریافت وثیقه وام می‌دهند، نحوه کار به این صورت است که شما دارایی ارزشمندی مانند یک اثر هنری یا جواهر را به آن‌ها تحویل می‌دهید و پس از آنکه مرکز وثیقه در مورد ارزش واقعی آن دارایی تصمیم گرفت، درصدی از آن را به عنوان وام ارائه می‌دهد. سپس شما باید وام را در موعد مقرر برگردانید، در غیر این صورت مرکز دارایی شما را به نفع خود ضبط خواهد کرد. این شیوه گرفتن وام برای افرادی مناسب است که اگرچه دارایی گران‌قیمتی دارند، نمی‌خواهند آن را برای رفع نیاز مالی خود بفروشند، بنابراین در عوض این کار، از آن به عنوان وثیقه استفاده می‌کنند.
وام NFT نیز به همین صورت عمل می‌کند، تنها تفاوت این است که ارزش هر NFT بر اساس شرایط بازار مشخص است و اینکه هیچ مرکزی برای اداره امور وجود ندارد، همه‌چیز غیرمتمرکز است. در پلتفرم‌های دیفای، وام NFT بین 20 تا 80 درصد ارزش توکن است. روند کار در دیفای کاملاً شفاف است و برای گرفتن وام از آن نیازی به ارائه مدارک، اثبات هویت و انتظار برای تأیید اطلاعات وجود ندارد.
مانند هر سیستم غیرمتمرکز دیگری، در دیفای نیز کنترل سرمایه و دارایی‌های هر فرد در دست خود او است. دارایی‌هایی که در وثیقه هستند، با یک قرارداد هوشمند گره خورده و در نهایت این قراردادها، فرایند وام‌دهی را به صورت خودکار آماده می‌کنند.
باوجودی که هیچ مشکل خاصی در این فرایند به چشم نمی‌خورد، نباید از ریسک بازار چشم‌پوشی کنیم. همان‌طور که گفتیم، ممکن است افراد نتوانند وام خود را بازگردانند، که در نتیجه آن دارایی وثیقه گذاشته از دست می‌رود. به همین دلیل است که برخی از وام‌دهندگان NFTهای جدید را نمی‌پذیرند، چون معتقدند این توکن‌ها مشتری کافی ندارند.
آیا امکان تقسیم پذیری NFT وجود دارد؟
تا به اینجا چند بار به موضوع منحصر به فرد بودن و تقسیم ناپذیری NFTها اشاره کردیم. این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که هر توکن غیرقابل تعویض، فقط یک مالک می‌تواند داشته باشد. اما مفهومی با عنوان «Fractionalized Ownership» به معنی «مالکیت تقسیمی» وجود دارد که امکان مالکیت یک بخش از یک NFT را برای کاربران فراهم می‌کند.
به تقسیم‌پذیری NFTها، فرکشن کردن هم گفته می‌شود. دلیلی که این امکان فراهم شده است، این است که همه افراد نمی‌توانند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند و برای اینکه افراد بیشتر با سرمایه کمتر بتوانند وارد این بازار شوند، فرکشن کردن عملی عاقلانه و محبوب است. NFTها اغلب از نوع توکن‌های ERC721 هستند و فرکشن کردن یعنی تبدیل یک توکن ERC721 به چند ERC20. هر توکن جدید که به صورت ERC20 درآمده است، قیمتی مناسب‌تر دارد.
مزایای تقسیم پذیری NFT
حالا که در بحث وام NFT به تقسیم‌پذیری این توکن‌ها رسیدیم، خوب است برخی از مهم‌ترین مزایای این کار را بررسی کنیم.
بهبود نقدینگی
NFTها غیرقابل تعویض هستند، که یعنی نقدینگی کمی در آن‌ها وجود دارد. تصور کنید شما یک توکن را با قیمت 100 هزار دلار خریده‌اید، به نظر شما چقدر احتمال دارد بعد از 6 ماه نگهداری از آن، زمانی که ارزش آن 2 برابر شد بتوانید مشتری مناسبی برایش پیدا کنید، بدون شک باید مدتی طولانی منتظر شوید. حالا اگر بتوانید با فرکشن کردن آن را به چند بخش تقسیم کنید، ورق بر خواهد گشت.
تخمین قیمت
تخمین قیمت‌ها در هر بازاری اهمیت دارد، حالا اگر دارایی موردنظر آنقدر برای تخمین دشوار باشد، فعالیت در بازار سخت خواهد شد. به همین دلیل است که تقسیم‌پذیری فرآیندی کاربردی است.
یافتن آسان خریدار
یک NFT میمون کسل را در نظر بگیرید که صدها دلار ارزش دارد. مسلماً یافتن مشتری برای آن دشوار است، اما اگر به چند توکن تقسیم شود که هرکدام 1000 دلار ارزش دارند، صف خریداران بسیار طولانی خواهد شد.
4 پلتفرم برتر وام NFT
پس از توضیحات جانبی، حالا دوباره به بحث وام NFT برمی‌گردیم. حالا که اطلاعات زیادی در این زمینه داریم، باید بدانیم که کدام پلتفرم‌ها چنین وام‌هایی ارائه می‌دهند. 4 پلتفرم برتر در این حوزه وجود دارند، که در ادامه هریک را معرفی خواهیم کرد.
1. NFTfi
پلتفرم NFTfi، وب سایتی است برای وثیقه گذاری که توکن ERC721 می‌پذیرد. کافی است دارایی خود را وثیقه بگذارید و در ازای آن ارز دیجیتال محبوب خود را وام بگیرید. پس از آنکه مقدار وثیقه را مشخص کنید، پلتفرم مقدار وام را پیشنهاد می‌دهد. اگر آن مقدار برای شما قابل قبول باشد، قرارداد هوشمند جاری خواهد شد و تا زمانی که همه شرایط برقرار شود، وثیقه قفل خواهد ماند.
پلتفرم NFTfi، بیش از 12 میلیون دلار معامله انجام داده است. افراد می‌توانند با میانگین 26 هزار دلار ماهانه وام بگیرند. البته مبالغی در حدود 200 هزار دلار نیز دیده شده است. وام‌های NFTfi، اغلب زیر 20 درصد هستند، که بسته به قیمت NFT مبالغ مختلفی خواهند بود.
2. Arcade
پروتکلی غیرحضانتی به نام پاون (Pawn) وجود دارد، که برای وام NFT باپشتوانه طراحی شده است. پلتفرم Arcade از این پروتکل پشتیبانی می‌کند تا سرمایه‌گذاران در سطح خرد از وام NFT استفاده کنند. تنها کاری که لازم است انجام دهید، اتصال این پلتفرم به کیف پول متامسک است. توجه داشته باشید که دارایی‌هایی که به عنوان وثیقه پذیرفته می‌شوند محدود هستند و پیش از هر اقدامی باید به لیست NFTهای مورد پذیرش مراجعه کنید.
در این پلتفرم قرارداد هوشمندی وجود دارد که به کم آن می‌توانید NFT رپد شده بسازید که در فرآیند گرفتن وام و در بخش ارائه وثیقه کاربرد دارد. توکن‌های رپد شده زمان پرداخت و بازپرداخت وام را در خود ذخیره می‌کند. ضمن اینکه در این پلتفرم، کارمزد نیز دریافت می‌شود.
3. Drops
پلتفرم Drops، یک پلتفرم وام‌دهی فوری است که هیچ نیازی به واسطه یا ضامن ندارد. Drops هشتاد درصد وثیقه را به افراد وام می‌دهد، که مقدار بسیار خوبی است.
4. Nexo
پلتفرم Nexo، نوعی پلتفرم وام‌دهی برای افراد ثروتمند است. این پلتفرم فقط به افرادی وام می‌دهند که NFTهای بلوچیپ گران‌قیمت بیش از 500 هزار دلار را وثیقه بگذارند. اغلب نهنگ‌ها چنین سرمایه‌ای دارند. این افراد می‌توانند بدون انتظار به صورت فوری وام دریافت کنند.
سخن پایانی
وام NFT روشی فعال برای کسب درآمد از توکن‌های غیرقابل تعویض است. به دلیل گران‌قیمت بودن این دارایی‌ها، اگر بخواهید به شیوه معمول و منفعل سرمایه‌گذاری، آن را خریداری کرده و مدت‌ها برای فروش آن منتظر ،به احتمال زیاد سودی نخواهید برد. در عوض تصور کنید پلتفرمی وجود دارد که 80 درصد ارزش توکن شما را وام می‌دهد، که با آن می‌توانید بسیاری از مسائل مالی خود را پوشش دهید.
در این مقاله از داموندمگ تلاش کردیم درمورد وام NFT و پلتفرم‌های ارائه آن صحبت کنیم. اطلاعاتی که ارائه دادیم، نقطه خوبی باری شروع آشنایی با این موضوع است. به نظر شما این وام‌ها تا چه اندازه کارایی دارند.
سؤالات متداول
وام NFT چیست؟
وام‌های NFT، از انواعی هستند که در ازای وثیقه به وام گیرندگان مبلغی را پرداخت می‌کنند. به چنین وام‌هایی، وام با پشتوانه NFT گفته می‌شود، چراکه وثیقه‌ها باید از نوع NFT باشند. چنانچه وام گیرنده نتواند قرض خود را بپردازد، وثیقه از طرف وام‌دهنده ضبط خواهد شد.
چرا به وام NFT نیاز داریم؟
توکن‌های غیرقابل تعویض بسیار گران‌قیمتی در بازار وجود دارد، برخی از آن‌ها قیمتی بسیار بیشتر از یک کوین بیت کوین دارند، بنابراین تعداد بسیار کمی توانایی مالی خرید آن را دارند. اما همان تعداد کم هم در یافتن مشتری به مشکل خواهند خورد. به این ترتیب یعنی برای خرید چیزی هزینه کرده‌اند، که نمی‌توانند از آن سودی دریافت کنند. وام NFT، باعث می‌شود افراد بتوانند از NFT خود سود کسب کنند و سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند.
ویژگی برتر پلتفرم های وام NFT چیست؟
این پلتفرم‌ها هیچ اطلاعات و ضامنی از شما نمی‌خواهند. فقط کافی است با پلتفرم وارد یک قرارداد هوشمند شوید و اطلاعاتی نظیر مقدار وام، زمان پرداخت و زمان بازپرداخت را مشخص کنید. از آن به بعد وظیفه کنترل فرآیند بر عهده همین قرارداد هوشمند است.