تفاوت Total Supply و Circulating Supply در کریپتو چیست؟

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های پروژه‌ه‌های ارز دیجیتال که سرمایه‌گذاران باید توجه زیادی به آن داشته باشند، توکنومیک (Tokenomics) یا اقتصاد پروژه است. ذخیره کل (Total Supply) و ذخیره در گردش (Circulating Supply) وجه اصلی اقتصاد توکنی هر پروژه را می‌سازند و احتمالا بارها نام آن‌ها را شنیده‌اید. اما تاکنون به این فکر کرده‌اید که تفاوت Total Supply و Circulating Supply چیست؟ اینکه بدانید به طور کلی چه تعداد توکن در بازار عرضه شده و چه تعداد اکنون در گردش است، چه کمکی به استراتژی معاملاتی شما خواهد کرد؟
اگر بخواهیم خیلی خلاصه بگوییم، منظور از ذخیره کل، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌های پروژه است که صادر یا استخراج شده‌اند. این کوین‌ها یا توکن‌ها شامل کوین‌ها یا توکن‌های درگردش و کوین‌ها یا توکن‌های قفل شده هستند. در مقابل، منظور از ذخیره در گردش، تعداد کوین‌ها یا توکن‌هایی است که صادر یا استخراج شده‌ و در گردش اقتصادی قرار گرفته‌اند.
اجازه دهید در رابطه با این دو مفهوم مهم در دنیای کریپتو بیشتر صحبت کنیم. در ادامه، پس از مروری کلی بر مفهوم توکنومیک در پروژه‌های ارز دیجیتال، به بررسی دقیق‌تر ذخیره کل و ذخیره در گردش می‌پردازیم. با داموند همراه باشید.

توکنومیک در پروژه‌های ارز دیجیتال چیست؟

اصطلاح توکنومیک از ترکیب دو واژه توکن (Token) و اقتصاد (Economics) به وجود آمده و به معنی اقتصاد توکنی است. این اصطلاح، توصیف‌کننده عواملی است که روی کاربرد و ارزش توکن‌های پروژه‌های ارز دیجیتال، اثرگذار هستند. این عوامل می‌توانند شامل صدور و توزیع توکن، عرضه و تقاضا، سازوکارهای انگیزشی و برنامه‌های توکن‌سوزی باشند اما این موارد، تنها بعضی از فاکتورهای دخیل در توکنومیک پروژه‌ها هستند.

طراحی درست و اصولی توکنومیک با توجه با ماهیت پروژه، برای موفقیت آن پروژه اهمیت دارد. همچنین، سرمایه‌گذاران نیز باید پیش از سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های ارز دیجیتال، کاملا با الگوی اقتصاد توکنی پروژه آشنا شوند.

پروژه‌های بلاک چینی، قوانین مشخصی برای مدیریت توکن‌های خود دارند تا نه تنها ارزش توکن‌های خود را حفظ کنند، بلکه به کاربران برای مشارکت سازنده در پروژه انگیزه دهند و احتمال مشارکت مخرب را پایین بیاورند. در واقع، توکنومیک پروژه‌های ارز دیجیتال درست مانند تصمیمات بانک‌های مرکزی برای چاپ پول، قرض دادن، کاهش صفرهای پول، تعیین نرخ بهره و … است که با هدف حفظ ارزش پول و جهت دادن به فعالیت‌های مالی و اقتصادی مردم انجام می‌شوند.

البته یک تفاوت مهم در اینجا وجود دارد؛ قوانین توکنومیک پروژه‌های ارز دیجیتال، برخلاف قوانین بانک‌های مرکزی، بسیار شفاف‌تر و با ثبات‌تر هستند و عملا در بسیاری از موارد امکان تغییر آن‌ها وجود ندارد.

حالا که با مفهوم اقتصاد توکنی آشنا شدید، می‌توانیم در رابطه با تفاوت Total Supply و Circulating Supply صحبت کنیم. همچنان با مجله صرافی داموند همراه باشید.

ذخیره کل یا Total Supply چیست؟

منظور از ذخیره کل یا Total Supply، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌های پروژه است که صادر یا استخراج شده‌اند و در حال حاضر موجود هستند. ذخیره کل مطابق با فرمول زیر به دست می‌آید:

ذخیره کل = ذخیره در گردش + توکن‌ها یا کوین‌های قفل شده = تعداد توکن‌ها یا کوین‌های صادر یا استخراج شده – تعداد توکن‌ها یا کوین‌های سوخته شده

بنابراین، می‌توان گفت که ذخیره کل، شامل تعداد کل توکن‌های در گردش، به علاوه تعداد توکن‌هایی است که صادر یا استخراج شده اما هنوز وارد چرخه نشده‌اند. از سوی دیگر، کوین‌ها یا توکن‌هایی که نهایتا سوزانده می‌شوند، از مقدار ذخیره کل، کاسته خواهند شد. اما شاید این سوال برای شما پیش بیاید که منظور از کوین‌ها یا توکن‌های قفل شده چیست؟

به تمام توکن‌ها یا کوین‌هایی که امکان خرید و فروش آن‌ها و انتقال آن‌ها از یک کف پول به کیف پول دیگر وجود نداشته باشد، توکن‌ها یا کوین‌های قفل شده گفته می‌شود. برای مثال می‌توان از کوین‌ها یا توکن‌هایی نام برد که در یک دوره وستینگد (Vesting Period) قفل شده‌اند و معمولا، در یک فروش خصوصی (Private Sale) یا عرضه اولیه سکه (Initial Coin Offering) که به اختصار ICO نامیده می‌شود، وارد چرخه می‌شوند.

پیش از اینکه در رابطه با ذخیره در گردش و تفاوت Total Supply و Circulating Supply صحبت کنیم، باید شما را با مفهوم دیگری به نام ذخیره حداکثری (Max Supply) آشنا کنیم. همچنان با ما همراه باشید.

تفاوت Total Supply و Max Supply

در حالی که Total Supply شامل تمامی توکن‌ها یا کوین‌هایی است که از قبل صادر یا استخراج شده‌اند (البته باید تعداد توکن‌های سوخته شده را از این تعداد کسر کنیم)، منظور از Max Supply، حداکثر تعداد توکن‌ها یا کوین‌هایی است که در نهایت، به وجود خواهند آمد. در واقع، Max Supply برخلاف Total Supply، شامل توکن‌ها یا کوین‌هایی که هنوز صادر یا استخراج نشده‌اند نیز می‌شود. برای مثال، تعداد ذخیره حداکثری بیت کوین، ۲۱ میلیون کوین است که بخش زیادی از آن‌ها هنوز استخراج نشده‌اند و انتظار می‌رود که استخراج این تعداد کوین تا قرن بیست و دوم طول بکشد.

ذخیره حداکثری، پارامتری ثابت و از پیش تعیین شده است که معمولا، در وایت پیپر (White Paper) پروژه‌ها بیان می‌شود و امکان تغییر آن وجود ندارد. به عنوان مثال، اگر بیت کوین بخواهد ذخیره کل خود را تغییر دهد، باید یک هارد فورک (Hard Fork) انجام دهد و در این صورت، بلاک چینی کاملا جدید و مجزا از بیت کوین با قوانین مخصوص به خودش و توکنومیک مخصوص به خودش ایجاد می‌شود، ولی بلاک چین بیت کوین با همان قوانین قبلی، سر جای خودش باقی می‌ماند.

دقت داشته باشید که همه پروژه‌ها، ذخیره حداکثری برای خودشان تعیین نمی‌کنند. برای مثال، بسیاری از استیبل کوین‌ها، Total Max مشخصی ندارند و هر چقدر که سرمایه به عنوان وثیقه برای پشتیبانی از استیبل کوین در دسترس باشد، به همان میزان نیز توکن استیبل کوین صادر خواهد شد. به عنوان مثال، پروژه استیبل کوین پکس دلار را در نظر بگیرید. در این پروژه، هر یک توکن استیبل کوین پکس دلار (USDP)، ارزشی برابر با یک دلار دارد و به ازای هر USDP که صادر می‌شود، یک دلار در حساب شرکت صادر کننده این توکن، قرار می‌گیرد. بنابراین، صدور توکن‌های USDP محدودیتی ندارد و تا زمانی که دلار برای پشتیبانی از این توکن وجود داشته باشد، امکان صدور توکن‌های جدید وجود دارد.

اما چرا بیشتر پروژه‌های ارز دیجیتال، Max Supply برای خودشان تعریف می‌کنند؟ از نقطه‌نظر اقتصادی، ارزش هر توکن یا کوین، به میزان در دسترس بودن آن بستگی دارد. اگر ذخیره نامحدودی از هر چیزی وجود داشته باشد، آن چیز ارزشی نخواهد داشت. بنابراین، پروژه‌های ارز دیجیتال نیز برای جلوگیری از بی‌ارزش شدن توکن‌های خود و کنترل تورم، ذخیره حداکثر تعریف می‌کنند.

ذخیره در گردش یا Circulating Supply چیست؟

در بالا برای شما توضیح دادیم که ذخیره کل چیست و چه تفاوتی با ذخیره در گردش دارد. در این بخش، می‌خواهیم برای روشن شدن تفاوت Total Supply و Circulating Supply، مفهوم ذخیره در گردش را برای شما مخاطبان گرامی مجله داموند، توضیح دهیم.

منظور از ذخیره در گردش یا Circulating Supply، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌هایی است که در چرخه اقتصادی و دسترس عموم قرار دارند و امکان خرید و فروش آن‌ها و انتقال آن‌ها از یک کیف پول به کیف پول دیگر وجود دارد.

ذخیره در گردش یک ارز دیجیتال می‌تواند با گذر زمان، افزایش یا کاهش پیدا کند. برای مثال، ذخیره در گردش بیت کوین به طور پیوسته در حال افزایش است و نهایتا با ذخیره حداکثر بیت کوین، یعنی ۲۱ میلیون توکن BTC برابر خواهد شد. این افزایش تدریجی، در نتیجه فرایند استخراج یا همان ماینینگ بیت کوین رخ می‌دهد. در این فرایند، تقریبا هر ۱۰ دقیقه، یک بیت کوین استخراج می‌شود.

بعضی از پروژه‌های ارز دیجیتال، برای کنترل تورم، راهکاری به نام توکن‌سوزی (Token Burning) دارند. در این پروژه‌ها، مثل بایننس (Binance)، بخشی از توکن‌های صادر شده مطابق با برنامه‌ای از پیش تعیین شده و قوانین مشخصی، برای همیشه از گردش خارج می‌شوند که به این فرایند، توکن‌سوزی می‌گویند.

می‌توان از ذخیره در گردش برای محاسبه ارزش بازار (Market Capitalization) استفاده کرد. این پارامتر با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

ارزش بازار = ذخیره در گردش × قیمت هر توکن یا کوین

براساس فرمول بالا، اگر یک ارز دیجیتال دارای ذخیره در گردش یک میلیارد کوین و قیمت هر کوین، پنج دلار باشد، ارزش بازار آن ارز دیجیتال، ۵ میلیارد دلار خواهد بود.

تفاوت Total Supply و Circulating Supply چیست؟

همانطور که دیدید، منظور از ذخیره کل یا Total Supply هر پروژه ارز دیجیتال، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌های صادر شده یا استخراج شده آن ارز دیجیتال، به غیر از توکن‌ها یا کوین‌های سوخته شده است. در مقابل، ذخیره در گردش یا Circulating Supply شامل تعداد کل کوین‌ها یا توکن‌هایی است که در گردش اقتصادی قرار دارند.

در حالی که Total Supply می‌تواند شامل تمامی توکن‌های قفل شده (خارج از دسترس عموم و غیر قابل خرید و فروش) به علاوه مقدار Circulating Supply باشد، خود ذخیره در گردش یا Circulating Supply، نمی‌تواند شامل توکن‌های قفل شده‌ای باشد که امکان انتقال آن‌ها از یک کف پول به کیف پول دیگر وجود ندارد.

زمانی که Circulating Supply به Total Supply برسد چه اتفاقی می افتد؟

گفتیم که منظور از Max Supply، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌هایی است که نهایتا، صادر یا استخراج و وارد چرخه می‌شوند. در خیلی از پروژه‌های ارز دیجیتال، مثل بیت کوین، نهایتا تمامی کوین‌ها یا توکن‌ها وارد چرخه خواهند شد و Circulating Supply با Max Supply برابر می‌شود. سوال اینجا است که در آن زمان، چه سرنوشتی در انتظار چنین پروژه‌هایی است؟ زمانی که دیگر بیت کوینی برای استخراج کردن وجود نداشته باشد، ماینرها با چه انگیزه‌ای کار تأیید تراکنش‌ها و بلاک‌ها را انجام خواهند داد؟ آیا برابر شدن Circulating Supply با Max Supply به معنی پایان پروژه است؟

نمی‌توان پاسخ مشخصی به این سوال داد. هر پروژه، راهکار مخصوص خودش را در چنین شرایطی پیشبینی کرده است. بعضی از پروژه‌ها، سعی می‌کنند این رویداد را تا جایی که می‌توانند به تعویق بیاندازند. برای مثال، بیت کوین دارای رویدادی به نا هاوینگ است که هر چهار سال یکبار رخ می‌دهد و با هر بار هاوینگ، پاداش استخراج هر بلاک، نصف می‌شود. بعضی از پروژه‌ها نیز راه‌کارهایی برای حفظ انگیزه ماینرها به منظور تأیید تراکنش‌ها در زمان برابر شدن Circulating Supply با Max Supply پیشبینی کرده‌اند. با این حال، بسیاری از پروژه‌ها، پاسخ مشخصی به این سوال ندارند و فقط باید منتظر ماند و دید که در آن صورت، پروژه به چه سمتی حرکت خواهد کرد.

سوالات پر تکرار در رابطه با تفاوت Total Supply و Circulating Supply

۱- Total Supply چیست؟

منظور از ذخیره کل یا Total Supply، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌های پروژه است که صادر یا استخراج شده‌اند و در حال حاضر موجود هستند.

۲- توکن سوزی چیست؟

توکن سوزی فرایندی است که در آن، برای حفظ ارزش یک کوین یا توکن ارز دیجیتال، تعدادی از آن، برای همیشه از گردش خارج می‌شود.

۳- تفاوت عرضه کل و سکه در گردش چیست؟

منظور از عرضه کل، همان Total Supply یا ذخیره کل و منظور از سکه در گردش همان Circulating Supply یا ذخیره در گردش است. تفاوت Total Supply و Circulating Supply در این است که عرضه کل به کل تعداد توکن‌ها یا کوین‌های صادر شده یا استخراج شده، به غیر از توکن‌های سوخته شده اشاره دارد که می‌توانند قفل یا در گردش باشند ولی منظور از تعداد سکه در گردش، فقط تعداد کل کوین‌ها یا توکن‌هایی است که در گردش هستند و امکان خرید و فروش آن‌ها وجود دارد.

جمع بندی

از مهم‌ترین پارامترهای اقتصاد توکنی یا توکنومیک هر پروژه ارز دیجیتال که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند، Total Supply یا عرضه کل و Circulating Supply یا سکه در گردش است.

گفتیم که منظور از Total Supply، تعداد کل توکن‌ها یا کوین‌های استخراج شده یا صادر شده، به غیر از توکن‌های سوخته شده است. در مقابل، منظور از Circulating Supply، تعداد کل توکن‌هایی است که برای خرید و فروش، در دسترس عموم قرار دارند. همچنین، اصطلاح دیگری به نام Max Supply یا عرضه حداکثر در دنیای کریپتو وجود دارد که معمولا با Total Supply اشتباه گرفته می‌شود و به معنی حداکثر تعداد توکن‌هایی است که در نهایت، صادر یا استخراج خواهند شد.

براساس تعاریف بالا نتیجه می‌گیریم که تفاوت Total Supply و Circulating Supply در این است که Total Supply شامل کوین‌ها یا توکن‌های قفل شده به علاوه کوین‌ها یا توکن‌های در گردش است اما Circulating Supply فقط به توکن‌های در گردش آزادانه اشاره دارد.