حجم معاملات چیست و چه کاربردی دارد؟

حجم معاملات یا Trading Volume عبارت است از کل مقدار سهام یا قراردادهای معامله شده برای یک اوراق بهادار مشخص. همه اوراق بهادار و سرمایه‌های ارزشمندی که در بازارهای معاملاتی مختلف خرید و فروش می‌شوند، حجم معاملاتی دارند. این مقیاس برای سهام، اوراق قرضه، قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای آتی و همه انواع کالاها اندازه گیری می‌شود. در این مقاله با داموندمگ همراه باشید تا در مورد حجم معاملات و کاربردهای آن نکاتی را به شما ارائه دهیم.

تعاریفی از حجم معاملات

برای درک ساده‌تر این مفهوم، در ادامه چند تعریف مختلف درباره آن را ارائه می‌دهیم.

•  تعداد کل سهام یا قراردادهای مبادله شده بین خریداران و فروشندگان یک اوراق بهادار در ساعات معاملاتی در یک روز معین اطلاق می‌شود، حجم معامله نام دارد.
• به سنجش فعالیت‌های مرتبط با خرید و فروش و نقدینگی بازار در یک دوره زمانی معین حجم معاملات می‌گویند.

با این تعاریف متوجه می‌شویم که حجم معاملات بالاتر بهتر از حجم کم‌تر است؛ زیرا به معنای نقدشوندگی بیشتر و اجرای بهتر سفارش های موجود در بازار است.

بررسی مفهوم حجم معاملات

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، حجم معامله، تعداد کل سهام یا قراردادهای معامله شده برای یک دارایی مشخص در یک دوره زمانی معین را اندازه‌گیری می‌کند. درواقع می توان گفت حجم، شامل تعداد کل سهام معامله شده بین خریدار و فروشنده است. هنگامی که کاربران در بازار فعال می‌شوند و تعداد تراکنش‌های یک دارایی افزایش پیدا می‌کند، حجم معامله آن‌ دارایی افزایش یافته و زمانی فعالیت در بازار کاهش پیدا کند و تراکنش های مربوط به اوراق بهادار کمتر شود، حجم معاملات نیز کاهش پیدا خواهد کرد.

معمولا حجم معامله‌های یک دارایی، در نزدیکی باز و بسته شدن بازار و شروع هفته و همچنین آخرین روز هفته به بالاترین حد خود می‌رسد.

کاربرد شاخص حجم معاملات چیست؟

هر صرافی در بازار، حجم معاملاتی مشخصی دارد و داده‌های مرتبط با حجم بازار مربوط به هر دارایی را ارائه می‌دهد. این آمار اغلب در هر روز و به فاصله هر یک ساعت گزارش می‌شود. اعداد اعلام شده، تقریبی هستند و ارقام واقعی نهایی روز بعد گزارش می‌شود؛ زیرا بررسی آمار و ارقام دقیق به زمان نیاز دارد. سرمایه‌گذاران همچنین ممکن است حجم اوراق بهادار یا تعداد تغییرات در قیمت قرارداد را به عنوان جایگزینی برای حجم معاملات دنبال کنند، زیرا قیمت‌ها با افزایش حجم معامله بیشتر تغییر می‌کنند.

حجم معامله به سرمایه‌گذاران اطلاعاتی درباره میزان نقدینگی و فعالیت تریدرها در بازار ارائه می‌دهد. هرچقدر تعداد تریدهای یک دارایی مشخص بیشتر باشد، درواقع نقدینگی بالاتر است، سفارش های بهتر اجرا می شوند و بازار برای اتصال خریدار و فروشنده فعال تر است. هنگامی که سرمایه گذاران در مورد جهت گیری بازار سهام تردید دارند، حجم معاملات آتی آن افزایش پیدا می‌کند.

روش استفاده از شاخص حجم بازار در معاملات ارزهای دیجیتال

حجم معاملات معیاری است از میزان معامله یک دارایی مالی معین در یک دوره زمانی. برای سهام، حجم تریدها با تعداد سهام معامله شده اندازه گیری می‌شود. برای قراردادهای آتی و اختیار معامله، حجم بر اساس تعداد قراردادهایی تعیین می‌شود که دست به دست شده‌اند. معامله گران برای تعیین نقدینگی به حجم معامله نگاه می‌کنند و تغییرات آن را با شاخص‌های فنی ترکیب می‌کنند تا درباره معاملات دارایی‌های موجود در سبد خریدشان تصمیم بگیرند.

نگاه کردن به الگوهای حجم معامله در طول زمان به تریدرها کمک می‌کند دارایی‌های قدرتمند را بشناسند و بتوانند برای سرمایه‌گذاری روی آن‌ها اقدام کنند. معامله‌گران با استفاده از این شاخص متوجه می‌شوند اشتیاق بازار نسبت به یک دارایی چقدر است، در نتیجه درک کلی از میزان عرضه و تقاضای دارایی به دست می‌آورند. حجم معاملات نقش مهمی در تحلیل تکنیکال ایفا می‌کند و در میان برخی از شاخص‌های فنی کلیدی به طور برجسته‌ای نقش دارد و بعضی از شاخص‌های کلیدی تحلیل تکنیکال با توجه به این عدد تعیین می‌شود.

تعیین قدرت یا ضعف یک دارایی با توجه به حجم تراکنش های آن

هنگام تجزیه و تحلیل حجم معامله، معمولاً دستورالعمل‌هایی برای تعیین قدرت یا ضعف روند قیمت دارایی وجود دارد. تریدرها تمایل بیشتری به پیوستن به حرکت‌های قوی دارند و سعی می‌کنند با شناسایی روندهای ضعیف از ورود به آن‌ها خودداری کنند.

در ادامه قصد داریم به دستور‌العمل‌هایی اشاره کنیم که در تشخیص روندها به کمک حجم معاملات کمک می‌کنند. البته این دستورالعمل‌ها در همه موقعیت‌ها صادق نیستند، اما راهنمایی کلی برای تصمیم گیری‌های معاملاتی ارائه می‌دهند.

1. تایید روند

بازار رو به رشد باید شاهد افزایش حجم معاملات باشد. خریداران برای بالا بردن قیمت‌ها به افزایش تعداد و اشتیاق نسبت به خرید بیشتر دارایی نیاز دارند. افزایش قیمت و کاهش حجم ممکن است نشان دهنده بی‌علاقگی تریدرها باشد و این هشداری در مورد کاهش احتمالی قیمت است. این دستور‌العمل ممکن است کمی سخت به نظر برسد و ذهن شما را درگیر کند، اما واقعیت ساده این است که کاهش (یا افزایش) قیمت در حجم کم سیگنال قوی نیست. کاهش (یا افزایش) قیمت در حجم زیاد سیگنال قوی‌تری است و نشان می‌دهد چیزی در سهام اساساً تغییر کرده است.

2. حرکت‌های فرسودگی و حجم معاملات

در یک بازار رو به رشد یا نزولی، می‌توانیم شاهد حرکت‌های فرسودگی باشیم. حرکت‌های فرسودگی، نوسانات شدید قیمت همراه با افزایش شدید حجم معامله هستند که نشان دهنده پایان بالقوه یک روند است. شرکت‌کنندگانی که منتظر ماندند و می‌ترسند که نوسان‌های بیشتری را از دست بدهند، در بالای بازار انباشته می‌شوند و تعداد خریداران را به حالت فرسودگی می‌کشانند.

در پایین ترین سطح بازار، کاهش قیمت‌ها تعداد زیادی از معامله‌گران را از بازار خارج می‌کند  و نوسان‌های بازار بیشتر می‌شود. خروج تریدرها از بازار یک دارایی حجم تراکنش‌های آن را کاهش می‌دهد، اما اینکه تغییر حجم در روزها، هفته‌ها و ماه‌های بعدی ادامه می‌یابد را می‌توان با استفاده از سایر دستورالعمل‌های حجم معاملات مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

3. علائم صعودی

حجم معامله می‌تواند در شناسایی نشانه‌های صعودی مفید باشد. به عنوان مثال، موقعیتی را تصور کنید که قیمت روند نزولی دارد، اما حجم تراکنش‌های بازار روز به روز بیشتر می‌شود. این موضوع یک علامت صعودی است و در روزهای آینده، احتمالا روند نزولی به پایان می‌رسد و قیمت صعود می‌کند. اگر در حرکت به سمت پایین، قیمت از پایین ترین سطح قبلی کم‌تر نشود و اگر حجم در دومین سیر نزولی کم‌تر شود، نشان از صعود احتمالی بازار در روزهای آینده دارد.

4. تغییر حجم معاملات و قیمت

پس از یک حرکت طولانی مدت تغییرات قیمت، اگر قیمت با شیب کم تغییر کند، ولی تغییرات حجم تراکنش‌ها زیاد باشد، احتمالا نشانه یک تغییر روند معکوس است و در نهایت قیمت هم با پیروی از حجم معاملات، کاهش یا افزایش پیدا می‌کند. یعنی اگر قیمت با شیب کم سیر نزولی داشته باشد، اما حجم تراکنش‌های بازار افزایش پیدا کند، احتمالا در روزهای آتی، بازار صعودی خواهد شد.

5. حجم معاملات و شکست‌های کاذب

در شکست اولیه از یک محدوده یا الگوی نمودار دیگر، افزایش حجم معاملات نشان دهنده قدرت در روند قیمت است. تغییر اندک در حجم تراکنش‌ها یا کاهش تعداد معاملات در هنگام شکست، نشان دهنده عدم علاقه معامله گران به بازار است و احتمال شکست کاذب را بالاتر می‌برد.

6. تاریخچه حجم معاملات

حجم معامله را باید نسبت به تاریخ اخیر بررسی کرد. مقایسه حجم معاملات امروزی با حجم معامله 50 سال پیش داده‌های نامربوطی ارائه می‌دهد. هر چه مجموعه داده‌ها جدیدتر باشند، نتایج درست‌تری به دست می‌آید که با شرایط کنونی بازار مطابقت دارد.

حجم معامله اغلب به عنوان شاخص نقدینگی در نظر گرفته می‌شود، زیرا سهام یا بازارهایی که بیشترین حجم را دارند نقدشونده ترین هستند و برای معاملات کوتاه مدت بهترین در نظر گرفته می‌شوند. در این بازارها، خریداران و فروشندگان زیادی آماده معامله با قیمت‌های مختلف هستند.

سه شاخص مهم حجم معاملات

هر اندیکاتور از فرمول متفاوتی استفاده می‌کند و معامله گران باید اندیکاتوری را پیدا کنند که برای رویکرد بازار خاص آنها بهترین کارایی را داشته باشد. اندیکاتورها می‌توانند به فرایند تصمیم گیری معاملات کمک کنند. شاخص‌های حجم زیادی برای انتخاب وجود دارد، در زیر نحوه استفاده از چند مورد از آن‌ها ارائه می‌شود.

1. حجم در تعادل (OBV)

حجم در تعادل (OBV) یک شاخص ساده اما موثر است. OBV با یک عدد دلخواه برای شروع و زمانی که بازار با قیمت بالاتر یا با قیمت کمتر به پایان می‌رسد از آن کم می‌شود. این روند نشان می‌دهد که کدام سهام در حال انباشته شدن هستند. همچنین این فرایند می‌تواند واگرایی‌هایی را نشان دهد، مانند زمانی که قیمت افزایش می‌یابد اما حجم ترید با سرعت کمتری افزایش می‌یابد یا حتی شروع به کاهش می‌کند.

2. جریان پول Chaikin

افزایش قیمت‌ها باید با افزایش حجم معامله همراه باشد، بنابراین Chaikin Money Flow روی افزایش میزان تمرکز می‌کند، یعنی زمانی که قیمت‌ها در بخش بالایی یا پایینی محدوده روزانه خود به پایان می‌رسند و سپس مقداری برای قدرت مربوطه ارائه می‌دهند.

وقتی قیمت‌ها در قسمت بالایی محدوده روز قرار دارند و حجم در حال افزایش است، ارزش‌ها بالا خواهند بود. همچنین زمانی که قیمت‌ها در قسمت پایینی محدوده قرار دارند، مقادیر منفی خواهند بود. Chaikin Money Flow می‌تواند به عنوان یک شاخص کوتاه مدت استفاده شود زیرا نوسان دارد، اما بیشتر برای مشاهده واگرایی استفاده می‌شود.

3. اسیلاتور کلینگر (Klinger)

از نوسانات بالا و پایین خط صفر می‌توان برای کمک به سایر سیگنال‌های معاملاتی استفاده کرد. نوسانگر کلینگر حجم انباشت (خرید) و توزیع (فروش) را برای یک دوره زمانی معین جمع می‌کند.

حجم معاملات در تحلیل تکنیکال

برخی از سرمایه گذاران از تحلیل تکنیکال، استراتژی مبتنی بر قیمت سهام، برای تصمیم گیری در مورد زمان خرید سهام استفاده می‌کنند. تحلیلگران فنی در درجه اول به دنبال نقاط قیمت ورودی و خروجی هستند. سطوح حجم ترید مهم هستند زیرا سرنخ‌هایی در مورد اینکه بهترین نقاط ورودی و خروجی کجا قرار دارند را ارائه می‌دهند.

حجم تریدها یک شاخص مهم در تحلیل تکنیکال است زیرا برای اندازه گیری اهمیت نسبی هر حرکت بازار استفاده می‌شود. اگر بازار در یک دوره معین حرکات زیادی انجام دهد، آنگاه قدرت آن حرکت یا اعتبار پیدا می‌کند یا بر اساس حجم آن دوره با شک و تردید نگریسته می‌شود. هر چه حجم معامله در حین حرکت قیمت بیشتر باشد، در این شکل از تحلیل، حرکت مهم‌تر در نظر گرفته می‌شود. برعکس، اگر حجم معامله کم باشد، حرکت با اهمیت کمتری مشاهده می‌شود.

میزان معامله یکی از مهمترین معیارهای قدرت یک اوراق بهادار برای معامله گران و تحلیلگران فنی است. از منظر حراج، زمانی که خریداران و فروشندگان در یک قیمت خاص فعال می‌شوند، به این معنی است که حجم بالایی وجود دارد.

سخن پایانی

حجم معامله ابزاری مفید برای مطالعه روندها است و همانطور که می‌بینید راه‌های زیادی برای استفاده از آن وجود دارد. دستورالعمل‌های اساسی را می‌توان برای ارزیابی قدرت یا ضعف بازار استفاده کرد. همچنین به کمک این دستورالعمل ها می توان بررسی کرد آیا حجم معاملات، حرکت قیمت را تأیید می‌کند یا نشانه‌ای از یک حرکت معکوس است. گاهی اوقات از شاخص‌های مبتنی بر حجم معامله برای کمک به فرآیند تصمیم گیری استفاده می‌شود. به طور خلاصه، در حالی که حجم معامله ابزار دقیقی نیست، سیگنال‌های ورود و خروج را می‌توان با نگاه کردن به عملکرد قیمت، حجم معامله و شاخص حجم معاملات شناسایی کرد.