میکر و تیکر در بازار ارز دیجیتال چیست؟

تمامی بازارها از میکر و تیکر تشکیل می‌شوند. میکرها (Makers) یا بازارسازها، سفارش‌های خرید و فروشی که بلافاصله انجام نمی‌شوند را ایجاد می‌کنند (برای مثال، سفارش فروش بیت کوین در هنگام رسیدن قیمت به ۵۰ هزار دلار). ثبت این نوع سفارش‌ها منجر به ایجاد لیکوئیدیتی می‌شود. منظور از لیکوئیدیتی در بازار این است که افرادی که خرید و فروش فوری انجام می‌دهند، می‌توانند در زمان مساعد، راحت‌تر خرید یا فروش داشته باشند. به افرادی که خرید و فروش‌هایشان را به صورت فوری انجام می‌دهند، تیکر (Taker) یا بازارپذیر می‌گویند. در واقع، تیکرها کسانی هستند که سفارش‌های خرید و فروش ایجاد شده به وسیله میکرها را انجام می‌دهند.

در تمام بازارهای مالی(فارکس، بورس یا ارزهای دیجیتال)، فروشندگان و خریداران باید در تعادل باشند. بدون وجود بازارها، دارایی‌هایی مثل بیت کوین، طلا یا اوراق بهادار هم مثل محصولات دیگری می‌شوند و برای خرید و فروش آن‌ها باید بازاریابی و تبلیغات انجام دهید!

در این مقاله از سری مقالات داموندمگ می‌خواهیم مفهوم بسیار مهم میکر و تیکر در بازار ارزهای دیجیتال را برای شما توضیح دهیم. هر کسی که در بازارهای مالی فعالیت می‌کند، حداقل در یکی از این دو دسته قرار می‌‌گیرد. در واقع، هر تریدر می‌تواند هم نقش مارکت میکر و هم نقش مارکت تیکر را ایفا کند. بازارسازها و بازارپذیرها، قلب تپنده هر پلتفرم معاملاتی هستند و حضور یا فقدان آن‌ها، وجه تمایز بین صرافی‌های قوی و صرافی‌های ضعیف است.

لیکوئیدیتی چیست؟

پیش از اینکه در رابطه با مفهوم میکر و تیکر در بازار ارزهای دیجیتال صحبت کنیم، بد نیست که مفهوم لیکوئیدیتی (Liquidity) یا نقدشوندگی را توضیح دهیم. وقتی می‌گوییم یک دارایی، لیکوئید یا نقدشونده است، یعنی دارایی مورد نظر در بازار به راحتی خرید و فروش می‌شود.

برای مثال، هر اونس طلا یک دارایی لیکوئید محسوب می‌شود، زیرا در مدت زمان کوتاهی می‌توان آن را با پول نقد، معامله کرد. در مقابل، خرید و فروش «مدل ۱۵ متری از مجسمه آزادی» خیلی سخت است و مشتری‌‌های خاصی دارد. به همین دلیل این دارایی اصلا لیکوئید نیست؛ زیرا هر کسی توان خرید آن را ندارد و همه افراد هم به خرید چنین چیزی علاقه‌مند نیستند.

منظور از یک بازار لیکوئید، بازاری است که بتوان مقادیر نسبتا زیادی از دارایی‌ها را در آن به راحتی خرید و فروش کرد. در بازارهایی با نقدشوندگی بالا تقاضای زیادی برای دارایی‌های موجود وجود دارد و میزان عرضه آن دارایی‌ها هم به اندازه‌ای است که می‌تواند پاسخگوی نیاز متقاضیان باشد. در چنین بازاری، قیمت عرضه و تقاضا تقریبا برابر است و گران‌ترین قیمت عرضه و پایین‌ترین قیمت تقاضا، تفاوت زیادی با هم دیگر ندارند. این تفاوت، اسپرد عرضه و تقاضا (Bid-Ask Spread) نامیده می‌شود.

در مقابل بازارهای لیکویید، بازارهایی با لیکوئیدیتی پایین قرار دارند و در آن‌ها هیچ کدام از ویژگی‌های فوق دیده نمی‌شود. هنگام فعالیت در چنین بازارهایی، برای فروش دارایی‌های خود با قیمت مناسب، با مشکل مواجه می‌شوید زیرا تقاضای زیادی برای آن‌ وجود ندارد. در نتیجه، بازارهای دارای لیکوئیدیتی پایین، اسپرد عرضه و تقاضای بزرگ‌تری دارند.

میکر و تیکر در بازار چیست؟

حالا که با مفهوم لیکوئیدیتی آشنا شدید، می‌توانیم در رابطه با مارکت میکرها و مارکت تیکرها صحبت کنیم. در زیر، هر یک از این دو مفهوم را به صورت جداگانه توضیح داده‌ایم.

مارکت میکر چیست؟

معمولا، صرافی‌ها ارزش بازار دارایی‌ها را با دفتر سفارش (Order Book) محاسبه می‌کنند. تمامی سفارش‌های خرید و فروش کاربران در دفتر سفارش ثبت می‌شود. برای مثال، یک سفارش می‌تواند به صورت خرید ۰.۱ بیت کوین در قیمت ۴۰ هزار دلار در دفتر سفارش ثبت شود. زمانی که قیمت بیت کوین به ۴۰ هزار دلار برسد، خرید انجام خواهد شد و ۰.۱ بیت کوین به حساب شما واریز می‌شود.

در سفارش میکر، مانند مثال بالا، کاربر پیش از اضافه کردن سفارش به دفتر کل توزیع شده در صرافی باید مشخصات آن را تعیین کند. کاربری که چنین سفارشی را ثبت می‌کند، میکر یا بازارساز نام دارد؛ زیرا به نوعی، با سفارش خود بازار را ساخته است. صرافی برای میکرها مانند یک خرده فروشی است که از افراد در ازای قرار دادن جنس‌هایشان در قفسه‌های فروش، کارمزد می‌گیرد.

معمولا تریدرهای حرفه‌ای و سرمایه‌گذاران بزرگ بازار ارزهای دیجیتال (مثل کسانی که در معامله‌گری با فرکانس بالا تخصص دارند) مهم‌ترین نقش را در ساخت بازارها ایفا می‌کنند. البته تریدرهای کوچک نیز می‌توانند با ثبت سفارش‌هایی که به صورت فوری انجام نمی‌شوند، نقش مارکت میکر را ایفا کنند. دقت داشته باشید که با یک سفارش محدود، هیچ تضمینی وجود ندارد که شما نقش بازارساز را ایفا کنید. اگر می‌خواهید مطمئن شوید که سفارش شما در دفتر سفارش ثبت می‌شود، باید در هنگام سفارش گزینه Post Only را انتخاب کنید.

مارکت تیکر چیست؟

با در نظر گرفتن مثال خرده‌فروشی، می‌توان مارکت تیکر یا بازارپذیر را کسی دانست را که جنس را از قفسه بر می‌دارد و آن را می‌خرد. در واقع ارتباط مارکت میکر و مارکت تیکر به این صورت است که مارکت تیکرها از لیکوئیدیتی تأمین‌شده توسط مارکت میکرها استفاده می‌کنند.

مارکت میکرها با قرار دادن سفارش در دفتر سفارش، لیکوئیدیتی صرافی را بالا می‌برند و خرید و فروش را برای کاربران ساده‌تر می‌کنند. در مقابل، مارکت تیکرها مصرف‌کننده لیکوئیدیتی هستند. آن‌ها با ثبت سفارش خرید و فروش فوری، لیکوئیدیتی صرافی را کاهش می‌دهند.

در صورتی که سفارش میکر در هر صرافی یا کارگزاری ثبت کرده باشید، نقش بازارساز را ایفا کرده‌اید. اگر سفارش تیکر داشته‌اید، نقش بازارپذیر را ایفا کرده‌اید. در واقع، هر زمانی که سفارش فرد دیگری را بردارید، تیکر هستید. تریدرها با توجه به نوع معاملاتی که در یک بازه زمانی انجام می‌دهند میکر و تیکر بودن خود را مشخص می‌کنند.

کارمزد میکر-تیکر چیست؟

بسیاری از صرافی‌ها، بخش قابل توجهی از درآمدشان را از کارمزدهای میکر و تیکر تأمین می‌کنند. در واقع، هر زمانی که کاربری سفارشی را ثبت می‌کند و آن سفارش اجرا می‌شود، آن کاربر باید کارمزد تراکنش انجام شده را به صرافی پرداخت کند. کارمزد صرافی‌ها با هم دیگر متفاوت است و به حجم معامله و میکر یا تیکر بودن سفارش نیز بستگی دارد.

معمولا، کارمزد تراکنش‌ها برای میکرها پایین‌تر است زیرا آن‌ها، لیکوئیدیتی صرافی را تأمین می‌کنند. صرافی‌ها با در نظر گرفتن کارمزدهای پایین برای میکرها، آن‌ها را به تأمین لیکوئیدتی تشویق می‌کنند. در مقابل، تیکرها باید کارمزد بالاتری برای تراکنش‌ها پرداخت کنند، زیرا آن‌ها کسانی هستند که لیکوئیدیتی صرافی را مصرف می‌کنند. همانطور که گفتیم، کارمزدهای میکر و تیکر در صرافی‌های مختلف با هم دیگر تفاوت دارند. برای مثال شما می‌توانند با کلیک کردن روی این لینک، کارمزدهای میکر و تیکر را در صرافی بایننس ببینید.

مزیت ها و معایب سفارش های میکر و تیکر چیست؟

مزیت ها و معایب سفارش های مارکت میکر

همانطور که در بالا گفتیم، سفارش‌های مارکت میکر در اکثر صرافی‌ها، کارمزد پایین‌تری در مقایسه با سفارش‌های مارکت تیکر دارند. با این حال، انجام سفارش میکر می‌تواند زمان‌بر باشد. حتی ممکن است پس از ثبت سفارش در دفتر سفارش، هرگز شرایط برای انجام شدن آن سفارش، مهیا نشود. همچنین، ثبت سفارش محدود می‌تواند سبب کامل شدن سفارش در زمان و قیمت نامناسب شود.

مزیت ها و معایب سفارش های مارکت تیکر

مزیت اصلی سفارش‌های مارکت تیکر این است که سفارش به صورت فوری و در زمان و قیمت مورد نظر تریدر انجام می‌شود. با این حال، چنین سفارش‌هایی، کارمزد بالاتری در مقایسه با سفارش‌های مارکت میکر دارند.

سوالات پر تکرار در رابطه با مارکت میکرها و مارکت تیکرها

۱- کدام صرافی های ارز دیجیتال از کارمزدهای میکر و تیکر استفاده می‌کنند؟

بعضی از محبوب‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال، از مدل کارمزد تیکر و میکر برای محاسبه کارمزد تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. هر صرافی، کارمزدهای خاص خودش را دارد و از تخفیفات خاص خودش برای سفارش‌های مارکت میکر برخوردار است. بعضی از صرافی‌هایی که از این مدل برای محاسبه کارمزد تراکنش استفاده می‌کنند عبارتند از: بایننس، بایبیت، FTX، کراکن و بیت‌مکس.

۲- سفارش های محدود از نوع میکر هستند یا از نوع تیکر؟

سفارش‌های محدود هم می‌توانند مارکت میکر باشند و هم تیکر. سفارش‌های میکر فقط از نوع محدود هستند،‌ اما سفارش‌های تیکر، علاوه بر سفارش‌های محدود می‌توانند سفارش‌های دیگری را هم در بر بگیرند.

۳- کدام صرافی ارز دیجیتال پایین ترین کارمزدهای میکر و تیکر را دارد؟

در حال حاضر، صرافی ارز دیجیتال eToro پایین‌ترین کارمزدهای میکر و تیکر را در میان صرافی‌های شناخته شده دارد.

جمع بندی

هر بازاری، خواه بازار ارزهای دیجیتال باشد، خواه فارکس به لیکوئیدیتی و بازارسازها نیاز دارد. مارکت میکرها کسانی هستند که سفارش‌های خود را در قیمت خاصی قرار می‌دهند و سفارش آن‌ها به صورت فوری انجام نمی‌شود، این سفارش‌ها زمانی تکمیل می‌شود که شرایط سفارش ایجاد شود؛ مثلا باید قیمت دارایی دیجیتال مورد نظر به سطح تعیین شده توسط تریدر برسد. در مقابل، مارکت تیکرها به کسانی گفته می‌شود که سفارش‌های خود را به صورت فوری ثبت می‌کنند و در همان لحظه خرید یا فروششان را با هر شرایطی که در بازار وجود دارد،‌ انجام می‌دهند.

مارکت میکرها، تأمین‌کننده لیکوئیدیتی بازار و مارکت تیکرها، مصرف‌کننده لیکوئیدیتی هستند. بنابراین، معمولا کارمزد تراکنش‌های میکر در مقایسه با تراکنش‌های تیکر، پایین‌تر است. کارمزدهای میکر و تیکر از هر صرافی به صرافی دیگر تفاوت دارد و با فرمول‌های مختلفی، محاسبه می‌شود.