این روزها، همه در رابطه با ارزهای دیجیتال صحبت میکنند و بازار کریپتو حسابی داغ شده است. بیت کوین، اولین ارز دیجیتالی بود که در سال ۲۰۰۹ وارد بازار شد. یکی از قابلیتهای جالب بیت کوین، استخراج بیت کوین یا همان ماینینگ آن است. بلاکچین بیت کوین هر چهار سال یک بار فرایندی به نام هاوینگ یا نصف شدن را تجربه میکند که در آن پاداش استخراج، نصف میشود. نصف شدن بیت کوین یا پاداش استخراج آن چه معنایی دارد؟
در این مقاله از داموندمگ به صورت کامل Bitcoin Halving را زیر ذرهبین خواهیم برد و تأثیر آن بر قیمت را بررسی خواهیم کرد. در انتها نیز در رابطه با محدودیت عرضه بیت کوین و تبعات نزدیک شدن به استخراج آخرین واحد از این رمزارز صحبت خواهیم کرد. بنابراین، توصیه میکنیم تا انتهای این مقاله حتماً با ما همراه باشید.
بیت کوین چیست؟
بیت کوین (Bitcoin) که در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو خلق شد، یک ارز دیجیتال است که از یک شبکه همتا به همتا برای تسهیل انتقال پول، بدون واسطه بانکها یا نهادهای دولتی، استفاده میکند. در واقع خود بیتکوین، نوعی پول است که ماهیت فیزیکی ندارد، پشتوانه اسکناسی ندارد و کاملا مجازی است. بیتکوین، متعلق به هیچ کشوری نیست و کنترل آن، کاملا خارج از اختیار دولتهاست.
بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که مورد پذیرش عمومی قرار گرفت. در حالی که این رمزارز، در روزهای اولیه معرفیاش، تقریبا رایگان بود و قیمت چندانی نداشت، اما در سال ۲۰۲۱ قیمت بیشتر از ۶۵ هزار دلار را هم تجربه کرد و به ارزشهای بالایی رسید. در حالی که در سالهای اولیه معرفی بیت کوین، هیچ کس این ارز دیجیتال را جدی نمیگرفت، امروزه به راحتی میتوانید از آن همانند یک پول رایج، برای خریدهای روزانه خود استفاده کنید.
اما شبکه بیت کوین چگونه کار میکند؟ و منظور از استخراج و هاوینگ بیت کوین چیست؟
بیت کوین نیز همانند همه رمزارزهای دیگر، از فناوری بلاک چین برای ناشناس ماندن کاربران و امنیت شبکه استفاده میکند. با اینکه بدون شک سرمایهگذاری روی بیت کوین، خالی از ریسک نیست اما بسیاری از فعالان حوزه رمزارزها، بیت کوین و دیگر انواع کرپتو را آینده پول میدانند.
بلاک چین بیت کوین چگونه کار میکند؟
نحوه عملکرد بلاک چین بیت کوین به صورت زیر است:
- کاربران در شبکه بیت کوین، تراکنش انجام میدهند و بلاکهای تراکنشها توسط کامپیوترهای متعدد متصل به شبکه، تأیید می شوند.
- فرایند تأیید بلاکهای تراکنش، ماینینگ (Mining) یا استخراج بیت کوین نامیده می شود. زیرا به ازای تأیید هر بلاک تراکنش توسط یک کاربر، مقداری بیت کوین به کاربر ماینر یا استخراج کننده، پاداش داده می شود.
- در کنار نودهای شبکه، گیرنده و فرستنده تراکنش هم باید آن را تایید کنند.
- در این شبکه، ماینرها با هم دیگر برای به دست آوردن فرصت تأیید بلاک تراکنشهای بیت کوین، رقابت میکنند. این رقابت، به صورت حل مسائل ریاضیاتی پیچیده است و هر ماینری که زودتر مسئله را حل کند، برنده رقابت است و میتواند پاداش تایید آن بلاک را بگیرد. به همین خاطر از کامپیوترهای بسیار قدرتمند با قدرت پردازشی بالا که مصرف انرژی بالایی نیز دارند، برای ماینینگ استفاده میشود تا بتوانند مسائل ریاضی را با سرعت بیشتری حل کنند و سریعتر به نتیجه برسند.
هاوینگ بیت کوین Bitcoin Halving چیست؟
هاوینگ (Halving) یا هاونینگ (Halvening) بیت کوین، فرایندی است که از طریق آن، جایزه تأیید هر بلاک نصف میشود و در نتیجه، میزان پاداشی که ماینرها برای دسترسی به هر بلاک دریافت میکنند، کاهش مییابد.
فرایند هاوینگ توسط ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ و بعد از ایجاد بلاک جنسیس (اولین بلاک از بلاک چین بیت کوین)، وضع شد تا سرعت انتشار بیت کوین را در شبکه، تعدیل کند. به علاوه، بزرگ بودن بلاکها که هر کدام از آنها، ۵۰ بیت کوین بودند، در سالهای بعد از سال توسعه بیت کوین، به کاربران انگیزه میداد تا با دریافت جایزههای بالاتر، هش ریت (Hash rate) بیشتری به شبکه اضافه کنند. اگر هنوز در درک هش ریت مشکل دارید توصیه میکنیم مقاله هش ریت چیست؟ را مطالعه کنید.
هاوینگ بیت کوین، تضمین کننده انگیزه ماینرها و مشارکت آنها در سیاستهای پولی بیت کوین در راستای تضمین یک نرخ تورم خودرس (self-checked) است چراکه تولید مقدار زیادی بیت کوین در یک بازه زمانی کوتاه، ارزش شبکه را کاهش میدهد و امنیت بلندمدت شبکه را به خطر میاندازد.
اولین هاوینگ بیت کوین در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲ رخ داد و جایزه هر بلاک را از ۵۰ بیت کوین به ۲۵ بیت کوین، کاهش داد. در ۹ جولای ۲۰۱۶، جایزه هر بلاک به ۱۲.۵ بیت کوین، کاهش یافت. آخرین هاوینگ بیت کوین در ۱۱ می ۲۰۲۰، جایزه هر بلاک را تا ۶.۲۵ بیت کوین، پایین آورد.
استخراج بیت کوین چیست؟
حالا که گفتیم هاوینگ بیت کوین چیست، بد نیست که کمی بیشتر در رابطه با استخراج یا ماینینگ بیت کوین، صحبت کنیم.
همانطور که در بالا گفتیم، کاربران برای استخراج بیت کوین باید مسائل ریاضیاتی پیچیده را به کمک سختافزارهایی، حل کنند تا پایداری شبکه بیت کوین، حفظ شود. در مقابل، جایزهای تحت عنوان جایزه بلاک به ماینرها، اهدا میشود. ماینرها میتوانند هر ۱۰ دقیقه، یک بلاک را استخراج کنند و هر بلاک، در حال حاضر، ۲۵/۶ بیت کوین، جایزه دارد که این میزان، مابین کاربرانی که در استخراج آن بلاک سهیم بودهاند، تقسیم میشود.
ماینینگ فرایندی است که از طریق آن، تراکنشها به شکل بلاکهایی، به صورت دائمی به بلاک چین، اضافه میشوند. با اینکه جایزه هر بلاک کاهش یافته اما مقدار هش ریت شبکه، افزایش یافته است. در زمان نوشتن این مقاله، هش ریت شبکه، MTH/S ۳/۱۵۷ بوده و در زمان اوج به MTH/S ۸/۱۹۸ نیز رسیده است. این اعداد نشان میدهد که تقاضا برای جایزه بلاک، با سرعت بسیار زیادی، در حال رشد است.
ماینرها، تجهیزات خود را در یک استخر استخراج، ذخیره میکنند تا احتمال حل کردن معادلات پیچیده ریاضیاتی و تأیید تراکنشهای شبکه در ازای دریافت جایزه بلاک را بالا ببرند. ماینینگ، نیازمند سختافزارهای دارای مدار ASIC (یک مدار طراحی شده برای استخراج بیت کوین) است که مصرف انرژی بالایی دارند. هر چه ماینرهای بیشتری وارد شبکه میشوند، سختی استخراج بیت کوین افزایش یافته و استخراج سختتر میشود.
تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین؟
تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین به چه صورت است؟ هاوینگ بیت کوین، باعث ایجاد یک رابطه جدید بین شبکه و ماینر میشود. جایزه ماینرها از زمان راهاندازی شبکه، چندین بار، نصف شده و این امر به نوعی انگیزه ماینرها برای مشارکت در شبکه را کاهش میدهد. با این حال، رفتار ماینرها به طور گستردهای، روی رفتار بازار بیت کوین اثرگذار است چراکه زمانی که این دسته از سرمایهگذاران تصمیم میگیرند بیت کوینهای خود را برای کسب سود بیشتر به فروش برسانند، قیمت با فشار فروش ایجاد شده کاهش مییابد. به عنوان مثال زمانی که در ماه مه ۲۰۲۱، دولت چین، استخراج بیت کوین در این کشور را ممنوع اعلام کرد، اتفاق مشابهی رخ داد و با فشار فروش ناشی از ماینرها، قیمت بیت کوین سقوط کرد.
هر Bitcoin Halving، اثر مثبتی روی درک ارزش بیت کوین توسط ماینرها و سرمایهگذاران، دارد. با هر هاوینگ، ماینرها تمایل کمتری به فروش توکنهای خود، زیر کف قیمتی دارند و رابطه عرضه و تقاضا، قیمت بیت کوین را بالا میبرد چراکه شبکه، کوینهای کمتری را تولید میکند.
هاوینگ روی نرخ تورم و تعداد توکنهایی که وارد بازار میشوند، اثر دارد. بیت کوین، یک ارز بدون تورم است و به همین دلیل، به عنوان مانعی در مقابل تورم، محبوبیت پیدا کرده است. به علاوه، هر چه استخراج بیت کوین، سختتر میشود، تمایل ماینرها به فروش بیت کوین، کاهش مییابد و در نتیجه، ارزش هر توکن، به دلیل تقاضای بازار، بالا میرود.
گذشته از مواردی که در بالا گفته شد، با کاهش جایزه هر بلاک در نتیجه هاوینگ، هزینه ماینر برای تولید هر واحد بیت کوین، دو برابر میشود. با این حال، وقتی بیت کوین های کمتری در بازار موجود باشد، ارزش هر بیت کوین، افزایش مییابد. بنابراین، هاوینگ یک شوک به بازار وارد میکند زیرا به گمانهزنیهای مربوط به کمبود بیت کوین، دامن میزند و سبب افزایش تقاضا برای ارزی می شود که به دست آوردن آن، هزینه بر و قیمت آن، بالا است.
چه اتفاقی پس از استخراج تمامی بیت کوینها میافتد؟
یکی از ویژگیهای مهم بیت کوین، تعداد محدود آن است. دیگر انواع پول، مثل ارزهای سنتی، توسط بانکهای مرکزی چاپ میشوند و بنابراین، مقدار آنها، نامحدود است.
تعداد کل بیت کوینهای موجود در شبکه، ۲۱ میلیون بیت کوین است. به طور میانگین، این بیت کوینها، با سرعت ثابت یک بلاک بر هر ۱۰ دقیقه، وارد شبکه میشوند. به علاوه، همانطور که در بالا توضیح دادیم، تعداد بیت کوینهای تولید شده، پس از هر بار هاوینگ، نصف میشود.
حالا این سوال پیش میآید که زمانی که تمامی ۲۱ میلیون بیت کوین موجود، وارد شبکه شوند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
تخمین زده میشود آخرین واحد بیت کوین در سال 2140 استخراج شود و پس از آن هیچ بیت کوینی منتشر نخواهد شد اما بلاکهای تراکنش، تأیید میشوند و کارمزدها، منبع اصلی درآمد خواهند شد. در نهایت، شبکه بیت کوین میتواند به صورت یک «اقتصاد بسته»، عمل کند که در آن، کارمزدهای تراکنش، همانند مالیات، محاسبه شوند.
آیا ممکن است جایزهها به جای بیت کوین، بر حسب ساتوشی (0.00000001 بیتکوین) پرداخت شوند؟ چنین چیزی بعید است زیرا به یک تغییر در پروتکل شبکه بیت کوین نیاز دارد.
بنابراین، پیشبینی تبعات رسیدن بیت کوین به نزدیکی سقف برنامهریزی شدهاش، کار دشواری است. یکی از دلایل این موضوع، این است که اکوسیستم بیت کوین، هنوز توسعه نیافته است. زمانی که تازه بیت کوین معرفی شده بود، به عنوان زمینهای برای خرید و فروش به آن نگاه میشد اما امروز، بیشتر به چشم یک سرمایه به آن نگاه میشود. بنابراین، این احتمال وجود دارد که تا سال ۲۱۴۰، اکوسیستم بیت کوین و نحوه عملکرد این شبکه، همانند ماهیت آن، متحول شود.
برای مثال، ممکن است یک تغییر پروتکل در بلاک چین بیت کوین ایجاد شود تا تعداد بیت کوینهای موجود، از ۲۱ میلیون، بالاتر برود. به خاطر داشته باشید که بیت کوین یک ارز دیجیتال منبع باز است و میتوان آن را با ایجاد هارد فورک (Hard Fork) یا سافت فورک (Soft Fork) ارتقاء و یا نحوه عملکرد آن را تغییر داد.
دقت داشته باشید که با اینکه تنها ۲۱ میلیون بیت کوین وجود دارد و حدود 19 میلیون واحد آن در حال حاضر در گردش قرار دارد و استخراج شده است. با این حال، بعضی از مردم ممکن است کلیدهای خصوصی خود را گم کرده باشند. در صورتی که این اتفاق بیفتد، بیت کوینها برای همیشه گم شده و دیگر راهی برای دسترسی به آنها وجود نخواهد داشت. بنابراین نمیتوان گفت که همه این 19 میلیون واحد کوینهایی فعال هستند چراکه ممکن است برخی از آنها از زمان راهاندازی بیت کوین تا بدین جای کار جابجا نشده باشند!
اما بگذارید بیشتر توضیح دهیم؛ استخراج آخرین واحد بیت کوین در سال 2140 چه تأثیری بر ماینرها، شبکه و خود بیت کوین خواهد گذاشت؟ سرنوشت آنها چه خواهد شد؟
تأثیر روی ماینرهای بیت کوین
جایزههای بلاک و کارمزد تراکنشها، مهمترین منابع درآمد ماینرها هستند و در شرایط کنونی، کارمزد تراکنشها، اهمیت بیشتری در مقایسه با جایزههای بلاک دارند. قیمتهای بالای بیت کوین، ماینرها را قادر میسازد تا از عهدهی هزینههای عملیاتی بر بیایند و سود کسب و کار خود را حفظ کنند زیرا میتوانند جایزههای خود را در بازارهای رمزارز، به فروش برسانند.
وقتی بیت کوین به سقف برنامهریزی شدهاش نزدیک شود، ممکن است مقادیر جایزه، برای تأمین هزینههای استخراج، کافی نباشد و استخراج بیت کوین، سودآوری خودش را از دست بدهد. زمانی که تمامی بیت کوین موجود، استخراج شود، دیگر بیت کوینی برای استخراج وجود نخواهد داشت و ماینینگ هیچ سودی ندارد. اینجاست که ارزش هاوینگ بیت کوین مشخص می شود.
بنابراین کارمزدهای تراکنش به تنها راه درآمدزایی برای ماینرها تبدیل میشوند. میزان و سازوکار این کارمزدها، به وضعیت شبکه بیت کوین در آن زمان بستگی دارد؛ یعنی اینکه آیا در آن زمان از بیت کوین برای خرید و فروش استفاده میشود یا به صورت ذخیره ارزش در اختیار سرمایهگذاران قرار دارد.
در صورتی که در آن زمان، از بیت کوین برای خرید و فروش استفاده شود، کارمزدها پایین خواهند بود تا امکان استفاده از بیت کوین در تراکنشهای روزانه وجود داشته باشد اما اگر از بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش استفاده شود، ماینرها، تراکنشهای کمتری را با کارمزد بالاتری، تأیید میکنند.
احتمال دیگر این است که ماینرها، کارتلها یا اتحادیههایی در بین خودشان بسازند تا تأمین بیت کوین را برای بالا نگه داشتن کارمزد تراکنشها کنترل کنند یا قیمتی را برای انجام تراکنش تعیین کنند تا حداقل سود مشخص را به آنها برساند.
احتمال استخراج خودخواهانه نیز وجود دارد. در این شکل از استخراج بیت کوین، ماینرها، با هم دیگر تبانی میکنند تا بلاکهای جدید را پنهان کرده و بلاکهای اورفن را که مورد تأیید شبکه بیت کوین نیستند، منتشر کنند. این کار، استخراج آخرین بیت کوینها در شبکه بیت کوین را به تأخیر میاندازد.
تشکیل کارتلهای بیت کوین، یک موضوع دور از انتظار نیست. همین حالا نیز چنین گروههایی در بازار دیگر کالاهایی که تأمین آنها با محدودیت مواجه است یا تحت کنترل قرار دارد، دیده میشود. برای مثال، قیمت نفت، تا حد زیادی تحت تأثیر میزان تولید نفت توسط کشورهای عضو اوپک قرار دارد. همچنین، قیمت الماس نیز توسط یک اتحادیه به نام DeBeers که یک غول استخراج است، تعیین میشود.
تأثیر روی شبکه بیت کوین
ارزشمندترین و مفیدترین جنبه بیت کوین، شبکه آن است. فناوری دفتر کل توزیع شده، یک راه حل فناورانه برای حسابداری زمانبر و ویژگی اصلی اغلب تراکنشهای مالی امروزی است.
اگر در آینده، بیت کوین به عنوان زمینهای برای خرید و فروش، محبوبیت پیدا کند، تعداد تراکنشهای آن، بالا میرود. سابقه نشان داده که ممکن است سرعت شبکه به دلیل افزایش تعداد تراکنشها، کاهش یابد. دلیل این کاهش، معماری بیت کوین است که برای نگه داشتن نسخههایی از دفتر کلهای بزرگ، به پایگاه داده توزیع شده تکیه دارد تا به بهای کاهش سرعت، دقت و یکپارچگی داشته باشد.
در چنین وضعیتی، این احتمال وجود دارد که فناوریهای لایه ۲، مثل شبکه لایتنینگ، کار تأیید اکثر تراکنشها در شبکه بیت کوین را بر عهده بگیرند. بنابراین، خود شبکه اصلی بیت کوین، تنها میزبان تودههای بزرگ تراکنشها خواهد بود.
احتمال دوم این است که تعداد تراکنش ها در شبکه بیت کوین، شدیدا کاهش یابد. در چنین وضعیتی، بیت کوین به یک سرمایه معکوس تبدیل میشود. تعداد معاملات بر پایه بیت کوین، کم خواهد شد. خرده فروشها و سازمانهای معاملاتی کوچک که بیشتر اکوسیستم کنونی معاملاتی را تشکیل میدهند، از بین خواهند رفت و بازیگران حقوقی و سازمانهای معاملاتی بزرگ، جای آنها را خواهند گرفت. این سازمانها، تراکنشهای کمتر ولی گرانقیمتتری را انجام میدهند و در نتیجه، کارمزدهای بالاتری برای هر تراکنش، به ماینرها میرسد.
تأثیر روی رمزارز بیت کوین
هدف توسعه دهنده بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، از طراحی این ارز، استفاده از آن به عنوان ابزاری برای خرید و فروشهای روزانه بوده است. اما شبکه بیت کوین، نرخ کارمزد بالایی برای هر تراکنش دارد و سرعت پردازش آن نیز پایین است.
در عین حال، کمیاب بودن و قیمتهای افزایشی سبب جذب سرمایهگذارهای احتکار کننده شده است. سرمایهگذاری آنها در بازار بیت کوین، سبب نوسانات قیمتی شدید بیت کوین شده و خیلی از سرمایهداران جدی را فراری داده است. نهادهای ناظر در حکومتها، از این اکوسیستم انتقاد کرده و آن را یک غرب وحشی نامیدهاند.
زمانی که آخرین بیت کوین استخراج شود (یا با نزدیک شدن به آن زمان)، ممکن است ماهیت بیت کوین، به کلی عوض شده باشد. ممکن است که شبکههای لایه 2 مثل شبکه لایتنینگ، با افزایش سرعت تراکنش در شبکه بیت کوین، امکان استفاده از بیت کوین برای خرید و فروشهای روزانه را فرآهم آورند. بعضی از کشورها مثل السالوادور، روی چنین غایتی حساب کرده و بیت کوین را به عنوان پول رایج خود، پذیرفتهاند.
السالوادور، در ۹ ژوئن ۲۰۲۱، به عنوان اولین کشور، بیت کوین را به عنوان پول رایج، پذیرفت. اکنون میتوانید در السالوادور از بیت کوین برای هر نوع تراکنشی استفاده کنید. با این حال، دلار ایالات متحده آمریکا، همچنان، پول اصلی السالوادور است.
هاوینگ بیت کوین و کاهش شدید تعداد بیت کوین، سبب افزایش قیمت آن و به موازات آن، افزایش ارزندگی دیگر رمزارزها خواهد شد. نهادهای نظارتی و قانونی، با افزایش جریان سرمایه به یک بازار، سریعا واکنش نشان میدهند و ممکن است که بازار رمزارزها و بیت کوین نیز، زیر چتر اقدامات نظارتی قرار بگیرند. در این صورت، سرمایهگذاران حقوقی وارد اکوسیستم رمزارز میشوند و با نقدینگی بالا، نوسانات قیمتی آن را به ثبات میرسانند.
نمودار هاوینگ بیت کوین و تاریخ هاوینگ بعدی بیت کوین
در نمودار هاوینگ بیت کوین می بینید که در سال 2009، پاداش برای هر بلوک در زنجیره استخراج 50 بیت کوین بود. پس از هاوینگ اول، 25 و سپس 12.5 بود و سپس تا 11 می 2020 به 6.25 بیت کوین در هر بلوک تبدیل شد.هاوینگ بعدی بیت کوین چه زمانی است؟ تاریخ هاوینگ بعدی بیت کوین چیست؟ به احتمال زیاد در سال 2024 هاوینگ بعدی بیت کوین رخ خواهد داد.
جمعبندی
چند هفتهای است که با شکسته شدن سقف تاریخی قیمت بیت کوین، همه دنیا در رابطه با بازار رمزارزها صحبت میکنند. در این مقاله، نحوه عملکرد شبکه بیت کوین را برای شما توضیح دادیم و گفتیم که استخراج بیت کوین چیست و چگونه انجام میشود.
گفته شد که منظور از هاوینگ بیت کوین، نصف شدن جایزه هر بلاک استخراج شده توسط ماینرها است. همچنین، به بررسی تأثیر هاوینگ روی قیمت بیت کوین پرداختیم و توضیح دادیم که هاوینگ، چگونه سبب بالا رفتن ناگهانی قیمت این رمزارز میشود.
پس از بررسی اینکه هاوینگ چیست و چه تأثیری روی قیمت بیت کوین دارد، در رابطه با سقف برنامهریزی شده ۲۱ میلیونی بیت کوین صحبت کردیم و به بررسی سناریوهای احتمالی با استخراج آخرین بیت کوین، پرداختیم و آینده اکوسیستم بیت کوین را بررسی کردیم.
برای دیدن ویدئو وی پی ان خود را روشن کنید.