هارد فورک واسیل کاردانو (Vasil) چیست؟ بروزرسانی واسیل کاردانو

بلاک چین کاردانو با توکن بومی ADA، یکی از مقیاس‌پذیرترین شبکه‌هایی است که تاکنون ساخته شده‌. این بلاک چین، به طور پیوسته هارد فورک‌هایی انجام می‌دهد که هدفشان، افزایش مقیاس‌پذیری و  حفظ یا ارتقا تمرکززدایی و امنیت است. جدیدترین بروزرسانی جدید این بلاک چین، هارد فورک واسیل کاردانو (Vasil) نام دارد.
قرار است که واسیل، بهبودهای قابل توجهی در کاردانو ایجاد کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به انعطاف بیشتر در زیرساخت قراردادهای هوشمند برای ایجاد برنامه‌های غیر متمرکز (dApp) قوی‌تر و دو برابر شدن مقیاس‌پذیری اشاره کرد. در این مقاله می‌خواهیم ضمن مرور مفهوم هارد فورک، در رابطه با تغییراتی که قرار است هارد فورک واسیل در بلاک چین کاردانو ایجاد کند و آخرین اخبار در رابطه با این رویداد بلاک چینی مهم، صحبت کنیم. با داموند همراه باشید.

هارد فورک چیست؟

منظور از فورک (Fork) در صنعت بلاک چین، تغییراتی است در پروتکل یا همان مجموعه قوانین بلاک چین ایجاد می‌شود. به دلیل ماهیت غیر متمرکز بلاک چین‌های عمومی، مثل بیت کوین، اتریوم، آوالانچ و کاردانو، ایجاد فورک در آن‌ها به اجماع و توافق نظر مشارکت کنندگان نیاز دارد. زمانی که هارد فورک رخ می‌دهد، در واقع زنجیره بلاک چین به دو قسمت جداگانه تقسیم می‌شود که هر کدام، سابقه تراکنش‌های یکسانی دارند اما در دو جهت متفاوت و براساس الگوریتم‌های جداگانه‌ پیش می‌روند.

تیم‌های توسعه‌‌دهنده معمولا با هدف بهبوده پارامترهای مختلفی مانند مقیاس‌پذیری یا ویژگی‌های امنیتی، شبکه‌های بلاک چینی را فورک می‌کنند. به طور کلی، فورک‌ها را می‌توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:

• سافت فورک (Soft Fork): تغییراتی که سافت فورک در بلاک چین ایجاد می‌کنند، سبب ایجاد یک انشعاب جدید نمی‌شوند و قابلیت برگشت به بلاک‌های قبل از فورک را دارند. از سافت فورک‌ها برای ایجاد تغییرات جزئی استفاده می‌شود. سافت فورک را می‌توان به بروزرسانی‌های نرم‌افزاری تشبیه کرد.
• هارد فورک (Hard Fork): زمانی که تغییرات در پروتکل بلاک چین، آنقدر زیاد باشند که امکان برگشت‌پذیری به بلاک‌های قبلی را از بین ببرد، عملا بلاک چین به دو زنجیره مجزا تبدیل می‌شود و می‌گوییم هارد فورک انجام شده است.

پس از هر هارد فورک، یک زنجیره با قوانین و پروتکل‌های قبلی و زنجیره دیگر با قوانین و پروتکل‌های جدید تشکیل می‌شود و حتی ممکن است ارز (کوین) جدیدی را هم در بازار عرضه کند. از مهم‌ترین هارد فورک‌ها در دنیای بلاک چین می‌توان به اتریوم، بیت کوین کش (Bitcoin Cash) و بیت کوین گلد (Bitcoin Gold) اشاره کرد که زنجیره‌هایی مجزا از بیت کوین با توکن‌های مخصوص به خودشان هستند.

به طور کلی، فورک‌ها در بلاکچین بخاطر تحقق اهداف زیر انجام می‌شوند:

• اضافه کردن قابلیت‌های جدید
• برطرف کردن ریسک‌های امنیتی
• حل کردن اختلافات درون جامعه در رابطه با پروتکل‌ها و جهت بلاک چین

هارد فورک واسیل، یکی از مهم‌ترین و مورد انتظارترین بروزرسانی‌های شبکه کاردانو است که قرار است ویژگی‌های کلی شبکه را بهبود بخشد. البته قرار نیست پس از این هارد فورک ارز دیجیتال جدیدی به وجود بیاید.

بلاک چین کاردانو چیست و چه نقاط ضعف و قوتی دارد؟

کاردانو با توکن بومی ADA، یکی از مقیاس‌پذیرترین بلاک چین‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال است که مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof-of-Stake) کار می‌کند. این بلاک چین، الگوریتم PoS مخصوص به خودش را دارد که اوروبوروس (Ouroboros) نامیده می‌شود.

در جدول زیر می‌توانید مهم‌ترین نقاط ضعف و قوت این بلاک چین را ببینید:

هارد فورک واسیل کاردانو با هدف برطرف کردن بعضی از نقاط ضعف این بلاک چین و تقویت برخی از نقاط قوت آن، در حال توسعه است و به زودی اجرا می‌شود. البته باید بدانید که این اولین هارد فورک شبکه کاردانو نیست و پیش از این نیز هارد فورک‌های مختلفی در این شبکه بلاکچینی اجرا شده‌اند که در زیر، آن‌ها را مرور می‌کنیم.

کاردانو چه هارد فورک هایی داشته است؟

۱- هارد فورک شلی

اولین مین نت کاردانو که بایرون (Byron) نام داشت، با الگوریتم اجماع اوروبوروس کلاسیک کار می‌کرد. در اولین هارد فورک کاردانو که شلی (Shelley) نام گرفت، این الگوریتم به اوروبوروس پرائوس (Ouroboros Praos) تغییر کرد که نوعی الگوریتم اجماع تحمل خطای بیزانس (BFT) است و بدین شکل، اجماع اثبات سهام در شبکه کاردانو فعال شد.

۲- هارد فورک مری

بلاک چین کاردانو در ماه مارس ۲۰۲۱، هارد فورک دیگری به نام مری (Mary) انجام داد. با این هارد فورک، توکن بومی و قابلیت پشتیبانی از چندین ارز در کاردانو بوجود آمد. همچنین، هارد فورک مری امکان ساخت توکن‌های سفارشی و انجام تراکنش‌ها بر بستر بلاک چین کاردانو را برای کاربران فراهم کرد.

۳- هارد فورک آلونزو

هارد فورک آلونزو (Alonzo) در سپتامبر ۲۰۲۱ انجام شد و با آن، پای قراردادهای هوشمند و امکان استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز بالاخره به شبکه کاردانو باز شد.

هارد فورک بعدی که قرار است در سال ۲۰۲۲ انجام شود، هارد فورک واسیل نام دارد که در ادامه، به طور مفصل در رابطه با آن صحبت خواهیم کرد. همچنان با مجله صرافی ارز دیجیتال داموند همراه باشید.

هارد فورک واسیل (Vasil) چیست؟

این هارد فورک که نام آن برگرفته از نام ریاضیدانی بلغار به نام واسیل دابوف (Vasil Dabov)، سفیر فقید شبکه کاردانو و دوست نزدیک چارلز هاسکینسون (Charles Haskinson)، بنیانگذار این بلاک چین است، چهارمین هارد فورک کاردانو محسوب می‌شود.

هارد فورک واسیل، با هدف بهبود عملکرد کاردانو با توجه به افزایش تعداد کاربران این بلاک چین، انجام خواهد شد. از زمان اضافه شدن قابلیت‌هایی مثل پشتیبانی از توکن‌های غیر مثلی (NFTها) و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (Dapps)، استفاده از کاردانو چندین برابر شده و همین باعث شده تا توسعه‌دهندگان آن به فکر بهبود پارامترهای شبکه بیفتند. تیم توسعه کاردانو در تلاش است تا با استفاده از هارد فورک واسیل، مقیاس‌پذیری شبکه را بالاتر برده و کارمزدهای آن را کاهش دهند.

قرار بود که این هارد فورک در ماه ژوئن ۲۰۲۲ انجام شود اما کاردانو تاکنون چند بار آن را به تأخیر انداخته است. هارد فورک واسیل کاردانو با پنج پروپوزال کلیدی زیر، به دنبال بهبود عملکرد این بلاک چین است:

• CIP-31 (Reference Inputs): کاردانو می‌خواهد با پروپوزال CIP-31، نوع جدیدی از ورودی‌ها به نام ورودی‌های مرجع (Reference Inputs) را معرفی کند که امکان دیدن یک خروجی بدون خرج کردن آن را فراهم می‌آورد. هدف این پروپوزال، ایجاد دسترسی آسان‌تر و بیشتر به اطلاعات ذخیره شده در شبکه، بدون نگرانی از مصرف و ایجاد مجدد خروجی‌های تراکنش‌های خرج نشده (UTXOها) است.
• CIP-32 (Inline Datums): هدف این پروپوزال، ایجاد امکان متصل کردن دیتوم‌ها (Datums) به خروجی‌ها به جای اتصال آن‌ها به هش‌های دیتوم (Datum Hashes) است. کاردانو می‌خواهد با این کار، رد و بدل شدن دیتوم‌ها بین کاربران را سریع‌تر و ساده‌تر کند.
• CIP-33 (Reference Scripts): هدف پروپوزال بهبود شماره ۳۲ کاردانو فراهم آوردن امکان متصل شدن اسکریپت‌های مرجع (Reference Scripts) به خروجی‌ها و در عین حال، امکان استفاده از اسکریپت‌ها برای برآورده‌سازی الزامات اسکریپت در فرایند تأیید است.
• CIP-40 (Collateral Outputs): این پروپوزال شامل نوع کاملا جدیدی از خروجی‌های تراکنش است که خروجی‌های وثیقه (Collateral Outputs) نامیده می‌شوند. هدف این پروپوزال، بهبود پایداری کلی شبکه است.
• Diffusion Pipelining: که راه حل کاهش حجم لایه اجماع کاردانو (Cardano’s Consensus Layer Scaling Solution) نیز نامیده می‌شود، پروپوزالی به منظور یکی کردن بعضی از مراحل مورد نیاز برای تأیید بلاک‌ها است.

واسیل چه بهبودهایی در کاردانو ایجاد می کند؟

در بالا، پروپوزال‌های جدیدترین هارد فورک کاردانو را به شما معرفی کردیم. در این بخش، برای شما توضیح می‌دهیم که این پروپوزال‌ها، دقیقا چگونه باعث بهبود کاردانو خواهند شد.

۱- کاهش زمان صدور و تایید تراکنش ها و بلاک ها در شبکه

یکی از مهم‌ترین بهبودهایی که هارد فورک واسیل در بلاک چین کاردانو ایجاد خواهد کرد، مربوط به صدور و تایید تراکنش‌ها و بلاک‌ها درون شبکه است. یکی از چالش‌های اصلی فناوری بلاک چین این است که با گسترش شبکه و غیر متمرکزتر شدن آن، زمان بیشتری برای انتشار اطلاعات بین همه گره‌ها برای رسیدن به اجماع نیاز است. بنابراین، نه تنها زمان رسیدن به اجماع طولانی می‌شود بلکه زمینه را برای سو استفاده هکرها فراهم می‌نماید.

یکی از اولین و بهترین کارهایی که می‌توان برای رفع این مشکل انجام داد، کاهش زمان انتشار اطلاعات در شبکه است. در واقع، یکی از بهترین بهبودهایی که هارد فورک واسیل در کاردانو ایجاد خواهد کرد، کاهش این زمان انتشار با فرایندی به نام Diffusion Pipelining است که در بالا آن را برای شما کاربران گرامی داموندمگ، توضیح دادیم. با این سازوکار، زمان انتشار اطلاعات در کل بلاک چین کاردانو، از ۵ ثانیه فراتر نخواهد رفت.

اما Diffusion Pipelining دقیقا چیست و چطور باعث کاهش زمان انتشار اطلاعات در شبکه خواهد شد؟

در این فرایند، بلاک‌ها، پیش از تأیید شدن کامل، در شبکه منتشر می‌شوند و بنابراین، زمان لازم برای انتشار و زمان لازم برای تأیید بلاک‌ها، با همدیگر یکی می‌شوند. در نتیجه، بلاک‌ها خیلی سریع‌تر و به طور همزمان با فرایند تأیید، منتشر می‌شوند.

این سازوکار انتشار اطلاعات در شبکه کاردانو، در افزایش امنیت بلاک چین نیز نقش دارد؛ با همزمان شدن انتشار بلاک‌ها و تأیید آن‌ها، شبکه کاردانو، بلاک‌های جدید و بلاک‌های قبلی آن‌ها را شناسایی و همواره، زنجیره صحیح بلاک‌ها را حفظ می‌کند. بنابراین، امکان حملات DDoS و Split Network از بین می‌رود.

۲- بهبود اسکریپت های پلوتوس

تغییر مهم دیگری که هارد فورک واسیل در بلاک چین کاردانو ایجاد می‌کند، به پلوتوس (Plutus) یا همان بستر قراردادهای هوشمند این شبکه مربوط می‌شود. با عملی شدن این هارد فورک و استفاده بهتر از مدل EUTXO کاردانو، قراردادهای هوشمند بهینه‌سازی و توسعه dAppها، سریع‌تر و آسان‌تر می‌شود.

در بالا، چهار پروپوزال بهبود کاردانو (Cardano Improvements Proposal) را که به اختصار، CIP نامیده می‌شوند، به شما معرفی کردیم. تمامی بهبودهایی که قرار است با واسیل در پلوتوس کاردانو ایجاد شوند، در این CIPها توضیح داده شده‌اند.

۳- بهبود رمزنگاری بلاک چین

این هارد فورک تغییراتی در اصول رمزنگاری کاردانو ایجاد می‌کند که تعامل‌پذیری آن را با بلاک‌ چین‌های دیگر، بیشتر می‌کنند. به عنوان مثال، واسیل سبب فعال شدن توابع خاصی می‌شود که امکان استفاده از رمزنگاری مبتنی بر الگوریتم امضای دیجیتالی خم بیضوی (Elliptic Curve Digital Signature Algorithm) که به اختصار، EDSA نامیده می‌شود را با خم secp256k مورد استفاده بیت کوین، برای تحقق امضاهای دیجیتالی در قراردادهای هوشمند مبتنی بر پلوتوس، فراهم می‌آورد.

همچنین، با این هارد فورک جدید، امضاهای اشنور (Schnorr Signatures) که در رمزنگاری بیت کوین استفاده می‌شوند، در کاردانو نیز مورد استفاده قرار خواهند گرفت. در نتیجه، نه تنها رمزنگاری این بلاک چین، پیشرفته‌تر و امن‌تر می‌شود بلکه امکان تعامل با بلاک چین‌های دیگر مثل بیت کوین و اتریوم که از این امضاها استفاده می‌کنند نیز فراهم می‌آید.

۴- ارتقاء مدیریت ضمانت قراردادهای هوشمند

با هارد فورک واسیل، سیستم تضمین مورد استفاده در پلوتوس و قراردادهای هوشمند نیز بهبود پیدا می‌کند. این سیستم که اصلاحیه ضمانت اسکریپت (Script Assurance Adjustment) نامیده و ذیل CIP-40 ارائه می‌شود، نه تنها تأیید تراکنش‌ها را بهینه‌تر می‌کند، بلکه در حل کردن یکی از مشکلات اسکریپت‌ها در پلوتوس نیز موثر است.

در حال حاضر و پیش از واسیل، میزان وثیقه در قراردادهای هوشمند، ۱۵۰ درصد از کارمزد تراکنش است و UTXO وثیقه هیچ تغییری نمی‌کند. بنابراین، اگر اسکریپتی نتواند تأییدیه فاز ۲ را بگیرد، کاربر dApp، تمامی دارایی‌های ذخیره شده در UTXO انتخاب شده به عنوان وثیقه را از دست می‌دهد که کاملا ناعادلانه است.

پس از هارد فورک واسیل، توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های غیر متمرکز می‌توانند امکان تغییر آدرس را برای وثیقه اسکریپت، ایجاد کنند. اگر اسکریپت نتواند تأییدیه فاز ۲ را بگیرد، تنها میزان وثیقه برداشت می‌شود و مابقی دارایی‌ها به آدرس تغییر یافته، ارسال می‌شوند.

تغییر دیگری که این هارد فورک در کاردانو ایجاد می‌کند، بهینه‌سازی فرایند تابع تصادفی متغیر (VRF) الگوریتم اجماع اوروبوروس است. پیش از اجرایی شدن واسیل و در حال حاضر، تأیید بلاک نیازمند دو تابع VRF در هر هاپ شبکه (Network Hop) است. پس از هارد فورک واسیل اما، تنها یکی از این توابع برای تأیید بلاک‌ها کافی است. در نتیجه، همگام‌سازی شبکه سریع‌تر و زمان لازم برای تأیید بلاک، کوتاه‌تر می‌شود.

چرا هارد فورک Vasil تاکنون اجرایی نشده است؟

همانطور که پیش از این گفتیم، قرار بود که این هارد فورک در ماه ژوئن ۲۰۲۲ روی مین نت کاردانو اجرایی شود اما تاکنون، چندین بار به تعویق افتاده است. اخیرا، چارلز هاسکینسون، در رابطه با آخرین وضعیت واسیل، صحبت کرده است.

به گفته هاسکینسون، در حال حاضر، تست‌های زیادی روی هارد فورک واسیل در حال انجام است و تیم فنی تلاش می‌کند تا باگ‌ها را برطرف کند. به گفته خالق کاردانو، احتمالا، تاریخ اجرایی شدن هارد فورک واسیل کاردانو در ماه سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور 1401)، خواهد شد.

هاسکینسون در صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرده که تاریخ دقیق این رویداد، به صرافی‌های ارز دیجیتال نیز بستگی دارد. در واقع، یکی از موانعی که این هارد فورک را به تأخیر انداخته، ارتقاء سیستم‌های صرافی‌هایی مهمی مثل بایننس بوده است.

به گفته بنیانگذار اصلی بلاک چین کاردانو، معمولا، پس ار رویدادهای هارد فورک، حجم معاملات توکن‌های مرتبط، به طور قابل توجهی بالا می‌رود و ممکن است که صرافی‌های مهم، با سیستم کنونی خود نتوانند از این حجم بالا پشتیبانی کنند. در نتیجه، تیم توسعه دهنده تصمیم گرفته است تا هارد فورک واسیل را پس از ارتقاء سیستم‌های سه الی پنج صرافی اصلی ارزهای دیجیتال، اجرایی کند.

سوالات پر تکرار در رابطه با هارد فورک واسیل کاردانو

۱- هارد فورک چیست؟

به تغییرات گسترده و غیر قابل برگشت در پروتکل و قوانین بلاک چین که سبب انشعاب در زنجیره اصلی و ایجاد شبکه‌ای مجزا می‌شود هارد فورک می‌گوییم. گاهی اوقات ممکن است پس از هارد فورک، ارز دیجیتال جدیدی به وجود بیاید.

۲- هارد فورک واسیل چیست؟

هارد فورک واسیل، چهارمین هارد فورک بلاک چین کاردانو است که قرار بود در ماه ژوئن ۲۰۲۲ روی مین نت کاردانو اجرایی شود اما تاکنون، چندین بار به تعویق افتاده است. این هارد فورک، تغییرات قابلی توجهی در مقیاس‌پذیری، سرعت و امنیت بلاک چین کاردانو و البته، توسعه اپلیکیشن‌های غیر متمرکز بر بستر این شبکه، ایجاد خواهد کرد.

۳- تاریخ هارد فورک واسیل کاردانو چه زمانی است؟

هارد فورک واسیل، در تاریخ 22 سپتامبر (31 شهریور) انجام خواهد شد.

جمع بندی

بلاک چین کاردانو، یکی از مقیاس‌پذیرترین بلاک‌ چین‌های ارز دیجیتال است اما هنوز از نظر مقیاس‌پذیری، امنیت و غیر متمرکز بودن، جای پیشرفت دارد. معمولا، تیم‌های توسعه‌ بلاک چین‌های مختلف، تغییرات خود جهت بهبود شبکه را از طریق به‌روزرسانی‌های مختلفی اعمال می‌کنند. این به‌روزرسانی‌ها ممکن است به صورت سافت فورک (مشابه به‌روزرسانی نرم‌افزاری) یا هارد فورک صورت گیرد.

بلاک چین کاردانو از زمان راه‌اندازی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷، سه هارد فورک به نام‌های شلی، مری و آلونزو را پشت سر گذاشته است. با وجود انتقاداتی در رابطه با تعداد بالای هارد فورک در این بلاک چین، قرار است کاردانو از هارد فورک جدیدی به نام واسیل رونمایی کند که نه تنها مقیاس‌پذیری این بلاک چین را بالا می‌برد، بلکه تغییرات مثبتی روی امنیت آن نیز خواهد داشت. گذشته از این‌ها، انتظار می‌رود که با این هارد فورک جدید، توسعه اپلیکیشن‌های غیر متمرکز بر بستر این بلاک چین، سریع‌تر و ساده‌تر از گذشته شود.

در ابتدا قرار بود که هارد فورک واسیل در ماه ژوئن ۲۰۲۲ روی مین نت کاردانو اجرایی شود اما چندین بار به تعویق افتاد. با این حال، تیم توسعه کاردانو بالاخره تاریخ نهایی بروزرسانی واسیل را اعلام کرد و این بروزرسانی در تاریخ 22 سپتامبر (31 شهریور) انجام خواهد شد.