اگر بخواهیم در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت کنیم، لازم است چند ابزار داشته باشیم. قطعاً یکی از این ابزارها کیف پول‌های ارز دیجیتال هستند، که دارایی ما را در خود نگه می‌دارند، اما در کنار آن‌ها به بستری برای انجام معاملات نیاز داریم. در اینجا است که صرافی‌ها وارد بازی می‌شوند. صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز، دو نوع صرافی هستند که بسته ب نیاز باید یکی را انتخاب کنیم.
اصولاً ارزهای دیجیتال ایجاد شده‌اند تا دست واسطه‌ها کوتاه شود، پس چرا باید به صرافی های متمرکز توجه داشته باشیم؟ این سؤالی است که در ادامه این مقاله از داموندمگ پاسخ آن را خواهید یافت.
صرافی متمرکز چیست؟
صرافی‌های متمرکز معمولاً معاملات بین کاربران را با نگهداری دفترچه سفارش تسهیل می‌کنند. این دفترچه، مجموعه‌ای از سفارش‌های خرید و فروش ارسال شده توسط تریدرها است. این سفارش‌ها درخواست‌هایی برای خرید یا فروش مقدار معینی از یک ارز دیجیتال با قیمتی معین هستند. صرافی های متمرکز سفارشات کاربران خود را جمع‌آوری می‌کنند و سپس از نرم‌افزار ویژه‌ای برای مطابقت و اجرای سفارش‌های خرید و فروش مربوطه استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، کاربران CEX درواقع ارزهای دیجیتال یا فیات را با یکدیگر مبادله نمی‌کنند، بلکه زمانی که آن‌ها وجوه خود را به یک صرافی واریز می‌کنند، صرافی نگهبانی آن دارایی‌ها را بر عهده می‌گیرد و مقدار متناظری از IOU را برای معامله‌گر صادر می‌کند. IOU مخفف عبارت «I owe you»، به معنی «من بهت بدهکارم» است. صرافی IOUها یا میزان بدهکاری خود به هر کاربر را به صورت داخلی ردیابی می‌کند، زیرا آن‌ها در معاملات دست به دست می‌شوند و فقط آن‌ها را در لحظه برداشت وجه به ارز واقعی تبدیل می‌کند.
ویژگی های صرافی متمرکز
از سال 2020، این صرافی‌ها امکانات گسترده و مزایای زیادی ارائه کرده‌اند. سرعت و مقرون به صرفه بودن پردازش تراکنش‌ها توسط یک مرجع واحد، آن‌ها را به مکانی مناسب برای تریدرهای روزانه و سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال برای خرید و فروش کریپتو تبدیل کرده است.
با این حال، اتکای CEXها به یک نهاد مرکزی منجر به برخی اشکالات می‌شود. به بیان دقیق‌تر، صرافی‌های متمرکز عملیات داخلی خود را به کاربران نشان نمی‌دهند، در نتیجه شفافیت کم است که اقدامات مخربی مانند پولشویی و دستکاری قیمت‌ها را ممکن می‌سازد.
علاوه بر این، این واقعیت که آن‌ها بر دارایی‌های کاربران نظارت دارند، صرافی های متمرکز را به هدفی سودآور برای مهاجمان بالقوه از خارج و داخل سازمان تبدیل می‌کند. در سال 2019، بیش از 292 میلیون دلار سرمایه مشتری تنها در 12 هک بزرگ CEX از بین رفته است.
مسائل فنی یا حملات می‌تواند منجر به از کار افتادن قابل‌توجه خدمات این صرافی‌ها و از دست رفتن فرصت‌های تجاری برای مشتریان شود. علاوه بر این، صرافی‌های متمرکز هدفی آسان برای سانسور دولتی هستند که به تنظیم‌کننده‌ها اجازه می‌دهد وجوه کاربران را مسدود یا مصادره کنند.
معرفی بهترین صرافی های متمرکز
در ادامه چند مورد محبوب از صرافی های غیرمتمرکز را معرفی خواهیم کرد.
بایننس
صرافی بایننس یک صرافی ارز دیجیتال پیشرو است که در سال 2017 در هنگ‌کنگ تأسیس شد. بایننس تمرکز زیادی بر تجارت آلت کوین‌ها دارد. این صرافی معاملات کریپتو به کریپتو را در بیش از 500 ارز دیجیتال و توکن، از جمله بیت کوین (BTC)، اتر (ETH)، لایت کوین (LTC)، دوج کوین (DOGE) و توکن بایننس کوین (BNB) ارائه می‌دهد. در سال 2018، در پاسخ به قوانین سختگیرانه چین در زمینه تجارت ارزهای دیجیتال، دفتر مرکزی شرکت خود را به مالت، اتحادیه اروپا منتقل کرد.
نام بایننس ترکیبی از دو کلمه بیت کوین و فاینانس (Finance) است. بایننس ادعا می‌کند استانداردهای بالایی از ایمنی و امنیت، با معماری چند لایه و چند خوشه‌ای و توان پردازش بالایی را ارائه می‌کند، همچنین ادعا می‌کند که ظرفیت پردازش حدود 1.4 میلیون سفارش در ثانیه را دارد. از تجارت بیش از 500 کوین، از جمله بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و توکن‌های BNB بومی خود پشتیبانی می‌کند.
کوین بیس
کوین بیس یک پلتفرم تجارت و سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال است که به کاربران امکان خرید، فروش و مبادله بیش از 100 ارز دیجیتال قابل معامله مانند بیت کوین، اتریوم و دوج کوین را می‌دهد. این صرافی یک شرکت بزرگ با بیش از 89 میلیون کاربر و 278 میلیارد دلار دارایی است.
مبتدیان احتمالاً پلتفرم اصلی کوین بیس را برای سفارشات خرید و فروش ساده ترجیح می‌دهند. کاربران پیشرفته‌تر می‌توانند از طریق Coinbase Pro که در دسترس کاربران است، به ویژگی‌های اضافی و انواع سفارشات دسترسی داشته باشند.
ارزهای دیجیتال دارایی‌هایی نسبتاً جدید هستند که می‌توانند پر ریسک و نوسان باشند، بنابراین برای همه سرمایه‌گذاران مناسب نیستند. با این حال، اگر به ارز دیجیتال علاقه‌مند هستید، کوین بیس یک گزینه عالی هم برای افراد تازه‌کار و هم کهنه‌کاران است.
کراکن (Kraken)
کراکن در سال 2011 تأسیس شد و به طور رسمی عملیات تجاری را در سال 2013 راه‌اندازی کرد. این صرافی متعلق به شرکت Payward است و توسط مدیر عامل و یکی از بنیان‌گذاران آن به نام جسی پاول رهبری می‌شود. کراکن امکان جابجایی آسان پول و ارز دیجیتال را بین حساب‌های بانکی و کیف پول‌های ارز دیجیتال با حساب‌های کاربران خود را فراهم کرده است.
این صرافی متمرکز که در سانفرانسیسکو مستقر است، در حوزه اوراق بهادار و سهام نیز کار می‌کند، همچنین یک صرافی ارز دیجیتال است که در آن فعالان بازار می‌توانند ارزهای دیجیتال مختلف را معامله کنند. کاربران،مجاز به خرید یا فروش ارزهای دیجیتال با استفاده از ارزهای فیات مختلف هستند، که شامل دلار آمریکا، دلار کانادا، یورو و ین ژاپن می‌شود.
کوکوین (KuCoin)
کوکوین یک صرافی متمرکز بزرگ ارز دیجیتال است، که امکان خرید، فروش و تجارت ارزهای دیجیتال را ارائه می‌دهد. این پلتفرم علاوه بر گزینه‌های معاملاتی پایه؛ مارجین، معاملات آتی و معاملات همتا به همتا (P2P) را نیز ارائه می‌دهد. کاربران همچنین می‌توانند برای به دست آوردن پاداش، ارز دیجیتال خود را به استیک کنند یا وام دهند. در مقایسه با برخی از رقبا، کوکوین کارمزدهای معاملاتی پایینی دریافت می‌کند، که آن را به گزینه‌ای جذاب تبدیل کرده است.
کوین متمرکز چیست؟
کوین‌های متمرکز (به عنوان توکن‌های CEX هم شناخته می‌شوند)، به عنوان کوین‌ها یا توکن‌هایی تعریف می‌شوند که توسط پلتفرم‌های غیرمتمرکز به منظور خدمت‌رسانی در اکوسیستم آن پلتفرم صادر می‌شوند.
هدف از استفاده از کوین صرافی غیرمتمرکز چیست؟
هر پلتفرم معاملاتی اکوسیستم متفاوتی دارد، بنابراین نیازها و اهداف هر کوین متفاوت است. به طور کلی، آن‌ها معمولاً برخی از ویژگی‌های زیر را دارند:
کاهش کارمزد تراکنش ها
زمانی که کاربران صاحب کوین‌های مبادله‌ای CEX هستند، صرافی هنگام انجام تراکنش‌ها کارمزد را کاهش می‌دهد. هر صرافی سیاست کاهش کارمزد متفاوتی دارد. برخی از کوین‌های متمرکز عبارتند از: بایننس کوین (BNB)، کوکوین (KCS)، توکن هوبی (HT).
ارتقا به حساب VIP
تبدیل کردن حساب فعلی به یک حساب VIP به این معنی است که کاربران امکانات ویژه‌ای را از صرافی متمرکز دریافت خواهند کرد. به عنوان مثال، هر دو صرافی بایننس و آککس (Okex)، چنین امکاناتی دارند. کاربران برای خرید حساب VIP باید از کوین بومی صرافی استفاده کنند.
دریافت سود از صرافی
این شکل تقریباً مشابه تقسیم سهام در بازار سنتی است. به کاربرانی که کوین‌های CEX را خریداری و نگهداری می‌کنند، بخشی از سود صرافی پرداخت می‌شود. به عنوان مثال در کوکوین و بیت مکس چنین است.
شرکت در عرضه اولیه صرافی (IEO)
سرمایه‌گذاری عرضه اولیه صرافی از ابتدای سال 2019 پس از 2 پروژه بسیار موفق در بایننس که بیت تورنت و فچ (Fetch) هستند، شکوفا شد. کوین‌های CEX اغلب به طور مستقیم برای خرید توکن‌ها در یک پروژه IEO استفاده می‌شوند.
استفاده از کوین CEX در بلاک چین پلتفرم معاملاتی
صرافی‌ها اکنون فقط مکانی برای تبادل کوین نیستند. درواقع آن‌ها مانند یک اکوسیستم هستند. به طور دقیق‌تر، برخی از صرافی‌ها اکنون در حال توسعه بلاک چین‌های خود هستند. با این صرافی‌ها، کوین‌های متمرکز نیز به عنوان کوینی در آن بلاک چین استفاده می‌شوند.
چگونه روی کوین های متمرکز سرمایه گذاری کنیم؟
بسته به طراحی توکن در هر صرافی، دستورالعمل زیر 3 مرحله اصلی برای کسب درآمد از کوین‌های CEX را پوشش می‌دهد:
- در صرافی‌ها به IEO بپیوندید، از کوین‌های CEX برای سرمایه‌گذاری‌های عرضه اولیه صرافی استفاده کنید.
- ابتدا کوین‌های CEX را سرمایه‌گذاری کنید، وقتی قیمت در IEO افزایش یافت، سود ببرید.
- سرمایه‌گذاری بر اساس تحلیل بنیادی و تکنیکال
صرافی متمرکز چه فرقی با صرافی غیرمتمرکز دارد؟
صرافی‌های غیرمتمرکز در فضای ارزهای دیجیتال به عنوان بخشی از جنبش مالی غیرمتمرکز (DeFi) ظهور کرده‌اند. برخلاف CEXها، صرافی‌های غیرمتمرکز بازارهای همتا به همتا هستند و هیچ مرجع مرکزی در آن دخیل نیست. آن‌ها داده‌های کاربران را در سرورهای خود ذخیره نمی‌کنند، تراکنش‌ها به صورت خودکار از طریق بلاک چین انجام می‌شود و خدمات آن‌ها نیازی به رعایت استانداردهای نظارتی ندارد. این ویژگی‌ها آن‌ها را به یک راه‌حل ارزان‌تر تبدیل می‌کند، زیرا صرافی های متمرکز، معمولاً هزینه بیشتری را برای خدمات خود دریافت می‌کنند.
یکی دیگر از تفاوت‌های اساسی CEX و DEX این است که صرافی‌های غیرمتمرکز از قراردادهای هوشمند و پروتکل‌های پیچیده بازارسازی برای تضمین وجود نقدینگی کافی استفاده می‌کنند، بنابراین همه سفارش‌ها به سرعت اجرا و تکمیل می‌شوند. یکی از نمونه‌های این پروتکل، Automated Market Maker (AMM) است. به جای استفاده از یک دفتر سفارش سنتی، آن طور که در صرافی های متمرکز انجام می‌شود، قیمت دارایی‌ها در DEXها بر اساس یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعریف می‌شوند.
در اینجا خلاصه‌ای از تفاوت‌های کلیدی بین این دو نوع صرافی آمده است:
اجرا
تراکنش‌های انجام شده در صرافی متمرکز، از طریق سیستم‌های صرافی انجام می‌شود. این سامانه وظیفه تطبیق سفارشات خرید و فروش با همان قیمت را بر عهده دارد. از سوی دیگر، تراکنش‌های DEX بر اساس پارامترهای تعیین‌شده توسط قراردادهای هوشمند که صرافی را تأمین می‌کنند، به‌طور خودکار اجرا می‌شوند.
ذخیره سازی داده ها
صرافی‌های متمرکز تمام داده‌هایی را که در زیرساخت آن‌ها جریان دارد، ذخیره و مدیریت می‌کنند و معمولاً برای دسترسی به داده‌های خود از اشخاص ثالث هزینه دریافت می‌کنند. تراکنش‌های روی یک DEX روی بلاک چین ثبت می‌شوند و برای هرکسی که می‌داند چگونه به داده‌های روی زنجیره دسترسی داشته باشد، قابل مشاهده است.
بازارسازی
یک بازارساز در یک صرافی متمرکز، نهادی است که وظیفه تأمین نقدینگی را بر عهده دارد، بنابراین تمام سفارش‌هایی که در صرافی جریان دارند به سرعت اجرا می‌شوند. در مقایسه، DEXها از پروتکل‌های Automated Market Maker (AMM) استفاده می‌کنند که متکی به مجموعه‌ای از توکن‌های ارائه شده توسط اشخاص ثالث است، که برای خدمات خود مزد دریافت می‌کنند.
هزینه های تراکنش
صرافی‌های متمرکز، نهادهای خصوصی انتفاعی هستند که معمولاً برای ارائه خدمات خود هزینه‌ای دریافت می‌کنند. در مقابل، از آنجایی که DEXها از طریق بلاک چین کار می‌کنند، هزینه‌های تراکنش معمولاً کمتر است، بنابراین راه‌حل ارزان‌تری به حساب می‌آید.
سرعت اجرا
صرافی های متمرکز رویه‌ها و زیرساخت‌های خود را برای تضمین سریع‌ترین زمان ممکن از طریق خرید سرورها و سیستم‌های گران‌قیمت، کامل کرده‌اند. DEXها در اجرای سفارشات در مقایسه با همتایان متمرکز خود کندتر عمل می‌کنند زیرا بلاک چین‌ها هنوز در تلاش هستند تا سرعت پردازش خود را افزایش دهند.
ناشناس بودن
صرافی های متمرکز طبق قانون موظف هستند اطلاعات تماس مشتریانی را که به آن‌ها خدمات می‌دهند جمع‌آوری و ذخیره کنند. از سوی دیگر، صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند به کاربران خود درجه قابل توجهی از ناشناس ماندن را ارائه دهند، زیرا هویت آن‌ها معمولاً در بلاک چینی رمزگذاری شده و به آدرس کیف پول محدود می‌شود.
کدام بهتر است، صرافی متمرکز یا غیرمتمرکز؟
اکنون که تفاوت‌های بین CEX و DEX را می‌دانید، احتمالاً از خود می‌پرسید که کدام یک بهتر است. حقیقت این است که هرکدام مزایا و معایبی دارند.
از یک سو، صرافی های متمرکز نهادهای تنظیم‌شده‌ای هستند، که درجه بالاتری از ایمنی و شفافیت را ارائه می‌کنند، زیرا باید در محدوده قوانین سخت‌گیرانه‌ای که به دنبال حمایت از سرمایه‌گذاران و سایر طرف‌های درگیر هستند، فعالیت کنند. سرعت اجرا نیز معمولاً برای CEXها بالاتر است و نقدینگی توسط بازارسازان ارائه می‌شود تا اطمینان حاصل شود که مبادلات به خوبی انجام می‌گیرند.
از سوی دیگر، صرافی‌های غیرمتمرکز کارمزدهای ارزان‌تر، ناشناس بودن کاربران و دسترسی مستقیم به داده‌های تراکنش مربوطه از طریق بلاک چین را ارائه می‌دهند. شما باید بسته به عواملی که برای شما مهم‌تر هستند، صرافی مناسب خود را انتخاب کنید.
مزایا و معایب صرافی های متمرکز (CEX)
ممکن است با ادامه توسعه صرافی‌های غیرمتمرکز و حل مشکلات مقیاس‌پذیری، صرافی‌های متمرکز در نهایت با همتایان غیرمتمرکز خود جایگزین شوند. احتمال وقوع این موضوع در حد یک بحث است، اما خوب است که چشم خود را به توسعه بلاک چین بدوزید تا ببینید آیا آنقدر تکامل می‌یابد که مبادلات متمرکز منسوخ شوند یا خیر. اما در حال حاضر، صرافی‌های متمرکز بازار را تحت کنترل خود دارند و اکثر حجم معاملات ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهند. به گفته میخائیل کارخالف، تحلیلگر Capital.com:
DEX و CEX هرکدام مخاطبان خاص خود را دارند. با این حال، به نظر می‌رسد که DEX و بخش دیفای آینده ارزهای دیجیتال هستند.
جمع بندی
اگرچه ممکن است تصور کنیم غیرمتمرکز بودن ماهیت ارزهای دیجیتال با صرافی های متمرکز متضاد هستند، سهم زیادی از معاملات در این صرافی‌ها ثبت می‌شوند. به هر حال نمی‌توانیم از مزایای آن‌ها چشم‌پوشی کنیم، که برای بسیاری از مبتدیان و حتی متخصصان جذاب است.
بهترین کار این است که متعصبانه تصمیم نگیریم و به صرف اینکه نهادهایی بر صرافی‌های متمرکز نظارت دارند، آن‌ها را از لیست انتخاب خود کنار نگذاریم. ضمن اینکه بسته به معامله می‌توانیم از صرافی‌های مختلفی استفاده کنیم و محدودیتی در عضویت در صرافی‌ها وجود ندارد. نظر شما چیست؟
سؤالات متداول
صرافی متمرکز چیست؟
صرافی متمرکز، اکوسیستمی برای انجام معاملات کریپتو است، که توسط ناظران کنترل می‌شود. برعکس صرافی غیرمتمرکز، افراد در این سیستم‌ها شناخته شده هستند و مشخص است که هر شخص چه تراکنشی انجام می‌دهد. با این حال بسیار سریع هستند.
کوین متمرکز چیست؟
کوین متمرکز به ارزهای دیجیتال بومی صرافی های متمرکز گفته می‌شود. از این کوین‌ها برای موارد مختلفی از قبیل پرداخت کارمزد، خرید حساب VIP و شرکت در عرضه اولیه صرافی استفاده می‌شود.
مهمترین مزایای CEX کدام است؟
- تراکنش‌ها به سرعت انجام می‌شوند.
- قوانین مشخص و سخت‌گیرانه‌ای بر آن‌ها حاکم است.
- نقدینگی بالایی دارند.