سازمان خودگردان غیرمتمرکز و مستقل یا DAO چیست؟

وقتی صحبت از پروژه‌های مختلف در صنعت کریپتو می‌شود، همیشه با این حقیقت روبرو هستیم که هرکس توکن بومی شبکه را داشته باشد، می‌تواند در رأی‌گیری‌ها و سایر رویدادهای شبکه دخیل شود. اما چنین چیزی چگونه ممکن است؟ پاسخ عبارت « سازمان خودگردان غیرمتمرکز DAO» است. دائوها با استفاده از مجموعه‌ای از فناوری‌ها مثل قرارداد هوشمند و جامعه‌ای از توسعه‌دهندگان و کاربران گردانده می‌شود.
در این مقاله از صرافی رمز ارز داموند، ابتدا با مفهوم کلی‌تر DApp آشنا می‌شویم و سپس به سراغ مفاهیم موجود در موضوع دائو و مزایا و معایب دائو خواهیم رفت.

DApp چیست؟

یک برنامه وب استاندارد، مانند اوبر یا توییتر، روی یک سیستم رایانه‌ای اجرا می‌شود که متعلق به یک سازمان است و توسط آن اداره می‌شود و به آن اختیار کامل بر برنامه و عملکرد آن می‌دهد. با وجودی که کاربران زیادی برای هر یک از این برنامه‌ها وجود دارد، اما عملکردهای اصلی توسط یک تیم کنترل می‌شوند.

در مقابل برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) برنامه‌های دیجیتالی هستند که به‌جای یک رایانه، روی یک شبکه بلاک چین همتا به همتا (P2P) از رایانه‌ها راه‌اندازی شده و اجرا می‌شوند. این برنامه‌ها خارج از حوزه کنترل یک مقاوم واحد است. Dapps که اغلب روی پلتفرم اتریوم ساخته می‌شوند، می‌توانند برای اهداف مختلفی ازجمله بازی، امور مالی و رسانه‌های اجتماعی توسعه یابند.

نمونه‌های معروف برنامه‌های متمرکز عبارتند از توییتر، فیس بوک، اینستاگرام و نتفلیکس. بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی نیز از برنامه‌های متمرکز استفاده می‌کنند تا به مشتریان خود اجازه دسترسی آنلاین به حساب‌‌های خود را بدهند.

Peepeth، یک شبکه اجتماعی جایگزین برای توییتر، نمونه‌ای از یک برنامه غیرمتمرکز است. همچنین کریپتوکیتیز یک بازی dApp است که به کاربران امکان خرید و فروش گربه‌های مجازی را می‌دهد. میکر دائو (MakerDAO) یک سرویس اعتباری غیرمتمرکز است که از استیبل کوین دای (Dai) پشتیبانی می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد یک موقعیت بدهی وثیقه (CDP) باز کنند.

DAO چیست؟

سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) موجودیتی بدون رهبری مرکزی است، تصمیم‌گیری‌ها از پایین به بالا گرفته می‌شوند و توسط جامعه‌ای سازمان‌دهی شده، حول مجموعه‌ای خاص از قوانین اعمال‌شده در بلاک چین اداره می‌شوند. دائو درواقع زیرمجموعه‌ای از dAppها است.

دائوها سازمان‌های بومی اینترنتی هستند که به طور جمعی متعلق به اعضای خود و مدیریت می‌شوند. آن‌ها دارای خزانه‌های داخلی هستند که فقط با تأیید اعضای آن‌ها قابل‌دسترسی است. تصمیمات از طریق پیشنهادهایی که جامعه در یک دوره معین به آن‌ها رأی می‌دهد، گرفته می‌شود.

DAOها بدون مدیریت سلسله مراتبی کار می‌کنند و می‌تواند اهداف زیادی داشته باشد. شبکه‌های فریلنسر که در آن قراردادها وجوه خود را برای پرداخت اشتراک نرم‌افزاری تجمیع می‌کنند، سازمان‌های خیریه که اعضای آن کمک‌های مالی را تأیید می‌کنند و شرکت‌های سرمایه‌گذاری متعلق به یک گروه، پیاده‌سازی همگی با این سازمان‌ها امکان‌پذیر هستند.

پیش از ادامه دادن مقاله مهم است بدانید که یک DAO، یک سازمان بومی اینترنتی، را از The DAO، یکی از اولین سازمان‌هایی که تا کنون ایجاد شده است، متمایز کنیم. DAO پروژه‌ای بود که در سال 2016 تأسیس شد که در نهایت شکست خورد و منجر به تقسیم چشمگیر شبکه اتریوم شد.

نحوه کار DAO چگونه است؟

همان‌طور که در بالا ذکر شد، DAO سازمانی است که در آن تصمیمات از پایین به بالا گرفته می‌شود. یعنی مجموعه‌ای از اعضا مالک سازمان هستند. راه‌های مختلفی برای شرکت در DAO وجود دارد که معمولاً از طریق مالکیت یک توکن است.

DAOها با استفاده از قراردادهای هوشمند کار می‌کنند، که اساساً تکه‌هایی از کد هستند که هر زمان که مجموعه‌ای از معیارها برآورده شوند به طور خودکار اجرا می‌شوند. امروزه قراردادهای هوشمند روی بلاک چین‌های متعددی مستقر شده‌اند، اگرچه اتریوم اولین شبکه‌ای بود که از آن‌ها استفاده کرد.

این قراردادهای هوشمند قوانین DAO را تعیین می‌کنند. آن‌هایی که در یک DAO سهام دارند، پس از آن حق رأی پیدا می‌کنند و ممکن است با تصمیم‌گیری در مورد پیشنهادهای حاکمیتی جدید، بر نحوه عملکرد سازمان تأثیر بگذارند.

این مدل از ارسال هرزنامه‌های شامل پیشنهادات به DAOها جلوگیری می‌کند: یک پیشنهاد تنها زمانی تصویب می‌شود که اکثر سهامداران آن را تأیید کنند. نحوه تعیین این اکثریت از یک DAO به DAO دیگر متفاوت است و در قراردادهای هوشمند هریک مشخص شده است.

DAOها کاملاً مستقل و شفاف هستند. از آنجایی که آن‌ها روی بلاک چین‌های منبع باز ساخته شده‌اند، یعنی هرکسی می‌تواند کد خود را مشاهده کند. هرکسی همچنین می‌تواند خزانه‌های داخلی خود را حسابرسی کند، زیرا بلاک چین تمام تراکنش‌های مالی را ثبت می‌کند.

مراحل راه‌اندازی دائو

ایجاد قرارداد هوشمند

ابتدا یک توسعه‌دهنده یا گروهی از توسعه‌دهندگان باید قرارداد هوشمند را در پشت DAO ایجاد کنند. پس از راه‌اندازی، آن‌ها فقط می‌توانند قوانین تعیین شده توسط این قراردادها را از طریق سیستم حاکمیتی تغییر دهند. این بدان معناست که آن‌ها باید قراردادها را به طور گسترده آزمایش کنند تا مطمئن شوند که جزئیات مهم را نادیده نمی‌گیرند.

تأمین مالی

پس از ایجاد قراردادهای هوشمند، DAO باید راهی برای دریافت بودجه و نحوه اعمال حاکمیت تعیین کند. بیشتر اوقات، توکن‌ها برای جمع‌آوری سرمایه فروخته می‌شوند. این توکن‌ها به دارندگان حق رأی می‌دهند.

استقرار

هنگامی که همه‌چیز راه‌اندازی شد، DAO باید در بلاک چین مستقر شود. از این مرحله به بعد، ذینفعان در مورد آینده سازمان تصمیم می‌گیرند. سازندگان سازمان، یعنی کسانی که قراردادهای هوشمند را نوشتند، دیگر بیش از سایر سهامداران بر پروژه تأثیر نمی‌گذارند.

مزایای DAO چیست؟

DAOها به عنوان سازمان‌های بومی اینترنتی، مزایای متعددی نسبت به سازمان‌های سنتی دارند.

• یکی از مزایای مهم DAOها عدم اعتماد موردنیاز بین دو طرف است. در حالی که یک سازمان سنتی نیاز به اعتماد زیادی به افراد پشت آن دارد، در DAO فقط به کد باید اعتماد کرد.
• اعتماد به کد از آنجایی که در دسترس عموم است آسان‌تر است و می‌توان آن را قبل از راه‌اندازی به طور گسترده آزمایش کرد. هر اقدامی که یک DAO پس از راه‌اندازی انجام می‌دهد باید توسط انجمن تأیید شود و کاملاً شفاف و قابل تأیید باشد.
• چنین سازمانی ساختار سلسله مراتبی ندارد. با این حال، هنوز هم می‌تواند وظایف را انجام دهد و رشد کند، در حالی که توسط سهامداران از طریق توکن اصلی خود کنترل می‌شود. فقدان سلسله مراتب به این معنی است که هر ذینفعی می‌تواند ایده نوآورانه‌ای را مطرح کند که کل جامعه در نظر گرفته و آن را بهبود بخشد. اختلافات داخلی اغلب به راحتی از طریق سیستم رأی‌گیری و مطابق با قوانین از پیش نوشته شده در قرارداد هوشمند حل می‌شود.
• با اجازه دادن به سرمایه‌گذاران برای جمع‌آوری وجوه، DAOها همچنین به آن‌ها فرصتی برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های مرحله اولیه و پروژه‌های غیرمتمرکز می‌دهند و در عین حال ریسک یا هرگونه سودی که ممکن است از آن‌ها حاصل شود را به اشتراک می‌گذارند.

معایب DAO چیست؟

• سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز کامل نیستند. آن‌ها یک فناوری بسیار جدید هستند که به دلیل نگرانی‌های بسیار در مورد قانونی بودن، امنیت و ساختار خود مورد انتقاد بسیاری قرار گرفته است. به عنوان مثال، بررسی فناوری MIT نشان داده است که اعتماد به توده‌ها در تصمیم‌گیری‌های مالی مهم را ایده بدی می‌داند. در حالی که MIT در سال 2016 افکار خود را به اشتراک گذاشت، به نظر می‌رسد این سازمان هرگز نظر خود را در مورد DAO تغییر نداده است، حداقل نه به طور عمومی. هک DAO همچنین نگرانی‌های امنیتی را ایجاد کرد، زیرا رفع نقص در قراردادهای هوشمند حتی پس از شناسایی دشوار است.
• DAOها می‌توانند در چندین حوزه قضایی توزیع شوند و هیچ چارچوب قانونی برای آن‌ها وجود ندارد. هرگونه مسائل حقوقی که ممکن است به وجود بیاید احتمالاً افراد درگیر را ملزم می‌کند تا با قوانین منطقه‌ای متعدد در یک نبرد حقوقی پیچیده درگیر شوند. به عنوان مثال، در جولای 2017، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده گزارشی را منتشر کرد که در آن تشخیص داد که DAO اوراق بهادار را در قالب توکن در بلاک چین اتریوم بدون مجوز می‌فروشد که این امر ناقض بخش‌هایی از قانون اوراق بهادار در این کشور است.

دائوهای شناخته شده کدامند

یونی سواپ (Uniswap)

صرافی یونی سواپ Uniswap یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز با سیستم معاملاتی خودکار خودپایدار است. توکن حاکمیت آن، یونی (UNI)، در جایگاه شماره 1 در کوین مارکت کپ قرار دارد، با بزرگترین سرمایه بازار در میان DAOها در زمان نگارش این مطلب در فوریه 2022.

 آوه (Aave)

Aave یک پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز است که در آن وام‌دهندگان از طریق واریز وجوه به استخرهای نقدینگی سود کسب می‌کنند. سپس این نقدینگی توسط وام گیرندگان برای ایجاد وثیقه‌های کریپتو برای دریافت وام‌های فلش استفاده می‌شود.

میکر دائو (MakerDAO)

میکر یکی از اولین DAOهای مبتنی بر اتریوم است که در سال 2017 راه‌اندازی شد. این امکان صدور و توزیع دای (DAI) را فراهم می‌کند، یک استیبل کوین تحت مدیریت جامعه و متصل به دلار آمریکا.

 بیت دائو (BitDAO)

بیت دائو (BitDAO) یکی از بزرگترین DAOهای جهان است که توسط جامعه دارندگان توکن بیت (BIT) راه‌اندازی و هدایت می‌شود. هدف این پروژه ایجاد یک اکوسیستم غیرمتمرکز قدرتمند با استفاده از نسل بعدی سازمان‌های وب 3 و نهادهای مستقل در فضای دیفای است.

ساخت یک دائو چگونه است؟

حالا که بیشتر اطلاعات مربوط به دائو را توضیح دادیم، اگر هنوز هم ابهامی وجود  دارد، بیایید نگاهی به فرآیند ساخت دائو بیندازیم.

نقش های اساسی

اگر می‌خواهید یک DAO ایجاد کنید، ابتدا باید یک ساختار غیر سلسله مراتبی ایجاد کنید که در آن هر عضو نقش مشخصی داشته باشد. این نقش‌ها معمولاً محدود به توسعه‌دهندگان، دارندگان توکن، متصدیان، مدیران جامعه و غیره هستند.

DAOها می‌توانند به سازمان‌های بزرگ و پیچیده تبدیل شوند و برخی از نقش‌ها بسته به نیاز آن‌ها ممکن است اضافه یا حذف شوند.

• توسعه دهندگان معمولاً مسئول نوشتن قرارداد هوشمندی که در بلاک چین انتخابی که DAO روی آن مستقر می‌شود، هستند. آن‌ها همچنین از کد نگهداری می‌کنند.
• دارندگان توکن با نگه داشتن توکن بومی شبکه، DAO را تقویت می‌کنند و با همان توکن برای تعهد خود به جامعه پاداش می‌گیرند. دارندگان توکن همچنین کسانی هستند که رأی می‌دهند و پیشنهادات خود را ارائه می‌دهند.
• متصدیان: برای جلوگیری از حملات 51 درصدی، نقش متصدیان ایجاد شد. در حالی که مفید بودن آن‌ها به طور گسترده موردبحث قرار گرفته است، نقش اصلی متصدی این است که آدرس‌های پیشنهادی تجاری قرارداد هوشمند را بررسی کرده تا آدرس‌های قابل‌اطمینان را در یک لیست قرار دهند.
• مدیران انجمن: آن‌ها مسئول مدیریت کانال‌های رسانه‌های اجتماعی DAO، پاسخ به سؤالات اعضای جامعه، آموزش اعضای جدید و به طور کلی مسئول مدیریت چشم‌انداز دیجیتال DAO هستند.
• مدیران مالی: DAOها می‌توانند مقدار قابل‌توجهی از سرمایه را مدیریت کنند و معمولاً به افرادی با پیشینه مالی قوی برای مدیریت توزیع وجوه، گزارشگری مالی، تنوع‌بخشی و غیره نیاز دارند.

نوشتن قرارداد هوشمند

توسعه‌دهندگان وظیفه نوشتن قرارداد هوشمندی را بر عهده دارند که در بلاک چین انتخابی، که معمولاً اتریوم است، مستقر خواهد شد. با این حال، سولانا یک جایگزین جذاب برای توسعه‌دهندگان برای ساخت DAOهای خود، مانند هانی دائو (Honey DAO) یا مانگو مارکتس (Mango Markets) بوده است. ایجاد قرارداد هوشمند ممکن است چندین ساعت، روز یا حتی هفته طول بکشد زیرا باید به طور کامل در برابر همه سناریوهای ممکن آزمایش شود.

منابع مالی

پس از اتمام مرحله آزمایش قرارداد هوشمند، سازمان خودگردان غیرمتمرکز به بودجه نیاز دارد. در حالی که اعضای آن می‌توانند نقدینگی تزریق کنند، فروش توکن یک استراتژی رایج برای افزایش سرمایه و همچنین جذب اعضا و شرکت‌کنندگان است.

استقرار DAO در بلاک چین

گام نهایی، استقرار قرارداد هوشمند روی بلاک چین است. هنگامی که این کار انجام شد، سازمان به یک مجموعه کاملاً عملکردی تبدیل می‌شود که در آن تمام آنچه که در بالا ذکر کردیم شروع به عمل کردن می‌کنند.

اکنون، ممکن است چالش‌هایی وجود داشته باشد، زیرا هنگامی که سیستم راه‌اندازی و اجرا می‌شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود، مانند نقص‌های امنیتی و سایر مسائلی که امنیت DAO را به خطر می‌اندازد.

تنها راه رفع یک حفره امنیتی یا یک باگ، تغییر کد اصلی قرارداد هوشمند است، اما این کار فقط از طریق پیشنهاد رأی‌گیری امکان‌پذیر است. در حالی که فرآیند رأی‌گیری انجام می‌شود، بازیگران مخرب می‌توانند از شکاف چارچوب استفاده کرده و از آسیب‌پذیری‌ها سوء‌استفاده کنند، چیزی که با هک DAO در سال 2016 اتفاق افتاد.

سخن پایانی

در هر مقاله و آموزشی که در حوزه کریپتو بخوانید و ببینید، همیشه نام سازمان خودگردان غیرمتمرکز DAO را می‌شنوید. حقیقت این است که بسیاری از عملکردهای اصلی پروژه‌های کریپتو که به عنوان ماهیت اصلی آن شناخته می‌شوند، از همین مفهوم سرچشمه می‌گیرند. برای مثال شبکه‌های ارزهای دیجیتال همتا به همتا هستند و توسط کل جامعه مدیریت می‌شوند.

در این مقاله سعی کردیم بیشتر نکات در این حوزه را پوشش دهیم و به این ترتیب به سؤالات شما در مورد دائو پاسخ دهیم.

سؤالات متداول

سازمان خودگردان غیرمتمرکز DAO چیست؟

DAO سرواژه عباراتی است که به عنوان سازمان خودگردان غیرمتمرکز ترجمه می‌شوند. چنین سازمانی با چند ویژگی شناخته می‌شود که عبارتند از: متن باز بودن، قراردادهای هوشمند، کاربردها و موارد استفاده متنوع و حاکمیت جمعی. این‌ها همه ویژگی‌هایی است که یک پروژه خوب کریپتو باید داشته باشد.

چرا سازمان خودگردان غیرمتمرکز DAO در صنعت کریپتو اهمیت دارد؟

بدون اعمال قوانین و سیستم دائو، عملاً ماهیت و هدف صنع کریپتو از بین می‌رود. درست که در حال حاضر صرافی‌هایی را می‌بینیم که متمرکز هستند، اما حقیقت این است که هر پروژه در کریپتو باید غیرمتمرکز باشد و تا حد امکان به کمک قراردادهای هوشمند تعریف شود و افراد جامعه همان پروژه تعیین کنند که چه اتفاقاتی باید رخ دهد.

آیا DAO معایبی هم دارد؟

بزرگ‌ترین نقطه قوت سازمان خودگردان غیرمتمرکز یعنی غیرمتمرکز بودن، عیب آن را ساخته است. عیب این سیستم این است که ممکن است با مشکلات قانونی روبرو شود. درواقع ممکن است مشکلاتی در آن رخ دهد، که در قوانین کشورهای مختلف قانون‌شکنی باشد و پیگیری آن بسیار دشوار خواهد بود.