مونرو چیست؟ ارز مونرو را میتوان یک نوآوری خلاقانه در دنیای بلاکچین در ویژگیهای غیرمتمرکزبودن، ناشناسبودن و حریم خصوصی قدرتمند دانست. بسیاری از کاربران دنیای ارز دیجیتال، همواره ترجیح میدهند به دلایل مختلف مانند امور مالیاتی، معاملات خود در این بازار را به شکلی انجام دهند که قابل پیگیری نباشد. این یک ویژگی جذاب است که اگر در بلاکچین به واقعیت بپیوندد می‌تواند شرکت‌های بزرگ و کوچک را نیز به سرمایه‌گذاری در این صنعت ترغیب کند.
دلیل این موضوع نیز فرار از نظارت‌های سخت‌گیرانه و بعضی اوقات ظالمانه برخی از حکومت‌ها در امور مالیاتی و حقوقی شرکت‌های خصوصی است. پروژه Monero در واقع راهی برای رهایی از این نظارت‌ها و اتخاذ مستقل سیاست‌های مالی و سرمایه‌گذاری برای اشخاص حقیقی و حقوقی است. در ادامه این مقاله از داموند به بررسی اینکه مونرو چیست و نحوه عملکرد، مزایا، معایب و هرآنچه لازم است درباره این پروژه و ارز دیجیتال اختصاصی آن بدانید، بیان خواهیم کرد.
ارز مونرو چیست؟
از میان تمامی ارزهای دیجیتالی که بر روی حفظ حریم خصوصی کاربران در معاملات تمرکز کرده‌اند، مونرو بی‌شک محبوب‌ترین است. هر ارز دیجیتال پس از ورود به بازار سعی میکند تا در نقشه راه و سپیدنامه خود ویژگی‌ها و امتیازاتی خاص نسبت به ارزهای دیجیتال مشهور (بیت کوین و اتریوم) ارائه دهد. در این پروژه‌ها سعی می‌شود تا برخی مشکلات و محدودیت‌های عمده بلاکچین‌های قدرتمند مانند بیت کوین و اتریوم حل شود.
این یعنی اظهار و ادعای نوعی برتری برای جذب کاربران و در نتیجه جذب سرمایه بیشتر. طبیعی است که هرچه مشکلات و معضلات بزرگ‌تری حل شود، گرایش به ارز دیجیتال اختصاصی آن شبکه نیز بیشتر خواهد شد. اهداف و استراتژی پروژه‌های مختلف بنابر شناخت آنها از مشکلات و سطح اهمیت آن متفاوت است. مثلا برخی پروژه‌ها بر روی سرعت تأیید تراکنشها تمرکز می‌کنند، برخی دیگر بر روی کارمزد معاملاتی کمتر.
اما ارز دیجیتال مونرو تمرکز خود را به صورت تمام و کمال، روی حریم خصوصی گذاشته است. این یک مزیت عمده خصوصا برای افرادی است که از پیگیری و نظارت در بازار ارزهای دیجیتال فراری هستند! بله این یک واقعیت است که Monero توانسته است تا همه‌چیز را مخفی و ناشناس کند. یعنی مشخصات فرستنده، مشخصات گیرنده و حتی میزان ارز مونرو تبادل‌شده توسط پروتکلهای پیچیده این شبکه غیرقابل‌مشاهده و پیگیری است!
این ویژگی می‌تواند حتی در سطح سیاست بین‌المللی نیز منشأ تحولات عظیمی شود. یعنی برخی کشورها مانند ایران یا کره شمالی که تحت شدیدترین تحریم‌های مالی قرار گرفته‌اند، می‌توانند با استفاده از مزایای این پروژه، به‌راحتی پول و ارزش جابجا کنند بدون اینکه هیچ نهاد ناظر خارجی یا بین‌المللی بتواند متوجه شود! همین موضوع خود می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت پروژه فوق و سروصدایی باشد که در این سال‌ها به‌پا کرده است.
درک دقیق و کامل نحوه عملکرد مخفیانه این شبکه در معاملات نیاز به یادگیری موضوعات اساسی و پایه در رمزنگاری ارزهای دیجیتالی دارد که از حوصله این مقاله خارج است. اما در این مقاله سعی می‌کنیم سادهترین شکل مباحث را برای شما بیان کنیم تا متوجه نحوه عملکرد و سایر موضوعات مرتبط با مونرو شوید.
تاریخچه ارز مونرو چیست؟ تمرکز بر حریم خصوصی باعث پیدایش Monero شد!
برای درک بهتر از پروژه Monero و تاریخچه آن، بهتر است توضیح این قسمت را بر اساس یک ارز دیجیتال کاملا متفاوت با نام Bytecoin بیان کنیم. این رمزارز در تابستان سال 2012 و به‌عنوان اولین ارز برپایه یک پروتکل مشهور به‌نام CryptoNote در بازار ارزهای دیجیتال معرفی شد.
پروتکل یادشده امروزه ستون خیمه‌گاه اکثر ارزهای دیجیتالی است که با تمرکز بر حوزه حریم خصوصی وارد بازار شده‌اند. Monero هم دقیقا بر اساس همین پروتکل نوشته شده است. حریم خصوصی در پروژه‌هایی که با استفاده از این پروتکل نوشته می‌شوند، با استفاده از دسته‌بندی کلیدهای عمومی با یکدیگر تضمین می‌شود.
زیرا با ترکیب چند کلید در یک معامله، تشخیص این موضوع که چه کسی ارز دیجیتال را ارسال کرده است، عملا غیرممکن می‌شود! از طرفی این ناشناسبودن معاملات در پروژه فوق با استفاده از یک فناوری دیگر به نام امضای حلقوی (ring signature) بیشتر تقویت شده است.
بایت کوین در ابتدای راه خود توانسته بود یک ارز دیجیتال ناشناس خوب معرفی کند. اما با گذشت زمان مشکلاتی بزرگ در این پروژه ایجاد شد که کار را سخت کرد. این پروژه خصوصا در توزیع اولیه خود با مشکلات جدی مواجه بود. پس از راه‌اندازی پروژه مشخص شد که 80 درصد از ارزهای دیجیتال استخراج‌شده از قبل در شبکه حضور داشته‌اند!
این یک بن‌بست بزرگ برای بایت کوین بود. این موضوع عاملی شد تا 7 نفر از توسعه‌دهندگان دنیای بلاکچین، پروژه را فورک کنند و با نام Bitmonero تغییر دهند. نام پروژه در نهایت با کمی اختصار بیشتر به Monero تغییر یافت و تبدیل به پروژه‌ای شد که امروزه صحبت‌های زیادی درباره آن می‌شود. کلمه مونرو در زبانی خاص به معنای سکه یا همان کوین است. درواقع xmr یا همان ارز مونرو، نتیجه نهایی پروژه بایت کوین است که با تغییراتی خاص به جایگاهی مناسب در صنعت بلاکچین رسید.
از 7 توسعه‌دهنده ابتدایی پروژه فوق، 5 نفر از آنها تصمیم گرفتند که مخفی و ناشناس بمانند. این موضوع ممکن است به دلیل ذات ناشناسبودن و غیرمتمرکزبودن پروژه باشد. اما دو نفر دیگر یعنی ریکاردو اسپاگنی با نام مستعار Fluffypony و دیوید لاتاپی تصمیم گرفتند تا هویت خود را آشکار کنند.
شاید این کار به منظور پیشبرد پروژه و در عین حال مخفی‌ماندن بخشی از تیم عملیاتی آن انجام شده باشد. زیرا در صورتی که تمامی توسعه‌دهندگان پروژه مخفی می‌ماندند، امکان ارتباط جدی با پروژه اصلی یا ایجاد تغییرات در آن خیلی سخت می‌شد. برای همین اکثر توسعه‌دهندگان ناشناس باقی ماندند و دو نفر نیز خود را معرفی کردند تا پروژه در پیشبرد اهداف خود به مشکل خاصی از این نظر برخورد نکند.
نحوه عملکرد شبکه و ارز مونرو چیست؟
استراتژی و پروتکل عملکردی در تراکنشها و ذخیره اطلاعات در شبکه مونرو مانند شبکه بیت کوین است. زیرا در مونرو نیز، کار بلاکچین بر اساس ماینینگ (استخراج) بلاک پیش میرود. اما برخلاف بیت کوین، مونرو در این مسیر از قابلیتها و ویژگیهای خاصی استفاده میکند. در این قسمت از مقاله به فناوریها و پروتکلهای محوری عملکرد شبکه Monero میپردازیم و آنها را در سادهترین شکل ممکن توضیح میدهیم.
نکته مهم در مورد این پروتکل‌ها این است که ممکن است توضیحاتی که در مورد آنها میدهیم کمی فنی و ناآشنا باشد. اما مطمئن باشید اگر حضور آنها در مقاله برای درک عملکرد مونرو ضرورت نداشت، هرگز آنها را نمی‌آوردیم.
گواه اثبات کار (PoW) کریپتونایت (CryptoNight)؛ استخراج ارز دیجیتال مونرو
کریپتونایت نوعی پروتکل اثبات کار است که استخراج ارز دیجیتال مونرو بر اساس آن انجام می‌شود. دقیقا مشابه با نقشی که پروتکل HashCash در ماینینگ بیت کوین دارد. الگوریتم CryptoNight به‌عنوان یک گواه اثبات کار در شبکه مونرو این امکان را فراهم کرده است تا استخراج مونرو حتی توسط یک کامپیوتر با CPU معمولی نیز امکان‌پذیر شود! یعنی با همین کامپیوترهای خانگی هم میتوان شروع به ماینینگ مونرو کرد!
این یعنی مونرو با چنین پروتکلی در برابر سیاست استخراج ارز دیجیتال با استفاده از تجهیزات ای سیک و کارت‌های گرافیک با فناوری GPU قد علم کرده است. این موضوع به این معناست که مونرو به استخراج منصفانه ارز خود در شرایط برابر پایبند است.
علاوه بر این، چنین پروتکلی برای استخراج ارز Monero به معنای تشویق بیشتر کاربران دنیای بلاکچین برای افزایش غیرمتمرکزبودن شبکه فوق است! در مقایسه با بیت کوین که امروزه روش ماینینگ و هزینه‌های جانبی آن در حال کمرنگ‌کردن غیرمتمرکزبودن در شبکه است، سیاست مونرو در ماینینگ بسیار زیرکانه و البته عادلانه به‌نظر می‌رسد.
امروزه دیگر استخراج مونرو با استفاده از پروتکل کریپتونایت امکان‌پذیر نیست! زیرا این شبکه به دلایلی یک پروتکل جایگزین را برای این موضوع به نام RandomX معرفی کرده است. این پروتکل یک هسته استخراج کاملا تصادفی ایجاد میکند. هسته فوق درون ماشین مجازی مخصوص پروتکل فوق اجرا می‌شود. دستورالعمل‌های ماشین پروتکل فوق به صورت تضمین‌شده می‌توانند درون هر کامپیوتر با CPU معمولی اجرا شوند. بنابراین می‌توانیم پروتکل نهایی ماینینگ مونرو یعنی RandomX را یک روش مقابله‌ای برای ماینینگ با ای سیک‌ها بدانیم.
انتشار ارز دیجیتال مونرو
سیاست اقتصادی بلاکچین مونرو در نوع و تعداد ارزهای دیجیتالی که منتشر می‌شود را میتوان به دو روش مختلف در دو بازه زمانی منعطف تقسیم کرد. استراتژی اول و پروتکل اصلی انتشار کوین‌های مونرو این است که تا ماه مه سال 2022، تعداد 18 میلیون و 132 هزار کوین XMR منتشر شود.
پس از این تاریخ در استراتژی دوم، قرار است 0.6 XMR به ازای هر بلاک منتشر شود. این استراتژی دوم که tail emission نیز نامیده می‌شود درواقع موضوع انتشار ارز دیجیتال Monero را تا بی‌نهایت پیش خواهد برد البته اگر تغییراتی در آینده در این برنامه رخ ندهد.
امضای حلقوی؛ یک پروتکل قدرتمند برای ناشناسبودن مونرو
دست‌یابی به سطوح بالای ویژگی حریم خصوصی برای کاربران یک شبکه، بستگی به استفاده آن از فناوریها و پروتکلهای پیچیده رمزنگاری دارد. مونرو نیز برای این موضوع چاره‌اندیشی کرده است و با بکارگیری پروتکل‌هایی مانند امضای حلقوی، باعث تقویت ویژگی حریم خصوصی کاربران خود شده است. Ring Signature یا همان امضای حلقوی در یک تعریف ساده، پروتکلی است که آدرس فرستنده را در یک معامله با گروهی از آدرس‌ها ترکیب میکند.
با این روش ردیابی و پیگیری معاملات جدید به‌صورت تصاعدی سخت و سخت‌تر می‌شود. یعنی هرچه معاملات جدید بیشتر شود، شناسایی و ردیابی نیز دشوارتر خواهد شد. علاوه بر این، آدرس‌های مخفی تولیدشده توسط هر معامله، عملا کشف مقصد نهایی معامله را توسط هر کاربری غیر از فرستنده و گیرنده غیرممکن میکند.
نقش اصلی امضای حلقه در شبکه مونرو، راهی برای اثبات تعلق یک امضاکننده به یک گروه بدون نیاز به شناسایی آن است. دست‌یابی به بهترین و قدرتمندترین شکل عملکردی امضای حلقه مستلزم رعایت مواردی است:
- باید ابهامی در شناسایی امضاکننده وجود داشته باشد: این به معنای آن است که یک ناظر در شبکه می‌تواند تعیین کند که امضاکننده باید عضو حلقه باشد. اما تعیین و شناسایی این که کدام عضو باشد امکان‌پذیر نیست. این استراتژی برای مخفی‌کردن مبدا و فرستنده هر تراکنش با ارز مونرو است.
- امکان پیوند وجود دارد: اگر از یک کلید خصوصی برای امضای دو پیام مختلف استفاده شود، آن دو به یکدیگر لینک می‌شوند. این کار به‌منظور جلوگیری از حملات double-spending برای تأثیرگذاری روی بلاکچین انجام می‌شود.
- جعل امضا غیرممکن است: هیچ مهاجمی نمی‌تواند امضا را جعل کند و میتوان ادعا کرد که در امضای حلقوی این امکان وجود ندارد. این قابلیت باعث می‌شود تا هکرها و سارقان نتوانند دارایی ارز Monero سایر کاربران را بربایند.
علاوه بر موارد یادشده، در پروتکل امضای حلقوی، یک قابلیت دیگر به نام Ring Confidential Transaction یا حلقه معاملات محرمانه وجود دارد. این ویژگی باعث می‌شود تا ابعاد و مبلغ تراکنشها محرمانه باقی بماند. تمام اطلاعات دوطرف معامله و موجودی‌های تراکنش با استفاده از چنین سازوکاری غیرقابل‌دسترسی هستند.
پاداش استخراج بلاک بر حسب ارز مونرو
پاداش بلاک در هر شبکه در واقع مقدار ارز دیجیتالی است که یک ماینر پس از حل یک پازل ماینینگ ارز به دست می‌آورد. در شبکه مونرو، تا زمان نگارش مقاله این عدد بیش از 3 XMR به ازای هر بلاک است. عدد بیان‌شده با افزایش ماینرها و بلاک‌های استخراج‌شده طبیعتا مانند سایر شبکه‌ها کاهش پیدا میکند؛ چیزی شبیه به هاوینگ بیت کوین اما با تفاوت‌های بزرگ.
استخراج بلاک بیش از اندازه متوسط 100 بلاک آخر (M100) مشمول جریمه در شبکه می‌شود و این عدد را بازهم کاهش می‌دهد. اما نکته مهم اینجاست که سیستم فعلی ماینینگ در شبکه Monero به‌گونه‌ای طراحی شده است که هر ماینر به ازای هر بلاک در بدترین شرایط ممکن حداقل 0.3 XMR پاداش دریافت میکند.
مقیاس‌پذیری برتر از بیت کوین
یکی از معضلاتی که بیت کوین با آن دست‌وپنجه نرم میکند، سرعت پایین تأیید تراکنشها است. مقیاس پذیری شاخصه بسیار مهمی برای شبکه‌هایی است که قصد دارند خدمات و تعداد کاربرهای خود را افزایش دهند. مونرو برخلاف بیت کوین محدودیتی از پیش تعیین‌شده برای اندازه بلاک خود ندارد. بنابراین هر بلاک می‌تواند داده‌های بیشتری از اطلاعات مربوط به معاملات در خود جای دهد.
در این ساختار یک عیب بزرگ وجود دارد که ممکن است هکرها با ارائه اطلاعات غلط و هرزنامه، بلاک را بیش از اندازه بزرگ کنند. اما توسعه‌دهندگان Monero برای جلوگیری از این موضوع نیز در کنار پاداش، جریمه‌هایی در نظر گرفته‌اند که در یک قسمت از مطلب سربسته به آن اشاره کردیم. اگر اندازه یک بلاک جدید بیش از اندازه میانگین صد بلاک قبلی باشد، پاداش ماینر کاهش پیدا می‌شود و عددی به‌عنوان جریمه از پاداش او کسر می‌شود.
این موضوع مستقیما باعث کاهش هرزنامه‌ها و بلاک‌های پرشده با اطلاعات غلط و بی‌ربط می‌شود. زیرا ماینرها بلاک‌هایی که چنین پتانسیل و شرایطی را دارند، تأیید نمی‌کنند. چراکه می‌دانند جریمه پردازش چنین بلاک‌هایی می‌تواند ضرر قابل‌توجهی به درآمد آنها از ماینینگ ارز مونرو بزند.
اما با تمام این اوصاف پاداش استخراج هرگز به کمتر از 0.3 XMR نمی‌رسد. این امر باعث می‌شود تا ماینرها همیشه به کار در این شبکه تمایل داشته باشند. این انگیزه همیشگی صرف‌نظر از کارمزد تراکنش می‌تواند باعث ایمن‌ماندن همیشگی بلاکچین شود.
قابلیت تعویض؛ ارز دیجیتال مونرو کاملا منعطف است!
یکی از ویژگیهای فوق‌العاده ارز یادشده، قابلیت تعویض یا Fungibility است. این خصیصه مهم از شبکه باعث می‌شود تا حریم خصوصی کاربران خصوصا در امور اقتصادی و تراکنشها کاملا حفظ شود. قابلیت تعویض یعنی هر دارنده ارز مونرو می‌تواند این دارایی را با ارزهای دیگر با ویژگی مشابه تعویض‌پذیری معاوضه کند. همین کار خود می‌تواند ردیابی تراکنش‌های یک کاربر را سخت‌تر کند. قابلیت تعویض را می‌توانیم یک سوپاپ اطمینان برای غیرقابل پیگیری‌بودن ارز ذکرشده بدانیم.
کلیدهای چندگانه؛ کلیدهای مولتیپل مونرو کاملا متفاوت از کلیدهای بیت کوین و اتریوم هستند
کلیدهای چندگانه در ارز مونرو چیست؟ سیستم کلیدهای امنیتی در شبکه مونرو تفاوتی بنیادین با این سیستم در شبکه‌های مشهور بیت کوین و اتریوم دارد. در شبکه‌های ذکرشده تنها یک جفت کلید خصوصی و عمومی وجود دارد. اما Monero از یک کلیدنمای عمومی، یک کلید نمای خصوصی و کلید مصرف عمومی و خصوصی به‌صورت همزمان استفاده میکند. در مورد کاربرد و نحوه عملکرد این کلیدها در قسمت زیر موارد مهمی بیان شده است:
- فقط از آدرس‌های عمومی مخفیانه استفاده می‌شود و تنها کلیدنماهای عمومی تولید می‌شوند.
- کلیدنمای خصوصی برای بررسی بلاکچین و تأییدکردن دریافت وجوه استفاده می‌شود.
- برای تأیید امضای یک معامله به کلید مصرف عمومی نیاز است.
- کلیدهای مصرف خصوصی برای ایجاد معاملات خروجی استفاده می‌شوند.
وضعیت ارز مونرو در بازار جهانی ارزهای دیجیتال
نماد ارز دیجیتال مونرو در بازار جهانی رمزارزها، xmr است. این رمزارز در حال حاضر و در زمان نگارش مقاله بیش از 209 دلار به ازای هر یک ارز قیمت دارد. با این قیمت، ارزش بازار فعلی ارز دیجیتال مونرو بیش از 3 میلیارد و 780 میلیون دلار است. عدد یادشده برای ارزش بازار، امروز مونرو را در جایگاه 44 برترین ارزهای دیجیتال قرار داده است.
همچنین تاکنون بیش از 18 میلیون و 52 هزار کوین مونرو منتشر شده است و در کل شبکه و بازار موجود است. در حال حاضر خرید ارز دیجیتال مونرو از صرافی‌های متعددی امکان‌پذیر است که بایننس، هیوبی گلوبال، OKEx، ZBG و کوکوین برترین آنها هستند.
با توجه به محبوبیت ارز Monero در دارک وب و همچنین گسترش استفاده از آن برای پرداخت‌های محرمانه، انتظار میرود در سالهای آتی، این ارز دیجیتال با اختلاف به برترین ارزهای متمرکز بر روی حریم خصوصی تبدیل شود.
جمع‌بندی؛ آینده ارز دیجیتال مونرو روشن است!
در این مقاله از داموندمگ گفتیم که ارز مونرو چیست و چه کاربرد هایی دارد. شاید شما هم در سالهای اخیر متوجه افزایش سخت‌گیری‌های دولت‌ها بر روی افراد و شرکت‌ها برای دریافت مالیات شده باشید. از طرفی با افزایش تناقض‌ها و اختلافات سیاسی قدرت‌های جهان با سایر کشورهایی که قصد حضور جدی در عرصه سیاسی دنیا را دارند، موضوعی به‌نام تحریم یقه بسیاری از کشورها را گرفته است. ارزهای دیجیتال باتوجه به شکل غیرمتمرکز خود می‌توانند بسیاری از محدودیت‌ها و موانع ناشی از این موضوعات را برطرف کنند.
مثلا ارز مونرو به عنوان یک ابزار پرداخت محرمانه یا دورزدن تحریم، می‌تواند تمام محدودیت‌های مربوط به انتقال ارزش، خرید از یک کشور دیگر و پرداخت مالیات را از میان ببرد. گسترش استفاده از ارز فوق قطعا در سالهای آتی می‌تواند منجر به تقابل شبکه مونرو یا سایر پروژه‌های مشابه با قدرت‌های دولتی و حکومتی بزرگ و کوچک شود. اما این موضوع نمی‌تواند از محبوبیت و قدرت مونرو در میان خیل گسترده کاربران ارزهای دیجیتال بکاهد.
بنابراین پیش‌بینی می‌شود استقبال از این مفهوم همچنان ادامه پیدا کند و قیمت ارز نیز در بازه‌های درازمدت افزایش پیدا کند. در صورتی که اتفاق خاصی رخ ندهد و تحلیل‌های ارائه‌شده برای این ارز مطابق انتظار پیش بروند، ارز دیجیتال Monero قطعا یکی از جذاب‌ترین پروژه‌ها برای سرمایه‌گذاری در حوزه بلاکچین در سالهای آتی خواهد بود.