پیش از آنکه به بحث صرافی شبکه‌ای برسیم، باید چند مفهوم را بررسی کنیم. بسیاری از ما با واسطه‌ها آشنا هستیم، که مفهومی بسیار رایج است. برای مثال eBay یک واسطه بین شما و محصولی است که می‌خواهید بخرید، مشاوران املاک واسطه بین شما و خانه رویایی‌تان هستند. حتی سرویس‌های روزمره مانند اوبر از نظر فنی یک واسطه در نظر گرفته می‌شوند.
در صنایع مالی، واسطه‌ها اغلب در بانکداری دیده می‌شوند. زمانی که نیاز به انتقال یا دریافت پول در سطح بین‌المللی دارید، بانک شما معمولاً از طریق پلتفرم دیگری که به بانکی در کشور دیگری متصل است، پول موردنیاز شما را دریافت می‌کند. پی پل یک واسطه غول‌پیکر در انتقال پول و معیاری برای استانداردهای امروزی است.
چیزی که داشتن یک واسطه را عالی می‌کند، فقط کارایی نیست، بلکه رضایت متقابل در معامله است. صرافی شبکه‌ای (Nested Exchange) یک واسطه در ارزهای دیجیتال هستند.
یک صرافی تودرتو در برخی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های کریپتو دارای حساب‌هایی است و به مشتریانش اجازه می‌دهد از طریق خدمات خود با آن حساب‌ها معامله کنند. این اساساً پلی بین کاربران و تمام حساب‌های آن است که باعث می‌شود آن‌ها فکر کنند که درواقع همان کسانی هستند که تمام معاملات را انجام می‌دهد.
افرادی که آگاهانه از صرافی‌های شبکه‌ای استفاده می‌کنند، اغلب چیزهای دیگری به جز تجارت ساده در ذهن دارند. پولشویی یکی از بسیار فعالیت‌های مخربی است که از طریق صرافی شبکه ای انجام می‌شود. در ادامه این مقاله از داموندمگ به معرفی مفصل این صرافی‌ها و خطرات استفاده از آن‌ها خواهیم پرداخت.
تودرتو بودن به چه معنا است؟
کلمه Nested که وقتی در کنار صرفی قرار می‌گیرد، «شبکه‌ای» ترجمه می‌شود، درواقع به معنی تودرتو بودن است. این مفهوم در حوزه‌های مالی به این صورت تعریف می‌شود:
مجموعه‌های ارائه‌دهنده سرویس‌ها و خدمات مالی، گاهی نیاز دارند تا از خدمات مؤسسات دیگر هم استفاده کنند، به این دلیل حسابی مؤسسه مقصد ایجاد کرده و به کمک آن از خدمات دیگر مؤسسات نیز بهره می‌برند. دارنده چنین حسابی، نقش پل را بین مشتریان و خدمات مؤسسه ثانویه بازی می‌کند. چنین چیزی در تبادلات بانکی بین کشورها دیده می‌شود.
برای مثال، اگر بخواهید مقداری پول را از حساب خود به بانکی در کشور دیگر انتقال دهید. برای چنین کاری باید یک بانک واسطه، حسابی در بانک مقصد داشته باشد، به این بانک‌های واسطه «بانک کارگزار» نیز گفته می‌شود. به این ترتیب حساب‌های تودرتو می‌توانند به شما در انتقال وجه به خارج از کشور کمک کنند.
نکته‌ای که وجود دارد، این است که مشتری بانک مقصد که حساب تودرتو در آن ایجاد شده است را نمی‌شناسد و تنها با بانک کارگزار طرف حساب است، بنابراین این وظیفه کارگزار است که جانب احتیاط را رعایت کند، چراکه به او اعتماد شده است.
صرافی شبکه ای (Nested Exchange) چیست؟
صرافی‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال، مانند بانک‌ها در دنیای پول الکترونیک هستند. به این ترتیب صرافی‌ها هم می‌توانند تودرتو یا شبکه‌ای باشند. برای این کار، فرد یا نهادی، در یک صرافی قانونی حساب افتتاح می‌کند و سپس به کمک این حساب، به افراد شخص ثالث خدمات مربوط به ارزهای دیجیتال را ارائه می‌دهد. اگر اصطلاح صرافی فوری را شنیدید، بدانید که منظور شبکه‌ای است و این ارائه‌دهندگان خدمات اغلب چندین حساب مختلف در چندین صرافی قانونی مختلف دارند.
تعداد بسیار کمی از صرافی‌های شبکه‌ای از مشتریان خود مدارک شناسایی می‌خواهند، به همین دلیل است که کلاهبرداران تمایل دارند از این صرافی‌ها استفاده کنند و ناشناس بمانند. امکان خرید و فروش حضوری ارز دیجیتال با پول نقد یکی دیگر از ویژگی‌های محبوب این صرافی‌ها است.
چه خطراتی در استفاده از صرافی شبکه ای وجود دارد؟
در بانک‌هایی که خدمات شبکه‌ای ارائه می‌دهند، همیشه این مشکل وجود دارد که شریک پولشویی مشتریان خود باشند، چراکه هرگز مشخص نیست که مشتری کیست و چه هدفی دارد. این مشکل در صرافی شبکه ای بیشتر هم هست. ارزهای دیجیتال نسبتاً جدید هستند و هنوز به اندازه کافی نظارت نمی‌شوند، بنابراین اینکه افراد به چه دلیل از آن‌ها استفاده می‌کنند یا اینکه چرا خودشان یک حسب در صرافی قانونی باز نمی‌کنند و از کمک‌های شبکه‌ای استفاده می‌کنند، سؤالاتی است که ما را به فکر فرو می‌برند.
البته همیشه این مشتریان نیستند که خطر آفرینند، خود صرافی شبکه ای، ممکن است باعث خطرات زیادی شود، از جمله:
- داشتن امنیت پایین نسبت به صرافی‌های قانونی، سپرده‌ها و سرمایه‌گذاری شمار ا به خطر می‌اندازد.
- هرگز نمی‌دانید که در این صرافی‌ها چه کاری انجام می‌شود، ممکن است بدون اینکه اطلاع داشته باشید، در تأمین مالی گروه‌های تروریستی شرکت کنید.
- چنانچه ارگان‌های نظارتی از فعالیت‌های مشکوک باخبر شوند، صرافی را خواهند بست و به این ترتیب دارایی مشتریان از دست خواهد رفت.
- چنانچه بدانید فعالیت یک صرافی شبکه ای غیرقانونی است و با این حال از آن خدمات بگیرید، با شما برخورد قانونی خواهد شد.
صرافی شبکه ای چه هدفی دارد؟
ماهیت صرافی‌های شبکه‌ای دور زدن بررسی هویت است. این موضوع با ناشناس بودن در صرافی‌های غیرمتمرکز متفاوت است. DEX به اطلاعات شخصی نیاز ندارد، اما هر تراکنش را با قراردادهای هوشمند ایمن می‌کند. بنابراین در حالی که هرگز نمی‌دانید با چه کسی سروکار دارید، هیچ‌کس نمی‌تواند از بلاک چین و سوابقی که نگه می‌دارد بگذرد. صرافی شبکه ای به اینکه کاربرانشان چه کسانی هستند یا اهدافشان چیست اهمیتی نمی‌دهد. بیشتر فرآیند تأیید، خودسرانه به نظر می‌رسد و اغلب به روشی غیرمجاز انجام می‌شود.
علیرغم امنیت آن، KYC همچنان برای بسیاری از تریدرهای ارزهای دیجیتال بار سنگینی است. بسیاری از ما هنوز تمایلی به افشای هویت خودمان در سطح بالایی از جزئیات نداریم. شاید اینترنت ما را به این حس ناشناس بودن عادت داده است، به گونه‌ای که هرگونه ارسال داده مانند در معرض دید قرار گرفتن باشد.
دلیل هر چه که باشد، عدم بررسی دقیق به‌ویژه در دنیای ارزهای دیجیتال جذاب است. این همان چیزی است که DEX را در وهله اول بسیار محبوب کرده است. بسیاری از تریدرها در صورت مشاهده سطح پایین تأیید و بررسی، صرافی شبکه ای را بدون تحقیق بیشتر انتخاب می‌کنند. چیزی که آن‌ها نمی‌دانند این است که در واقع کل سرمایه‌گذاری خود را در آن پلتفرم به خطر می‌اندازند.
به دلیل امنیت پایین، Nested Exchange بهشت پولشویی و باج افزارها هستند. حتی ارزهای دیجیتال دزدیده شده نیز به کمک چنین ابزاری به راحتی نقد می‌شوند. این واقعیت که برخی از صرافی‌های شبکه‌ای، تراکنش‌های نقدی حضوری را برای ارزهای دیجیتال ارائه می‌کنند، پولشویی و سرقت کوین را آسان‌تر می‌کند.
هنگام استفاده از یک صرافی تودرتو، علاوه بر اینکه در بین بازیگران بد (bad actors) ارزهای دیجیتال قرار دارید، از بسیاری جهات خطر از دست دادن پول خود را دارید. از آنجایی که حساب واقعی متعلق به صرافی است، «حساب» شما از نظر فنی اصلاً وجود ندارد. بنابراین صرافی می‌تواند به هر دلیلی دسترسی شما را قطع کند و کاری نمی‌توانید در مورد آن انجام دهید.
چیز دیگر این است که صرافی‌های شبکه‌ای اغلب تحت نظارت هستند. پلتفرم‌های بزرگ تمایل دارند حساب‌های دارای فعالیت‌های مشکوک یا معاملات غیرمعمول بزرگ را علامت‌گذاری کنند، که معمولاً منجر به قطع کامل عملیات می‌شود. وقتی این اتفاق بیفتد، تمام کوین‌های سرمایه‌گذاری شده شما از بین می‌رود. یک مثال خوب از این موضوع، برخورد اخیر بین یک صرافی شبکه ای به نام سوئکس (Suex) و پلتفرم ارزهای دیجیتال بایننس است.
در سوئکس چه اتفاقی افتاد؟
سوئکس یک صرافی شبکه ای است که در جمهوری چک فعالیت می‌کند. این صرافی در دسامبر 2021 از طرف اداره OFAC، که مربوط به کنترل دارایی‌های خارجی است تحریم شد. بخش معاملات خارج از صرافی سوئکس، با ایجاد حساب در بایننس و چند صرافی مطرح دیگر، شروع به ارائه خدمات شبکه‌ای به کاربران خود کرد. بر اساس آمار، این صرافی، که امکان خرید و فروش حضوری نیز دارد، در پولشویی و حملات باج‌افزاری زیادی نقش تأمین‌کننده مالی را داشته است. به این ترتیب بایننس حساب‌های آن را مسدود کرد و OFAC نیز با قرار دادن چندین کیف پول در لیست سیاه، آن را تحریم کرد.
از کجا بفهمیم صرافی از نوع شبکه‌ای است؟
هیچ صرافی تودرتویی به شما نمی‌گوید که از این نوع است، اما نکات و نشانه‌هایی وجود دارد که می‌توانید به کمک آن‌ها پی به ماهیت واقعی آن ببرید.
- نداشتن فرآیند احراز هویت، یا ضعیف بودن آن و توجه نکردن به پروتکل‌های ضد پولشویی اولین نشانه است.
- برای ثبت‌نام و افتتاح حساب، نیاز به هیچ بررسی و زمانی نیست و فوراً حساب شما فعال می‌شود.
- رابط کاربری گویا نیست و نمی‌توانیم به راحتی قسمت مربوط به معاملات را پیدا کنیم.
- در چنین صرافی‌هایی هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد خود پلتفرم صرافی تراکنش‌ها را انجام می‌دهد و حساب جانبی یا تودرتویی در کار نیست.
- چنانچه دیدید که قیمت‌ها و نرخ‌های مختلفی برای ارزهای دیجیتال ارائه‌شده است و شما امکان انتخاب دارید، باید به شبکه‌ای بودن آن شک کنید.
- استفاده از مرورگرهای بلاک چینی کمک بزرگی در تعیین شبکه‌ای بودن صرافی است. اگر تراکنش خود را در این مرورگرهای جستجو کنید، مشخص خواهد شد که تراکنش چه مسیری را طی کرده است، آیا به صرافی دیگری رفته یا خیر.
سخن پایانی
صرافی‌های اصلی دنیای ارزهای دیجیتال شناخته شده هستند. این صرافی‌ها قانونی هستند و علاوه‌بر اینکه هیچ مشکل قانونی برای شما ایجاد نمی‌کنند، با ارائه امنیت، خیال شما را نیز راحت می‌کنند. درست است که عضویت در صرافی‌های قانونی کمی زمان‌بر است، اما حداقل می‌دانید که خطری در کار نیست.
توصیه ما به شما این است که از صرافی شبکه‌ای استفاده نکنید. همان‌طور که در متن مقاله توضیح دادیم، خطرات زیادی وجود دارد که از مواجهه با مشکلات قانونی تا از دست رفتن دارایی‌ها را به دنبال دارد.
سؤالات متداول
صرافی شبکه ای چیست؟
صرافی شبکه ای، نوعی صرافی است که با افتتاح حساب در صرافی‌های قانونی مانند واسطه‌ای بین مشتری و صرافی اصلی عمل می‌کند و به کاربران خود خدماتی از صرافی قانونی ارائه می‌دهد.
چرا استفاده از صرافی شبکه ای خطرناک است؟
دو دلیل برای این خطر وجود دارد: یکی از طرف مشتری و دیگری از طرف خود صرافی. هویت مشتریان هرگز مشخص نیست و این یعنی که احتمال پولشویی و هک‌های باج افزاری وجود دارد. خود صرافی هم ممکن است اهداف غیرقانونی داشته باشد و به این ترتیب باعث از دست رفتن سرمایه کاربران شود.