همان طور که احتمالا می‌دانید، بلاکچین ها پایه و اساس رمز ارز ها به شمار می‌روند. بلاکچین ها تمامی اطلاعات مربوط به تراکنش ها را در یک سری بلاک ذخیره می‌کنند که به طور عمومی برای همه قابل مشاهده است. بلاکچین ها هم مانند هر چیز دیگری نیازمند افرادی هستند که وظیفه نگهداری از امنیت و پایداری آن ها را بر عهده داشته باشند، این افراد (یا بهتر بگوییم، کامپیوترهای متصل به شبکه) را به اصطلاح گره یا (node) شبکه می‌نامند. تراکنش ها در بلاکچین تن‌ها زمانی تکمیل می‌شوند که به تأیید این گره ها برسند.
گفتیم که بلاکچین به عنوان پایه و اساس شبکه هر رمز ارزی، نیازمند تأمین امنیت و پایداری خود می‌باشد. در این راستا الگوریتم‌های اجماعی (Consensus Algorithms) گوناگونی به وجود آمده‌اند که ۲ نوع مشهورتر آن، الگوریتم اثبات کار (Proof of Work – PoW) و الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake – PoS) نام دارند.
امروز در این مقاله داموندمگ قصد داریم به یک الگوریتم دیگر بپردازیم، الگوریتمی که سعی دارد با قرار گیری در بین دو الگوریتم مذکور، از نقاط قوت آن‌ها استفاده کرده و تا حد ممکن از ضعف‌های خود بکاهد. به این الگوریتم، گواه اثبات سوزاندن (Proof of Burn) یا PoB می‌گوییم.
انواع الگوریتم اجماع
قبل از رسیدن به مبحث الگوریتم اثبات سوزاندن، اجازه دهید به شکلی خلاصه به بررسی دو الگوریتم فوق بپردازیم:
- الگوریتم اثبات کار: این الگوریتم برای اولین بار با پادشاه رمز ارز ها یعنی بیت کوین معرفی شد. در این الگوریتم، معیار اصلی برای حل مسائل سخت ریاضی و به دست آوردن عددی به نام عدد نانس (nonce)، قدرت پردازشی نود در آن شبکه است. هر چه قدرت پردازشی شما در کوین‌های مبتنی بر این الگوریتم بیشتر باشد، شانس بالاتری برای حل معما ها، دریافت پاداش و کسب سود دارید. ایراد این الگوریتم، پرهزینه بودن و مصرف انرژی بسیار بالای آن است. از جمله کوین هایی که از این الگوریتم بهره می‌برند می‌توان به DOGE، LTC و XMR اشاره کرد.
- الگوریتم اثبات سهام: این الگوریتم در سال ۲۰۱۲ معرفی شد. در این الگوریتم شبکه به طور کلی توسط گروهی از کاربران که کوین مورد نظر را در شبکه سپرده گذاری (استیک – stake) می‌کنند، نگهداری میشود. در چنین الگوریتمی، توان پردازشی شما هیچ تاثیری در افزایش شانس شما برای کسب سود ندارد و عملا هر چه ثروتمندتر باشید و کوین‌های بیشتری استیک کنید، می‌توانید سود بیشتری از شبکه به دست آورید. ارزهایی مانند ATOM، ADA، DOT، SOL و XTZ از این الگوریتم در شبکه خود بهره می‌برند. این الگوریتم نیز دارای مشکلاتی است که الگوریتم اثبات سوزاندن سعی در حل آن دارد.
اما الگوریتم اثبات سوزاندن دقیقا چیست؟ برای آشنایی بیشتر، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
الگوریتم اثبات سوزاندن چیست؟
الگوریتم اثبات سوزاندن Proof of Burn به عنوان یک سیستم اجماعی جدید در سال ۲۰۱۴ معرفی شد. یکی از اصلی ترین اهداف معرفی این الگوریتم، کاهش مصرف انرژی بالای استخراج کوین‌های مبتنی بر الگوریتم اثبات کار بود. این مورد تا آن حد اهمیت دارد که گاه به الگوریتم اثبات سوزاندن، PoW system without energy waste هم می‌گویند که معنی آن (الگوریتم اثبات کار بدون هدر رفت انرژی) است.
این الگوریتم بر پایه و اساس سوزاندن کوین‌های موجود در شبکه بنا شده است. اما چرا باید کوین‌های شبکه را بسوزانیم؟ چرا سعی نکنیم مانند الگوریتم اثبات سهام، کوین‌های شبکه را نگهداری کنیم و از سوزاندن‌شان جلوگیری کنیم؟
با سوزاندن کوین‌های موجود در روش گواه اثبات سوزاندن، موجب کاهش عرضه و در نتیجه افزایش نسبی در قیمت کوین‌ها می‌شویم، در حالی که در الگوریتم اثبات سهام، کوین‌ها در شبکه انباشته می‌شوند و طبق قانون ساده عرضه و تقاضا، منجر به کاهش قیمت کوین آن شبکه می‌گردند.
البته در تمامی نمونه‌های الگوریتم اثبات سوزاندن، لزوما کوین شبکه سوزانده نمی‌شود و ممکن است از یک کوین آلترناتیو مثل بیت کوین استفاده شود. هرچند این مسئله در رأی گیری‌های شبکه تعیین میشود و کاربران می‌توانند این موضوع را انتخاب کنند. البته منظور ما از سوزاندن، از چرخه خارج کردن کوین می‌باشد. ماینرها در این روش کوین‌ها را به آدرس‌هایی می‌فرستند که دیگر قابل برگشت نیستند و عملا کوین‌ها با خروج از چرخه معاملات، «سوزانده» می‌شوند. این آدرس‌ها به نام Eater address خطاب می‌شوند.
سوزاندن کوین‌ها در بلاکچین‌های الگوریتم اثبات سوزاندن منجر به تأیید تراکنش ها نیز می‌گردد.
در الگوریتم اثبات سوزاندن، هر ماینری که بخواهد به عنوان یک گره (نود) در شبکه فعالیت کند، موظف است که تعداد دلخواهش از کوین مورد نظر را خریداری کند. این کوین ها به کیف پولی با آدرس عمومی و بدون کلید خصوصی ارسال میشود. یعنی عملا کوین ها برگشت ناپذیر شده و از چرخه خارج می‌شوند. حال ماینر در قبال خرید و سوزاندن کوین ها، اجازه پیدا می‌کند که به استخراج کوین مورد نظر بپردازد و در شبکه نقش نود را ایفا کند. طبیعی است هر چه ماینر قدرت خرید بیشتری داشته باشد و بتواند کوین‌های بیشتری خریداری کند (و بسوزاند)، شانس بیشتری برای استخراج و کسب سود از این روش پیدا خواهد کرد.
بنابراین سوزاندن کوین ها می‌تواند منجر به پایبندی و تلاش نود ها برای باقی ماندن در شبکه و جبران ضرر کوتاه مدت شان (خرید و سوزاندن کوین‌ها) شود. این مسئله باعث تقویت چشمگیر امنیت شبکه نیز می‌گردند زیرا تا زمانی که شبکه به درستی کار می‌کند، سرمایه نود ها به هدر نرفته است.
اما ممکن است برای شما سؤالی پیش بیاید. آیا در این روش، حمله ۵۱ درصد به شبکه آسان نمی شود؟ باید بگوییم که خیر، زیرا در این روش برای انجام حمله ۵۱ درصد، باید تعداد بالایی از کوین ها خریداری شود که صرفه اقتصادی ندارد. همچنین الگوریتم اثبات سوزاندن به صورت مقطعی و آهسته کوین‌های موجود را می‌سوزاند که این مسئله منجر میشود که سرمایه گذاران برای فعالیت در این شبکه، به جای سرمایه گذاری یکباره، در مرور زمان و در چند نوبت سرمایه گذاری کنند تا ثبات و امنیت شبکه حفظ گردد.
شباهت‌ها و تفاوت‌های الگوریتم اثبات سوزاندن با الگوریتم گواه اثبات کار و اثبات سهام
در الگوریتم اثبات سوزاندن، برخلاف الگوریتم اثبات کار، به جای انجام هزینه‌های سنگین جهت خرید سخت افزار (ماینر)های قدرتمند، هزینه هایی معقول‌تر جهت خرید کوین‌های آن شبکه و سوزاندن آن ها انجام میشود.
- دیگر تفاوت بین الگوریتم اثبات سوزاندن و الگوریتم اثبات کار، استفاده از ریگ‌های استخراج مجازی (Virtual mining rigs) به جای ریگ‌های حقیقی به منظور تأیید تراکنش ها است.
- در الگوریتم اثبات سوزاندن برخلاف الگوریتم اثبات سهام، کوین‌های ارسالی قابل بازگشت نیستند. در الگوریتم اثبات سهام، کوین‌های سپرده گذاری شده (Staked coins) پس از مدتی به سپرده گذاران بازگردانده می‌شوند که این موضوع خود منجر به افزایش عرضه در شبکه شده و قیمت کوین را کاهش می‌دهد.
- شباهت الگوریتم اثبات سوزاندن با اثبات سهام در این است که ماینر در هر دوی آن ها برای ارتقا جایگاه خود باید از کوین‌های شبکه استفاده کند و توان پردازشی در هیچکدام از این دو الگوریتم اهمیتی ندارد.
- کوین هایی که از روش گواه اثبات سوزاندن استفاده می‌کنند، در قیاس با کوین هایی که از اثبات سهام بهره می‌برند، می‌توانند در بلند مدت به دلایلی که بالاتر ارائه شد (کاهش عرضه و تعداد کوین‌ها)، ارزش بیشتری پیدا کنند.
- از شباهت‌های میان Proof of Burn، اثبات کار و اثبات سهام نیز می‌توان به نقش پول و سرمایه در هر سه آن ها اشاره نمود (هرچند با مقداری تفاوت). در اثبات کار، شما با سرمایه بیشتر می‌توانید ماینر‌های قدرتمندتر خریداری کرده، استخرهای استخراج به راه بیندازید و شانس بیشتری برای کسب سود پیدا کنید. در اثبات سهام با خرید و سپرده گذاری کوین‌های بیشتر، شانس بالاتری برای استخراج در شبکه، تأیید تراکنش ها و کسب سود پیدا می‌کنید و در نهایت در روش گواه اثبات سوزاندن نیز می‌توانید با خرید و سوزاندن کوین‌های بیشتر، شانس بالاتری برای استخراج داشته باشید.
در چه رمز ارز هایی از این الگوریتم اثبات سوزاندن استفاده میشود؟
اسلیم کوین (Slimcoin – SLM) اولین آلتکوینی بود که از الگوریتم اثبات سوزاندن به عنوان مکانیسم اجماع استفاده کرد. این مورد به غیر متمرکز شدن این ارز کمک شایانی کرد، اما از طرفی به علت این که تمامی بار توسعه بر دوش جامعه کاربری این ارز افتاد، کمپانی‌های کمتری به سرمایه گذاری و توسعه این ارز علاقه مندی نشان دادند.
ضعف در جذب سرمایه گذار باعث شده که شما نتوانید نام و نشانی از این رمز ارز در وبسایت‌های مشهور مثل کوین مارکت کپ پیدا کنید. در حال حاضر با استناد به اطلاعات سایت کوین گکو (CoinGecko)، قیمت هر واحد اسلیم کوین 0.00386315 دلار است و تن‌ها امکان خرید و فروش آن در یک صرافی با نام Freiexchange به شکل جفت ارز SLM/BTC وجود دارد.
اما رمز ارز دیگری که از این الگوریتم استفاده می‌کند و از قضا موفق تر نیز ظاهر شده، رمز ارز Counterparty (XCP) است. این رمز ارز با قیمت 3.48 دلار (در زمان نگارش مقاله) در رتبه 759 سایت کوین مارکت کپ قرار داشته و مارکت کپ اندکی به مقدار 9,103,388 دلار دارد.
کاونتر پارتی را می‌توانید در صرافی ژاپنی Zaif به شکل جفت ارز XCP/JPY یا از Dex-Trade و با جفت ارز XCP/BTC خریداری نمایید. (توجه کنید که عملا امکان خرید شما از صرافی ژاپنی Zaif با توجه به احراز هویت و انتقال ین ژاپن و … وجود ندارد)
آخرین آلتکوینی که از الگوریتم اثبات سوزاندن استفاده می‌کند، رمز ارز فکتوم (Factom – FCT) است. این آلتکوین در حال حاضر با قیمت 0.236 دلاری معامله میشود و مقدار مارکت کپ آن طبق اطلاعات وب سایت کوین مارکت کپ، تن‌ها 2,441,019 دلار است.
فکتوم را تن‌ها می‌توانید در صرافی‌های Bittrex و qTrade و آن هم به شکل جفت ارز FCT/BTC معامله کنید.
با توجه به حجم مارکت کپ پروژه‌های فوق و عدم جذب سرمایه جدی، به شما هشدار می‌دهیم تا پیش از هر گونه سرمایه گذاری در آلتکوین‌های مذکور، حتما تحقیق و بررسی انجام داده و از ریسک مبالغ زیاد روی آن ها به شدت پرهیز کنید.
مزایا و معایب الگوریتم اثبات سوزاندن
مزایای Proof of Burn:
- الگوریتم اثبات سوزاندن انرژی بسیار کمتری نسبت به الگوریتم اثبات کار مصرف می‌کند.
- الگوریتم اثبات سوزاندن هزینه‌های کمتری نسبت به دو روش دیگر (به خصوص الگوریتم اثبات کار) دارد.
- توزیع کوین ها در شبکه به شکل عادلانه تری صورت می‌پذیرد.
- در این الگوریتم بر خلاف اثبات سهام، کوین‌های سپرده گذاری شده فریز نمی شوند بلکه به طور کامل از چرخه خارج می‌شوند که خود منجر به حفظ ارزش و حتی افزایش قیمت کوین‌های موجود در شبکه میشود.
- ساختار این الگوریتم سرمایه گذاران را تشویق می‌کند تا طی بازه زمانی بلند مدت در شبکه باقی بمانند تا علاوه بر حفظ امنیت و پایداری شبکه، به سود دست یابند.
معایب Proof of Burn:
- سوزاندن کوین ها (به خصوص اگر شبکه از کوین‌های آلترناتیوی مانند بیت کوین برای سوزاندن استفاده کند) عملا هدر دادن منابع به شمار می‌آید.
- این الگوریتم نیز ایراد الگوریتم اثبات سهام را (هرچند با شیب زمانی طولانی تر) دارد. در این الگوریتم نیز هر چه مدت زمان بیشتری سرمایه گذاری کنید و کوین بسوزانید، قدرت بیشتری در شبکه به دست خواهید آورد.
- الگوریتم PoB تاکنون در پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار نگرفته و بنابراین هنوز عملکرد آن در شبکه هایی با حجم بالا و تراکنش‌های سنگین مشخص نیست.
جمع بندی
با وجود این که الگوریتم Proof of Burn به منظور رفع ایرادات اثبات کار و اثبات سهام معرفی شد، اما هنوز نتوانسته خود را به عنوان یک الگوریتم جدی در بازار نشان دهد. عدم جذب سرمایه و پروموت نشدن پروژه‌های این الگوریتم از یک سو و از سویی، تسلط کامل پروژه‌های مبتنی بر الگوریتم‌های اثبات کار و اثبات سهام نیز از سویی دیگر منجر به ناشناخته ماندن این الگوریتم شدهاند.
الگوریتم اثبات سوزاندن به چه معناست؟
وقتی گفته میشود تعداد معینی از توکنهای ارز دیجیتال سوزانده شدهاند، به این معنی است که برای همیشه از گردش خارج شدهاند. این کار با انتقال آن توکنها به یک کیف پول مرده انجام میشود. کلید خصوصی این کیف پول ناشناخته است، بنابراین رمز ارز برای همیشه گم میشود.
مزایای الگوریتم اثبات سوزاندن چیست؟
الگوریتم اثبات سوزاندن انرژی بسیار کمتری نسبت به الگوریتم اثبات کار مصرف می‌کند.