پامپ و دامپ در ارز دیجیتال حقهای از بازارهای مالی سنتی است که به این بازار جدید هم وارد شده و قربانیان بسیاری هم داشته است. ایجاد پامپ یا دامپ در صرافیهای ارز دیجیتال ممنوع است، اما همانطور که میدانید بازار ارزهای دیجیتال در کنار اینترنت بستر گستردهای برای فعالیتهای بدون نظارت فراهم کرده است. ممنوعیت این کار توسط صرافیهای ارز دیجیتال درست شبیه به چسب زدن روی یکی از ترکهای سقفی است که آب از همه جای آن چکه میکند! بهترین راه برای مقابله با این مشکل آموزش دادن به فعالان بازار ارزهای دیجیتال است که قربانی فراز و فرودهای مصنوعی بازار نشوند.
در این مقاله بررسی میکنیم معنای پامپ و دامپ چیست، چطور ایجاد میشود و چگونه میتوانید آنها را تشخیص دهید و قربانی کلاهبرداران نشوید.
- 1) منظور از پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست؟
- 2) پامپ چیست؟
- 3) دامپ چیست؟
- 4) الگوی پامپ و دامپ چگونه کار می کند؟
- 5) کدام دارایی ها بیشتر از دیگران در معرض خطر پامپ و دامپ هستند؟
- 6) آموزش ایجاد پامپ و دامپ در ارز دیجیتال در ۵ مرحله
- 7) روشهای اجتناب از پامپ و دامپ در ارز دیجیتال و سودآوری در این روند چیست؟
- 8) روش کلاهبرداری پامپ و دامپ در ارز دیجیتال دیگر کاربردی نیست
- 9) روشهای تشخیص و نشانه های پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
- 10) مثال واقعی درباره مفهوم پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
- 11) کلام آخر؛ با دانستن معنی پامپ و دامپ و هوشیاری در بازار قربانی سوء استفاده نخواهید شد
منظور از پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست؟
ابتدا با معنی کلمه پامپ و دامپ (Pump and Dump) در ارز دیجیتال آشنا شویم:
پامپ چیست؟
منظور از اصطلاح پامپ در بازار ارزهای دیجیتال زمانی است که گروهی از افراد یک ارز دیجیتال را به بازار پمپاژ میکنند تا از این کار سود به دست آورند؛ یعنی به صورت ناگهانی مشغول خرید حجم زیادی از توکن مورد نظرشان میشوند و قیمت آن را افزایش میدهند.
دامپ چیست؟
بعد از افزایش قیمت، توکنهای خریداری شده را برای فروش عرضه میکنند و تریدرهای بیخبر از همه جا، تنها برای اینکه قیمت این توکن (معمولا ناشناخته) رشد کرده، آن را میخرند. توکن ارزش واقعی ندارد و قیمت آن تنها بخاطر افزایش حجم خرید بالا رفته است، بنابراین زمانی که تقاضا برای آن کاهش پیدا میکند، قیمت آن میافتد و در این میان فقط تریدرهای ناآگاه ضرر میکنند.
معمولا افراد سودجو این کار را زمانی انجام میدهند که نوسانهای بازار زیاد است و ارزهای بزرگ مانند بیت کوین و اتریوم هم در بازار صعودی قرار دارند. آنها معمولا توکنهای کوچک ارزان قیمت را به عنوان هدف پامپ و دامپ انتخاب میکنند، زیرا خرید حجم زیادی از آنها و افزایش قیمتشان هزینه زیادی ندارد. کمتر کسی به ایجاد این نوسانهای بزرگ در بیت کوین فکر میکند، چون برای این کار به بودجه بسیار زیادی نیاز است.
دستهای دیگر از توکنها که بسیار پیش میآید در معرض پامپ و دامپ قرار بگیرند، ICOها هستند. زیرا تریدرها معمولا از نظر روانی برای خرید اولیه توکنها آمادگی دارند؛ بنابراین کلاهبرداران تبلیغات بسیاری برای توکن مورد نظر انجام میدهند و مردم را برای خرید ترغیب میکنند. در سال ۲۰۱۸ که ICOهای بسیاری راهاندازی شد، این اتفاق به وفور رخ میداد.
تفاوت پامپ و دامپ چیست؟
فرق پامپ و دامپ بسیار ساده است. پامپ زمانی اتفاق میافتد که افراد سودجو توکنها را بازار جمع میکنند تا قیمت آن افزایش پیدا کند. پامپ حرکت رو به بالای قیمت توکن است. در مقابل دامپ زمانی رخ میدهد که کلاهبرداران سودشان را به دست آورده و از بازار خارج شدهاند. در نتیجه قیمت افت میکند و دامپ رخ میدهد.
الگوی پامپ و دامپ چگونه کار می کند؟
فرایند پامپ و دامپ توسط تیمی راهاندازی میشود که معمولا تکنیکها و جزئیات بازار ارزهای دیجیتال را میدانند و انگیزه بسیاری برای این کار دارند. آنها معمولا از نقاط مختلف مشغول راهاندازی این پروسه میشوند و اجازه نمیدهند کسی متوجه ارتباط بینشان بشود، در نتیجه میتوانند ادعا کنند که تبلیغات واقعی انجام میدهند.
معمولا هرکدام از اعضای تیم بخشی از بودجه مورد نیاز برای خرید توکنها و افزایش قیمت را فراهم میکنند. آنها معمولا توکنهایی را انتخاب میکنند که در حجم کم عرضه شدهاند تا بتوانند با خرید اکثر آنها، کنترل بازارش را به دست بگیرند.
بعد از آن هم هرکدام از اعضای تیم به نحوی روی تبلیغات توکن منتخب کار میکنند. پامپرها و دامپرهای بازار سنتی سعی میکردند به شیوهای شفاهی و با ایجاد شایعات و اخبار کذب در بازار، مردم را به خرید یک سهام نامعتبر تشویق کنند. اما امروزه کار بسیار سادهتر شده است.
در حال حاضر الگوی پامپ و دامپ (Pump and Dump) را به راحتی میتوان در شبکههای اجتماعی پیادهسازی کرد. کانالهایی در شبکههای اجتماعی مختلف تحت عنوان «سیگنال فروشی» راهاندازی میشود که گاهی اوقات تریدرها برای ورود به آنها باید هزینه هم بپردازند یا سایرین را هم به آن وارد کنند.
آنها از شیوههای بازاریابی روانشناختی و متدهای تأثیرگذاری روی دیگران استفاده میکنند تا توکن مورد نظرشان را به عنوان یک توکن سودآور نشان دهند و قربانیان را برای خرید متقاعد کنند. سرمایهگذارانی که در این کانالها حضور دارند هم فریب میخورند و از آنجایی که قیمت توکن روز به روز بیشتر میشود، با عجله آن را در قیمتهای بالا میخرند و هیچ تحلیلی هم انجام نمیدهند.
زمانی که تمام توکنها فروخته شد، شور و هیجان بازار از بین میرود و قیمت هم سقوط میکند. در این زمان تریدرها متوجه جعلی بودن سیگنال و کلاهبرداری رخ داده میشوند که البته دیگر دیر شده است!
یک نکته مهم!
همه کانالهای فروش یا معرفی سیگنال به این روش کار نمیکنند. برخی از آنها سیگنالهای واقعی به سرمایهگذاران میدهند و سیاستهای مالی درستی دارند. مثلا شما در ازای پرداخت حق اشتراک ماهیانه میتوانید در کانال آنها عضو باشید و سیگنال بگیرید.
استفاده از سیگنالهای آماده مبحث گستردهای است که در این مقاله از داموند فرصت پرداختن به آن وجود ندارد. در هر صورت اگر از این روش برای فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال استفاده میکنید، حتما از اعتبار کانال مطمئن شوید و تحقیق کنید که این سیگنالها توسط چه کسی و از چه منبعی در اختیار شما قرار میگیرند.
کدام دارایی ها بیشتر از دیگران در معرض خطر پامپ و دامپ هستند؟
تصور کنید گروهی بخواهد در بیت کوین با ارزش بازار بیش از ۵۹۴ میلیارد دلار پامپ یا دامپ ایجاد کند. تنها چیزی که ممکن است باعث موفقیت این گروه شود، این است که از چند وال بزرگ بیت کوین تشکیل شده باشد که هرکدام از آنها بین صدها تا هزاران بیت کوین دارند. اگر چنین گروهی به یکباره فروش بیت کوین را آغاز کنند، میتوانند بازار آن را دچار دامپ کنند. اگر گروهی پتانسیل تبدیل شدن به والهای بزرگ بیت کوین را داشته باشند نیز میتوانند با خرید چند میلیون بیت کوین در مدت کوتاه، باعث ایجاد پامپ در بازار شوند.
دارایی دیگری را تصور کنید که ارزش بازار آن زیاد نیست و به تازگی به چند ده میلیون دلار رسیده است. ایجاد نوسان در چنین بازاری چندان سخت نیست. بیایید با ذکر یک مثال بررسی کنیم کدام بازارها سریعتر دچار نوسان میشوند. اگر بازار ارزهای دیجیتال مختلف را به دریا، دریاچه، برکه، استخر و حوض تشبیه کنیم، میتوانیم به این مفهوم پی ببریم. وقتی شما یک سنگ معمولی در آب حوض بیندازید، امواج بزرگی روی سطح آب ایجاد میشود. حوض شبیه دارایی دیجیتالی با بازار محدود است که با کوچکترین تغییر در روند معاملاتش دچار نوسانهای گسترده میشود. در مقابل اگر همان سنگ را داخل آب دریا بیندازید، هیچ اتفاقی نمیافتد. دریا شبیه به بازار یک ارز دیجیتال بزرگ است که ارزش بازار بالایی دارد. تنها خرید و فروشها و تغییر روندهای بزرگ بازار این داراییها را تحت تأثیر قرار میدهند.
قیمت توکن و اعتبار آن هم از دیگر عواملی هستند که روی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال تأثیر میگذارند. به طور کلی افراد سودجو برای ایجاد پامپ یا دامپ در ارز دیجیتال به سراغ داراییهای کمارزش و تازهکار میروند که هنوز اعتبار خاصی در بازار به دست نیاوردهاند. آنها با تبلیغات گسترده و تعریف و تمجید از این داراییها مردم را برای خرید تشویق میکنند و بخاطر این معاملات احساسی بازار دارایی مورد نظر دچار نوسان میشود.
آموزش ایجاد پامپ و دامپ در ارز دیجیتال در ۵ مرحله
این بخش از مقاله برای اینکه به شما آموزش دهیم چطور پامپ و دامپ در ارز دیجیتال راه بیندازید، نیست. برنامهنویسان برای پیدا کردن باگهای امنیتی، خود را در جایگاه یک هکر فرض میکنند و برنامه را مورد بررسی قرار میدهند تا راههای نفوذ به آن را پیدا کنند. با این کار باگها پیدا میشوند و برنامهنویس میتواند آنها را از بین ببرد. آموزش پامپ و دامپ در داموند هم چنین روندی دارد. شما ۵ مرحله راهاندازی این پروسه را یاد میگیرید، در نتیجه به محض اینکه با یک سیگنال فیک مواجه شدید، میتوانید آن را تشخیص بدهید و قربانی نشوید!
در ادامه ۵ مرحله کلی ایجاد پامپ و دامپ در بازار را بیان کردهایم.
ایجاد تیم
معمولا پشت هر پامپ و دامپ یک تیم وجود دارد که ممکن است در چند کانال مختلف توکن مورد نظرشان را تبلیغ کنند. افرادی که با بازار ارزهای دیجیتال آشنا هستند و میدانند روی چه توکنی و در چه زمانی مانور بدهند تا مشکوک نباشد. برخی از افراد تیمها تحلیلگران حرفهای بازار هستند. بعد از تشکیل تیم، توکن هدف و زمان مورد نظر برای ایجاد نوسانهای بزرگ انتخاب میشود.
پیدا کردن سرمایهگذار و تأمین بودجه
اعضای تیم باید اکثر حجم توکن منتخب را برای مدتی از بازار جمعآوری کنند تا کمبود مصنوعی در بازار ایجاد شود. برای این کار به بودجه نیاز دارند؛ هرچه بودجه بیشتری در اختیار داشته باشند، میتوانند توکنهای بهتری را انتخاب کنند و سود بیشتری هم به دست میآورند. اگر اعضای تیم بتوانند خودشان بودجه مورد نیاز را تأمین میکنند؛ در غیر این صورت چند سرمایهگذار را نیز در پروسه همراه میکنند.
برپایی کمپین تبلیغاتی با هدف تحت تأثیر قرار دادن احساسات تریدرها
تریدرهای حرفهای معمولا طعمههای خوبی برای پامپ و دامپ در بازار ارزهای دیجیتال نیستند؛ زیرا احتمالا تشخیص میدهند سیگنال تقلبی است و کار را خراب میکنند. بهترین قربانیان برای این نوع کلاهبرداری افرادی هستند که معاملات احساسی انجام میدهند و اصولی ترید نمیکنند.
اعضای تیم کمپینهایی برگزار میکنند و آنها را به گونهای پیش میبرند که هویت خودشان مشخص نشود. به عنوان مثال ممکن است با نام مستعار یک کانال در شبکههای اجتماعی راهاندازی کنند. همچنین میتوانند کانالها یا پیجهای فروش سیگنال بزنند که در آنها هم هویت ادمین مشخص نیست.
هدف اصلی کمپینهای تبلیغاتی ایجاد اخبار FOMO و احساس ترس در تریدرهاست؛ ترس از اینکه اگر الان این توکن را نخرند، فرصت را از دست میدهند. زمانی که کمکم توجه کاربران بازار ارزهای دیجیتال به توکن جمع شد، سرمایهگذاران پروژه دامپ و پامپ وارد میشوند و توکنها را از بازار جمع میکنند تا قیمت روند صعودی به خود بگیرد. آنها در نهایت سرعت خرید خود را انجام میدهند تا مبادا قربانیان هم وارد بازار شوند و بتوانند سود به دست آورند!
بررسی قیمت توکن و پیدا کردن زمان مناسب برای فروش
پامپرها و دامپرها تا زمانی که قیمت توکن به اوج برسد، در بازار باقی میمانند. زمانی که اوج قیمت را تشخیص دادند، فروش توکنهایشان را آغاز میکنند. این کار هم باید با نهایت سرعت انجام شود، زیرا قیمت توکن مدت زیادی در اوج باقی نمیماند و به یکباره سقوط میکند. گاهی اوقات اوج قیمت توکنها از چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد و بعد دامپ شروع میشود.
انتقال وجوه
کار کلاهبرداران به صرافیهای ارز دیجیتال وابسته است. آنها باید سریعا پولهایشان را از حساب صرافی خارج و وارد ولتهای ارز دیجیتال کنند. احتمال اینکه در صرافی متمرکز دستشان خوانده شود و تحت پیگیری قرار بگیرند، زیاد است. به همین دلیل معمولا از صرافیهای غیرمتمرکز استفاده میکنند. البته حتی با استفاده از این صرافیها، باز هم امنیت کامل فراهم نمیشود. تنها زمانی خاطر کلاهبرداران از امنیت پولشان آسوده خواهد شد که آن را به یک ولت امن واریز کنند.
روشهای اجتناب از پامپ و دامپ در ارز دیجیتال و سودآوری در این روند چیست؟
در بازی هیجانی و پرسرعت، هدف تریدرها این است که قربانی نباشند و با تشخیص درست موفق به اجتناب از پامپ و دامپ در ارز دیجیتال شوند. اما تریدرهایی هم وجود دارند که خودشان پامپ یا دامپ راهاندازی نمیکنند، اما آنقدر حرفهای هستند که این پروسه را تشخیص میدهند و در کنار تیم کلاهبردار سود به دست میآورند!
آنها روند بازار را به دقت نظارت میکنند و زمانی که متوجه رفتار غیرطبیعی یک توکن میشوند، برای خرید در کف قیمت و فروش در اوج اقدام میکنند. البته این یکی از پرریسکترین انواع ترید ارز دیجیتال است که هر کسی ریسک آن را نمیپذیرد.
روش کاری برای استفاده بهینه از معنای پامپ و دامپ را در ادامه بیان میکنیم:
- اخبار را دنبال کنید و اگر متوجه شدید توکنی بیش از حد تبلیغ میشود، روند قیمتی آن را تحت نظر داشته باشید.
- زمانی که افزایش پیوسته قیمت توکن شروع شد، برای خرید مناسب است.
- زمانی که قیمت توکن به اوج نزدیک شد، سریعا برای فروش اقدام کنید. به امید افزایش بیشتر قیمت طمع نکنید و به یاد داشته باشید که قیمت توکنهای بیارزش به یکباره ظرف چند دقیقه سقوط میکند. باید پیش از آغاز روند نزولی فروش را آغاز کنید، در غیر این صورت جزو ضررکنندگان خواهید بود! پیشنهاد می کنیم مقاله شاخص ترس و طمع چیست؟ را مطالعه نمایید.
گروه داموند هیچ پیشنهاد مبتنی بر خرید یا فروش هیچ ارز دیجیتالی ارائه نمیدهد و آنچه در این مقاله میخوانید صرفا جنبه آموزشی دارد و برای اطلاعات شما نوشته شده است.
روش کلاهبرداری پامپ و دامپ در ارز دیجیتال دیگر کاربردی نیست
در حال حاضر تعداد پروژههای پامپ و دامپ در ارزهای دیجیتال کاهش پیدا کرده است و جزو شیوههای متداول کلاهبرداری در این بازار نیست. این موضوع علتهای مختلفی دارد که در ادامه آنها را بیان کردهایم:
- این کار غیرقانونی است و در صورتی که کلاهبرداران تحت پیگرد قرار بگیرند، دچار دردسر میشوند.
- تریدرها روشهای تشخیص پامپ و دامپ را یاد گرفتهاند و دیگر کمتر قربانی این موضوع میشوند.
- تحلیلگران حرفهای و کار درستی در بازار وجود دارند که با شناسایی روند غیرطبیعی برخی از توکنها به فعالان بازار ارزهای دیجیتال هشدار میدهند.
- تریدرهای کنونی بازار صبورتر شدهاند و ممکن است بعد از پامپ، دامپ اتفاق نیفتد و کلاهبرداران به هدف نرسند.
اگرچه برخی از حقههای قدیمی بازارهای مالی در بازار ارزهای دیجیتال هم اجرا شده است، اما این بازار رو به بلوغ است و هرچه کاملتر میشود، کلاهبرداری در آن سختتر خواهد شد.
روشهای تشخیص و نشانه های پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
تشخیص پامپ و دامپ به تریدرها کمک میکند به جای اینکه سرمایههایشان را از دست بدهند، سود خوبی به دست آورند. بنابراین تشخیص این روند و شناختن نشانه های پامپ و دامپ مزیتهای بسیاری دارد.
در ادامه چند استراتژی که به تشخیص این فرایند کمک میکند را آموزش میدهیم.
- قبل از هر سرمایهگذاری توکن مورد نظر خود را به صورت کامل بررسی کنید و هرگونه روند غیرمعمول درباره آن را در نظر بگیرید. درگیر FOMO و ترس نشوید، شما نهایتا به چند ساعت زمان برای تحلیل نیاز دارید و اگر توکنی ارزشمند باشد، بعد از این چند ساعت باز هم به رشد خود ادامه میدهد. هیچ توکن ارزشمندی مثل ستاره سهیل نیست و برای این ساخته نشده که شما را یکبار برای همیشه ثروتمند کند.
- هیچوقت احساساتی معامله نکنید و حتی اگر یک ارز دیجیتال توسط تمام منابعی که میشناسید هم تبلیغ شده است، باز هم خودتان درباره آن تحقیق کنید.
- همه سرمایه خود را برای خرید یک توکن صرف نکنید و تخممرغهایتان را در سبدهای مختلف بچینید.
- خرید ارزهای دیجیتال شناخته شده و معتبر را در اولویت قرار دهید و سعی کنید تا حد امکان به سراغ توکنهای ناشناخته و مبهم نروید.
- حتی اگر قصد دارید از بیرون سیگنال بگیرید، افراد معتبر را دنبال کنید؛ به عنوان مثال پروژهای که ویتالیک بوترین آن را توصیه میکند، معمولا واقعا خوب است.
مثال واقعی درباره مفهوم پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
در ماه ژوئیه ۲۰۲۱ چهار نفر از اعضای گروه FaZe مفهوم پامپ و دامپ را برای توکنی به نام SaveTheKids راهاندازی کردند. برخی از اینفلوئنسرهای فضای مجازی و گیمرهای حرفهای در کمپینهای تبلیغاتی این افراد مشارکت داشتند و این توکنها را به طرفدارانشان معرفی کردند. اکثر این افراد خودشان هم عضوی از این پروژه کلاهبرداری بودند و بعضا تا سی هزار دلار هم سود به دست آوردند.
مثالهای بسیاری در این زمینه وجود دارد. دانشگاه تکنولوژی سیدنی به همراه دانشکده اقتصاد استکهلم در سال ۲۰۲۰ تحقیقی در این زمینه انجام دادند. آمار ارائه شده توسط این دو مرکز نشان داد که در هفت ماه از سال ۲۰۲۰، ۳۵۵ مورد کلاهبرداری اینچنینی رخ داده است و توسعهدهندگان این پروژههای تقلبی میلیونها دلار سود به دست آوردهاند.
دنبال کردن اینفلوئنسرها در بازار ارزهای دیجیتال خوب است یا بد؟
اینفلوئنسرها در بازار ارزهای دیجیتال مثل یک شمشیر دولبه هستند. بعضی از آنها افرادی حرفهای هستند که به صورت تخصصی داراییهای مختلف را تحلیل میکنند و سیگنالهای معاملاتی درستی ارائه میدهند. این افراد همچنین از اخبار روز بازار ارزهای دیجیتال اطلاع دارند و میتوانند منبع خوبی برای بهروز نگه داشتن دانش در این زمینه باشند. تماشای محتوای تولید شده توسط این افراد نه تنها ضرری ندارد، بلکه به دانش شما در زمینه داراییهای دیجیتال میافزاید و به شما کمک میکند آگاهانه معامله کنید.
دستهای دیگر از اینفلوئنسرهای بازار ارزهای دیجیتال چیزی جز محتواهای زرد در این زمینه تولید نمیکنند. این افراد بخاطر وعدههای اغواگرانه و فن بیان قدرتمندی که دارند، کاربران تازهکار بازار ارزهای دیجیتال و افرادی که به این حوزه علاقه دارند را جذب میکنند و فالوورهای بسیاری به دست میآورند. این دسته از اینفلوئنسرها همان افرادی هستند که به ایجاد پامپ و دامپ کمک میکنند. گاهی خودشان از این نوسانهای شدید سود به دست میآورند و گاهی هم صرفا بخاطر اینکه برای تبلیغ یک دارایی پولی دریافت کردهاند، آن را تبلیغ میکنند. نتیجه هر دو مورد قربانی شدن مخاطبان آنها و از دست رفتن داراییهایشان است.
دنبال کردن اینفلوئنسرهای ارز دیجیتال کار اشتباهی نیست؛ تقلید ناآگاهانه از سیگنالهایی که این افراد ارائه میدهند، اشتباه است. اگر دانش کافی در زمینه ارزهای دیجیتال و تحلیل داراییهای مختلف داشته باشید، میتوانید تشخیص بدهید کدام اینفلوئنسر حرفهای است و کدام یک فقط محتواهای زرد تولید میکند. همچنین اطلاعاتی که این افراد ارائه میدهند را نیز بررسی میکنید و میتوانید صحت آنها را تشخیص بدهید. در واقع اگر با دانش این افراد را دنبال کنید، از محتواهایشان صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی استفاده میکنید، نه سیگنال معاملاتی.
کلام آخر؛ با دانستن معنی پامپ و دامپ و هوشیاری در بازار قربانی سوء استفاده نخواهید شد
رشد بازار ارزهای دیجیتال و عدم وجود نظارت بر آن، بسیاری از افراد را به استفاده از شیوههای مختلف برای کلاهبرداری از تریدرها ترغیب میکند. آزادی بیش از حد در این بازار یعنی هر فردی خودش مسئولیت محافظت از داراییهایش را بر عهده دارد. برخی از افراد این موضوع را به عنوان یک نقطه ضعف میشناسند، اما پذیرش مسئولیت صد در صد داراییها و عدم نظارت بر داد و ستدها یکی از اهداف توسعه بلاکچین و ارزهای دیجیتال بوده است و تعداد مزایای آن نسبت به معایبش بیشتر است.
تریدرها با شناخت شیوههای مختلف کلاهبرداری میتوانند آنها را شناسایی کنند و قربانی نباشند. اکنون شما میدانید پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست، در نتیجه زمانی که روند صعودی غیرطبیعی در بازار میبینید یا تبلیغات هیجان انگیزی درباره یک توکن مشاهده میکنید، میدانید که احتمال تقلب در آن وجود دارد و باید بیشتر تحقیق کنید.