یونی سواپ چیست؟ صرافی UniSwap با توکن UNI

یونی سواپ Uniswap چیست و چه کاربردی دارد؟ با گسترش معاملات ارزهای دیجیتال صرافی‌های مختلفی در سراسر جهان به وجود آمدند.کم‌کم مفهوم تمرکززدایی به صرافی‌ها هم منتقل شد و مردم به مراکزی نیاز داشتند که نهاد مرکزی برای کنترل و نظارت مستقیم بر تراکنش‌ها نداشته باشد. به همین دلیل صرافی‌های غیرمتمرکز ایجاد شدند که یونی سواپ اگر مشهورترین نباشد یکی از مشهورترین آن‌هاست.

در چند سال اخیر فضای دارایی‌های دیجیتال بسیار تغییر کرده است و تقریبا هیچ چیز شبیه به آنچه تا پیش از این می‌شناختیم، نیست. با گذشت زمان کاربردهای این سیستم مالی جدید پیشرفته‌تر می‌شود و برای مسائل مالی بسیار مهم مورد استفاده قرار می‌گیرد. صرافی‌های غیرمتمرکز یکی از این زیرمجموعه‌های دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز هستند و اکنون مانند سایر بخش‌های امور مالی غیرمتمرکز طرفداران بسیاری دارند.

علت افزایش تعداد کاربران امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

بهتر است پیش از پرداختن به سوال یونی سواپ چیست، مقدمه‌ای درباره امور مالی غیرمتمرکز و علت محبوبیت آن‌ها بخوانید تا متوجه شوید چه چیزی باعث ایجاد صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ شده است.

فین‌تک (تکنولوژی امور مالی) به پویاترین حالت خود رسیده و روزبه‌روز بیشتر پیشرفت می‌کند. اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز جزو قسمت‌های پیشرو در رشد فین‌تک است. به کمک دیفای می‌توان تمام فعالیت‌های مالی و بانکی که تا پیش از این به شیوه‌ای سنتی و متمرکز انجام می‌شد را به روش‌های غیرمتمرکز انجام داد. امور مالی غیرمتمرکز به کمک قراردادهای هوشمند و معماری توکن‌ها پروتکل‌های مالی شفافی را ایجاد می‌کنند که کاربران برای انجام تراکنش در آن‌ها نیازی به اعتماد به یک مجموعه مرکزی ندارند.

در سال ۲۰۱۹ ارزش دارایی‌های موجود بر بستر دیفای ۷۰۰ میلیون دلار بود، اما در زمان نگارش این مقاله ارزش دارایی‌های ذخیره شده در قسمت‌های مختلف پروتکل‌های دیفای به بیش از ۱۹۵ میلیارد دلار می‌رسد.

با استفاده از امور مالی غیرمتمرکز می‌توان هر نوع تراکنشی را بدون محدودیت انجام داد، شما با استفاده از دیفای می‌توانید حساب پس انداز داشته باشید، وام بگیرید، خود و اموالتان را بیمه کنید و ترید انجام دهید.

مواردی مثل وام، کسب سود، آربیتراژ، سپرده‌گذاری و انجام معاملات به صورت غیرمتمرکز از دیگر کاربردهای امور مالی غیرمتمرکز است. تجارت به صورت غیرمتمرکز و بدون نظارت یک نهاد مرکزی کم کم به یکی از محبوب‌ترین ویژگی‌های دیفای برای فعالان حوزه ارزهای دیجیتال تبدیل شد. همین موضوع باعث شد پروژه‌هایی که هدف آن‌ها توسعه پروتکل‌های معاملاتی غیرمتمرکز (DEX) و بازارساز خودکار (AMM) است، راه‌اندازی شود. یکی از مشهورترین پروژه‌های فعال در این حوزه Uniswap بوده که به شیوه‌ای غیرمتمرکز بستری برای تأمین خودکار نقدینگی روی بلاکچین اتریوم فراهم کرده است.

یونی سواپ چیست؟

یونی سواپ (UniSwap) یک صرافی ارز دیجیتال است که شهرت بسیاری دارد و عملکرد آن کاملا با صرافی‌های سنتی متفاوت است. در این صرافی اکوسیستمی بدون واسطه، شفاف و غیرمتمرکز وجود دارد که در آن هیچ نهاد مشخص یا هسته مرکزی نمی‌تواند مالکیت شبکه را در اختیار داشته باشد یا شبکه را کنترل کند و بر آن نظارت داشته باشد.

یونی سواپ همچنین از مدل معاملاتی جدیدی استفاده می‌کند که در آن نقدینگی توسط کاربران شبکه تأمین می‌شود. در نتیجه معامله‌گران نیازی به اعتماد به واسطه‌ها ندارند و تمام تراکنش‌ها به صورت کاملا غیرمتمرکز و ایمن انجام می‌شود. امنیت بالا و عدم وجود ناظر یکی از علت‌هایی است که تریدرهای ارز دیجیتال را ترغیب می‌کند که بدانند یونی سواپ چیست و چطور کار می‌کند.

این صرافی غیرمتمرکز در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد و در زمان نگارش این مقاله ۸.۲۹ میلیارد دلار دارایی دیجیتال در قراردادهای هوشمند آن ذخیره شده است. Uniswap یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال در سراسر جهان است و کاربران زیادی در آن فعالیت می‌کنند.

قابلیت‌های منحصر به فرد یونی سواپ

کاربران یونی سواپ می‌توانند تمام توکن‌های موجود بر بستر بلاکچین اتریوم (ERC-20) را مبادله کنند. این صرافی رابط کاربری ساده و کاربر پسندی دارد و به همین دلیل انجام تراکنش در آن به اندازه سیستم‌های معاملاتی سنتی و صرافی‌های متمرکز پیچیده نیست.

ساختار یونی سواپ به شکل یک بازارساز خودکار طراحی شده است و به جای دفاتر سفارش (Order book) صرافی‌های سنتی از استخرهای نقدینگی برای تعیین ارزش دارایی‌ها، انجام تراکنش‌ها و تایید آن‌ها استفاده می‌کند.

استفاده از استخرهای نقدینگی به جای دفاتر سفارش در یونی سواپ یعنی این شبکه برای تعیین قیمت‌ از فرمول‌‌های خاصی که بر اساس نسبت‌های میان توکن‌ها ایجاد شده است، استفاده می‌کند. این کار باعث می‌شود اقتصادی متوازن در شبکه صرافی ایجاد شود، در نتیجه قیمت‌های تعیین شده قابل اعتماد هستند و هرکسی نمی‌تواند آن‌ها را دستکاری کند.

زیرساخت‌های بازارساز خودکار یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ویژگی‌های اکوسیستم دیفای هستند و خدمات مختلفی به کاربران ارائه می‌دهند؛ مثلا معامله‌گران ارزهای دیجیتال بدون اینکه نیازی به واسطه برای معامله داشته باشند یا حتی طرف دیگر معامله را بشناسند، می‌توانند توکن‌های ERC-20 را خرید و فروش کنند. این فرایندهای نوین در Uniswap به منظور بهبود عملکرد پردازش امور مالی و دستیابی به اهداف دیفای و غیرمتمرکزگرایی انجام می‌شود.

بازارسازهای خودکار و استخرهای نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز چگونه کار می‌کنند؟

در این بخش از مقاله، پاسخی تخصصی به سوال یونی سواپ چیست ارائه می‌دهیم. بازارسازهای خودکار  امکان معامله دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به مجوز فراهم می‌کنند؛ این عملکرد کاملا برعکس شیوه کاری خریداران و فروشندگان در صرافی‌های متمرکز است.

در صرافی‌های متمرکز خریداران و فروشندگان قیمت‌های متفاوتی برای یک دارایی دیجیتال پیشنهاد می‌دهند. وقتی سایر کاربران هم یکی از قیمت‌های تعیین شده را می‌پذیرند و با توجه به آن معامله انجام می‌دهند، این رقم به عنوان قیمت اصلی یک دارایی دیجیتال در نظر گرفته می‌شود. این مدل تعیین قیمت تنها به صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال محدود نیست و حتی قیمت املاک، طلا و بسیاری از دارایی‌های دیگر هم با استفاده از همین مدل تعیین می‌شود.

مثال مدل تعیین قیمت در صرافی‌های متمرکز

تصور کنید تریدری قصد دارد بیت کوین را با قیمت ۴۰ هزار دلار در یک صرافی متمرکز بفروشد. این فرد باید منتظر بماند تا فرد دیگری در طرف مقابل دفتر سفارش قرار بگیرد که بخواهد بیت کوین را با ۴۰ هزار دلار یا بیشتر از آن خریداری کند. در این حالت خریدار و فروشنده مطابق با سیستم سنتی معامله می‌کنند.

مشکل اصلی در این شیوه تعیین قیمت و معامله، مسئله نقدینگی است. نقدینگی در یک صرافی متمرکز مسئله‌‌ای است که با توجه به عمق بازار یا میزان تقاضا برای دارایی دیجیتال مورد نظر و تعداد کل سفارش‌هایی که در دفتر سفارش ثبت شده، تعیین می‌شود.

در سیستم مالی متمرکز سنتی اگر میزان نقدینگی کم باشد، احتمالا معامله‌گران نمی‌توانند سفارش‌هایشان را تکمیل کنند و معامله مورد نظرشان را انجام دهند. بازارسازهای خودکار در تلاشند این مشکل را حل کنند و برای این کار از ابزاری استفاده می‌کنند که همیشه برای معامله در دسترس است و به تعاملات سنتی بین خریداران و فروشندگان دارایی‌های دیجیتال وابستگی ندارد.

ساختار جدید تأمین نقدینگی در Uniswap چگونه است؟

نقدینگی مشخص می‌کند که تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر بدون تأثیر روی قیمت بازار، چقدر آسان است. پیش از اینکه سیستم بازارسازی خودکار ایجاد شود، صرافی‌های غیرمتمرکز فعال بر بستر اتریوم با چالش‌های بسیاری بر سر نقدینگی مواجه بودند.

علت اصلی چالش‌ها این بود که صرافی‌های غیرمتمرکز فناوری جدیدی بودند که رابط کاربری پیچیده‌ای داشتند و به همین دلیل فقط کاربران حرفه‌ای که به دنبال تجربه‌های جدید بودند از آن‌ها استفاده می‌کردند. این موضوع باعث شده بود تعداد خریداران و فروشندگان فعال در شبکه کم باشد؛ تعداد آن‌ها به اندازه‌ای نبود که شبکه به صورت منظم و بدون توقف درگیر پردازش تراکنش و انجام معامله باشد.

حل مشکل نقدینگی در AMMها

بازارسازهای خودکار با ایجاد استخرهای نقدینگی و انگیزه دادن به افراد برای تأمین نقدینگی مورد نیاز در استخر این مشکل را حل کردند. تأمین کنندگان نقدینگی (LPها) افرادی هستند که دارایی‌های مورد نیاز برای استخر نقدینگی را تأمین می‌کنند. هرچه میزان دارایی‌های موجود در یک استخر نقدینگی بیشتر باشد، نقدینگی بیشتر است و انجام معاملات به شکل غیرمتمرکز ساده‌تر خواهد بود.

در بازارسازهای خودکار، به جای اینکه طرف مقابل معامله خریدار یا فروشنده باشد، تریدرها با استخرهای پر از توکن که با نام استخر نقدینگی شناخته شده است، معامله می‌کنند! LPها برخی از کاربران شبکه هستند که توکن‌های مورد نیاز برای استخر را تأمین می‌کنند و در ازای این کار پاداش می‌گیرند. قیمت توکن‌های موجود در استخر هم ارتباطی به دفاتر سفارش ندارد و بر اساس فرمول‌های نسبت و تناسبی بین توکن‌ها تعیین می‌شود.

هر کاربری که توکن ERC-20 دارد و به شبکه اینترنت متصل است، می‌تواند دارایی‌‌های دیجیتال مبتنی بر اتریوم خود را وارد پروتکل بازارساز خودکار کند و به یک تأمین‌کننده نقدینگی تبدیل شود. این افراد می‌توانند به ازای واریز توکن‌ها در استخر، کارمزد دریافت کنند. به عبارت دیگر کارمزدی که تریدرها برای انجام معاملات دیجیتال در شبکه پرداخت می‌کنند، به تأمین‌کنندگان نقدینگی تعلق می‌گیرد.

اکنون تا حد زیادی می‌دانید روش کار صرافی‌های غیرمتمرکز از جمله یونی سواپ چگونه است. در ادامه بیشتر با ساختار و عملکرد این بخش از امور مالی غیرمتمرکز آشنا خواهید شد.

ساختار پروتکل یونی سواپ

می‌دانیم که یونی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است، بنابراین انعطاف بیشتری نسبت به سایر صرافی‌های ارز دیجیتال دارد. کاربران یونی سواپ از مزیت‌های مختلفی بهره‌مند می‌شوند و می‌توانند تجربه کاملی از انجام امور مالی به صورت غیرمتمرکز را به دست آورند. اما پیش از وارد شدن به سایت و ایجاد حساب کاربری، باید بدانید ساختار Uniswap چیست و در حال کار کردن با چه چیزی هستید!

در یونی سواپ نحوه تراکنش‌های توکن‌های ERC-20 با استفاده از قراردادهای هوشمند داخل شبکه استانداردسازی می‌شود. هر شخصی می‌تواند به این قراردادهای هوشمند متصل شود و با هر کس دیگری که در شبکه یونی سواپ عضو است، معامله کند.

انواع قراردادهای هوشمند در صرافی یونی سواپ

قراردادهای هوشمند فعال بر بستر یونی سواپ به دو دسته تقسیم می‌شوند: قراردادهای Exchange و Factory.

در قراردادهای هوشمند معاملاتی یا Exchange یک استخر نقدینگی وجود دارد که از یک توکن خاص و اتر تشکیل شده است و کاربران با استفاده از این استخر می‌توانند معاملات مورد نظرشان را انجام دهند.

Factory نوع دوم قرارداد هوشمند موجود در Uniswap است که وظیفه ایجاد قراردادهای هوشمند Exchange جدید را بر عهده دارد. قراردادهای Factory همچنین توکن‌های ERC-20 را به استخر نقدینگی مخصوص به خودشان متصل می‌کنند.

افزودن توکن‌های جدید به صرافی یونی سواپ

یونی سواپ برای اضافه کردن توکن‌های جدید به لیست خود هزینه‌ای دریافت نمی‌کند و هر کسی می‌تواند توکنی به لیست این صرافی اضافه کند. به همین دلیل بسیاری از پروژه‌های کریپتو، توکن‌هایشان را ابتدا در این صرافی یا سایر صرافی‌های غیرمتمرکز ثبت می‌کنند. صرف نظر از مزیت‌ها و معایب ثبت رایگان توکن در یونی سواپ، در این بخش قصد داریم بررسی کنیم که این کار چگونه انجام می‌شود.

توسعه‌دهندگان توکن برای ثبت آن در صرافی باید تابعی از قرارداد هوشمندFactory  را فراخوانی کنند و با استفاده از آن توکن را وارد لیست کنند. در تصویر بالا اینفوگرافیک افزودن توکن DAI به صرافی Uniswap را می‌بینید. توسعه‌دهندگان برای این کار ابتدا تابع createExchange موجود در قراردادFactory  را در آدرس قرارداد هوشمند DAI فراخوانی کردند. بعد از آن، Factory بررسی می‌کند که آیا توکن DAI تا پیش از این قرارداد هوشمند Exchange داشته است یا خیر. اگر چنین قراردادی وجود نداشته باشد، Factory یک قرارداد Exchange ایجاد می‌کند و آدرس آن را در بخش رجیستری توکن DAI ثبت می‌کند.

روش کار استخرهای نقدینگی در یونی سواپ چیست؟

پیش از این گفتیم که صرافی‌های متمرکز مانند بایننس یا کوین بیس از دفاتر سفارش برای تعیین قیمت استفاده می‌کنند، اما یونی سواپ روش متفاوتی دارد. در روش صرافی‌های سنتی ارزش یک دارایی با توجه به میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. بالاترین قیمت یک دارایی دیجیتال قیمتی است که خریدار تمایل به خرید دارایی با آن مبلغ داشته باشد و پایین‌ترین قیمت یک دارایی هم قیمتی است که فروشنده تمایل به فروش دارایی با آن رقم داشته باشد.

در صرافی یونی سواپ قراردادهای هوشمند Exchange یک استخر نقدینگی منحصر به فرد برای هر توکن و اتر ایجاد می‌کند. وقتی کاربری توکن اتر را با توکن دیگری که در لیست Uniswap وجود دارد، مبادله می‌کند، اتر کاربر به استخر نقدینگی قرارداد هوشمند ارسال می‌شود و توکن مورد نظر از استخر برمی‌گردد و به ولت دیجیتال کاربر واریز می‌شود.

از طرف دیگر، هر توکنی می‌تواند در یونی سواپ لیست شود. بنابراین کاربران دیگر درباره اینکه توکن مورد نظرشان به شخص دیگری تعلق داشته باشد، نیستند و مشکل تأمین نقدینگی اولیه هم حل می‌‌شود.

پروتکل نقدینگی خودکار چطور کار می‌کند؟

این سوال را می‌توان به شیوه‌ای ساده‌تر هم مطرح کرد: وقتی در صرافی‌های غیرمتمرکز از دفاتر سفارش استفاده نمی‌شود پس راهکار حل مسئله نقدینگی در یونی سواپ چیست؟

سیستم نقدینگی خودکار یونی سواپ که برای حل این مسئله مورد استفاده قرار می‌گیرد، بر اساس تشویق کاربران به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای استخرهای توکن‌های مختلف کار می‌کند. کاربران این صرافی دارایی‌هایشان را روی هم جمع‌آوری می‌کنند تا سرمایه مورد نیاز برای اجرای تمام تراکنش‌های موجود در شبکه فراهم شود.

هر توکن لیست شده در شبکه Uniswap استخر نقدینگی مخصوص به خودش را دارد و تأمین‌کنندگان نقدینگی می‌توانند توکن‌هایشان را به آن عرضه کنند. قیمت هر توکن هم با استفاده از الگوریتم‌های ریاضی که توسط کامپیوترها اجرا می‌شود، تعیین خواهد شد.

ارتباط نقش‌های مختلف یونی سواپ با یکدیگر

تأمین‌کنندگان نقدینگی در ازای توکن‌هایی که در استخر واریز می‌کنند، یک توکن مخصوص دریافت می‌کنند که سهم آن‌ها در استخر را نشان می‌دهد. به عنوان مثال اگر یک تأمین‌کننده هزار دلار در استخری که نقدینگی آن ۱۰ هزار دلار است، واریز کند، توکنی دریافت خواهد کرد که نشان می‌دهد ده درصد از سهام این استخر نقدینگی به تأمین‌کننده مورد نظر تعلق دارد.

توکنی که نماد سهام است را می‌توان در ازای سهمی از کارمزد معاملات از گرو در آورد. یونی سواپ به ازای هر تراکنشی که در پلتفرم انجام می‌شود، یک کارمزد ثابت ۰.۳ درصدی از کاربران دریافت می‌‌کند. این کارمزد به استخر نقدینگی توکن‌ها ارسال می‌شود و به تأمین‌کنندگان تعلق می‌گیرد.

یونی سواپ در حال حاضر با ورژن سوم خود کار می‌کند، اما در پروتکل ورژن ۲ آن، ساختار کارمزدی معرفی شده بود که با توجه به آراء جامعه یونی سواپ کار می‌کرد یا متوقف می‌شد. در این پروتکل ۰.۰۵ درصد از هر کارمزد ۰.۳ درصدی به صندوق سرمایه Uniswap ارسال می‌شد تا برای تأمین مالی زیرساخت‌های شبکه یا توسعه آن در آینده مورد استفاده قرار بگیرد.

فرمول تعیین قیمت در UniSwap چیست؟

فرمول‌های تعیین قیمتی که در یونی سواپ مورد استفاده قرار می‌گیرند، بخشی از ساختار بازارسازهای خودکار هستند. این فرمول‌ها بر اساس محاسبات ریاضی قیمت یک توکن را تعیین می‌کنند، این محاسبات بر پایه نسبت میان عرضه و تقاضا در یک استخر نقدینگی انجام می‌شود. در یونی سواپ قیمت یک توکن بر اساس تعداد توکن‌های موجود در استخر نقدینگی کاهش یا افزایش پیدا می‌کند.

نسبت‌های مورد استفاده در فرمول‌ها بر اساس معادله‌ای که فرمول ثابت محصول نام دارد، محاسبه می‌شود.  ویتالیک بوترین، بنیانگذار اتریوم، اولین کسی بود که این معامله را ایجاد کرد، اما توسعه‌دهندگان Uniswap اولین کسانی بودند که به صورت کاربردی از آن استفاده کردند.

فرمول ثابت محصول به شکل زیر است:

(تراز توکن اول) x × (تراز توکن دوم) y = K

مقدار ثابت که در فرمول با K مشخص شده است، نشان می‌دهد که بین دارایی‌های مختلف باید توازن وجود داشته باشد و قیمت توکن‌ها با توجه به این توازن تعیین می‌شود.

به عنوان مثال اگر در یک بازارساز خودکار هم بیت کوین و هم اتریوم که دو دارایی پرنوسان هستند، وجود داشته باشد، هربار که اتر فروخته می‌شود، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. علت هم این است که نقدینگی اتر در استخر کاهش پیدا کرده است. در چنین موقعیتی قیمت بیت کوین کم‌تر می‌شود، زیرا مقدار بیت کوین موجود در استخر نقدینگی بیشتر است. نکته مهم این است که در فرایند استخرهای نقدینگی، اندازه استخر تنها زمانی بزر‌گ‌تر می‌شود که تعداد تأمین‌کنندگان نقدینگی حاضر در شبکه بیشتر شود.

در مثال بالا، بین عرضه و تقاضای بیت کوین و اتر و قیمت آن‌ها توازن برقرار است، در نتیجه میزان نوسان‌های این دارایی‌های دیجیتال تا حد زیادی کنترل می‌شود و همیشه در یک تعادل نسبی قرار دارند.

آربیتراژ تریدینگ چیست؟

تا اینجا متوجه شدید که روش تعیین قیمت و کار با استخرهای نقدینگی در یونی سواپ چیست. اگر کاربران یک استخر نقدینگی را تنها با یک توکن پر کنند، قیمت در این استخر نقدینگی با توجه به اوراکل‌ها و نظر تریدرهایی که بین استخرهای نقدینگی مختلف داوری می‌کنند، تعیین می‌شود. با این متد، قیمت توکن‌ها در حالت تعادل باقی می‌ماند و تناسب آن با قیمت بازار خارج از Uniswap حفظ خواهد شد.

توضیح آربیتراژ با مثال

در ادامه با استفاده از استخر نقدینگی DAI-ETH به عنوان مثال، مفاهیمی که تا اینجا بیان کردیم را بهتر متوجه خواهید شد.

فرض کنیم قیمت کنونی اتر ۱۵۰ دلار است و در استخر نقدینگی DAI-ETH به ازای هر ۱۵۰ توکن DAI یک توکن اتر وجود دارد. در این حالت، استخر نقدینگی در حالت تعادل قرار دارد، زیرا قیمت اتر در این استخر با قیمت اتر در بازار بیرون از یونی سواپ متناسب است.

اگر در بازار نوسانی ایجاد شود و روند کنونی قیمت به گونه‌ای تغییر کند که قیمت در یکی از صرافی‌های متمرکز به ۱۰۰ دلار برسد، استخر نقدینگی نامتعادل خواهد شد. زیرا معامله‌گران همچنان در این استخر باید برای دریافت اتر ۱۵۰ توکن DAI بپردازند و این در حالی است که قیمت اتر در بازار بیرونی به صد دلار رسیده است.

در چنین شرایطی کاربران می‌توانند نقدینگی بیشتری برای اتر در استخر تأمین کنند و DAI برداشت کنند. آن‌ها می‌توانند با مبادله DAI با اتر سود به دست آورند و این روند تا زمانی که استخر نقدینگی دوباره به تعادل برسد و قیمت اتر در آن با قیمت بازار متناسب باشد، ادامه دارد.

به این روش معامله، آربیتراژ گفته می‌شود و می‌تواند سود خوبی برای تریدرها داشته باشد. معاملات آربیتراژ زمانی انجام می‌شوند که قیمت یک توکن در دو صرافی باهم متفاوت است. تریدرهایی که از این موضوع مطلع می‌شوند، می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و توکن را در صرافی ارزان‌تر بخرند و در صرافی گرا‌ن‌تر بفروشند.

ورژن اول و دوم یونی سواپ

برای اطلاع از بروزرسانی‌های یونی سواپ ابتدا باید بدانید هرکدام از ورژن‌های یونی سواپ چیست و چه ویژگی‌هایی دارد.

ورژن یک Uniswap

این ورژن در نوامبر ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد و ویژگی‌هایی زیر را داشت:

• پشتیبانی از تمامی توکن‌های ERC-20 با استفاده از قراردادهای هوشمند Factory
• بهره‌مندی از استخرهای نقدینگی برای جفت‌ارزهایی که یکی از آن‌ها اتر و دیگری توکن ERC-20 است
• قیمت‌گذاری خودکار توکن‌ها بر اساس میزان نقدینگی با استفاده از فرمول ثابت محصول
• قابلیت معامله اتر با تمام توکن‌های ERC-20 به صورت مستقیم
• کارمزد پایین
• پشتیبانی از معاملات خصوصی و تراکنش‌های متمرکز سنتی در یونی سواپ
• کدهای فرانت اند (front-end) متن‌باز
• تأمین مالی از طریق کمک‌های بنیاد اتریوم

ورژن دو Uniswap

ورژن دوم صرافی یونی سواپ در ماه مه ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد و بسیاری از فرایندهای ورژن اول را بهبود داد و به طور کلی شبکه صرافی را بروزرسانی کرد. ویژگی‌های کلیدی ورژن دوم که در ورژن اول ارائه نشده بود را در ادامه نام می‌بریم:

• قابلیت معامله جفت ارزهای ERC-20 فراهم شد و دیگر نیازی نبود حتما یکی از جفت‌ ارزها اتر باشد.
• اوراکل‌های قیمت
• سواپ فلش‌
• ساختار Core/Helper
• معماری فنی
• راهکارهای افزایش ثبات و پایداری
• راه‌اندازی بخش Testnet

قابلیت ایجاد جفت ارز با توکن‌های مختلف ERC-20 مهم‌ترین قابلیتی بود که در ورژن دوم به یونی سواپ اضافه شد و بازار جدیدی را برای معامله دارایی‌های دیجیتال ایجاد کرد و بسیاری از سختی‌هایی که در تراکنش‌های صرافی‌های متمرکز وجود داشت را حذف کرد.

در ورژن دوم یونی سواپ هر دارایی ERC-20 می‌توانست با ERC-20 دیگری وارد یک استخر نقدینگی شود و دیگر نیازی نبود کوین محلی اتر به صورت دائمی در تمام قراردادهای هوشمند و استخرهای نقدینگی وجود داشته باشد. این در حالی است که در اولین نسخه از یونی سواپ تمام استخرهای نقدینگی از اتر و یک توکن ERC-20 منحصر به فرد تشکیل شده بودند و کاربران ابتدا باید توکن مورد نظرشان را به اتر تبدیل می‌کردند و بعد از آن اترها را با توکن جدید معامله می‌کردند. این یعنی کاربران برای ترید دو توکن ERC-20 باید دوبار کارمزد تراکنش می‌پرداختند.

ورژن سوم Uniswap

در سومین نسخه از صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ بازارسازهای خودکار وارد افق‌های جدیدی شدند. یونی سواپ یکی از زیرساخت‌های اصلی امور مالی غیرمتمرکز است و تریدرها، توسعه‌دهندگان و تأمین کنندگان نقدینگی را تشویق می‌کند تا در یک بازار قدرتمند و ایمن دارایی‌های دیجیتالشان را مبادله کنند.

در پنجمین روز از ماه مه ۲۰۲۱ تیم یونی سواپ از راه‌اندازی نسخه سوم این صرافی ارز دیجیتال خبر داد و اعلام کرد که این نسخه قدرتمندترین صرافی غیرمتمرکزی است که تاکنون بر بستر اتریوم فعالیت کرده است. ویژگی‌های Uniswap عبارت است از:

• نقدینگی متمرکز که تأمین کنندگان با استفاده از آن می‌توانند کنترل دقیقی روی محدوده قیمتی که سرمایه‌شان به آن تخصیص داده شده، داشته باشند.
• ردیف‌های چندگانه کارمزد که باعث می‌شود تأمین‌کنندگان با توجه به میزان ریسکی که می‌کنند، پاداش مناسبی به دست آورند.
• در ورژن سوم یونی سواپ نرخ بازدهی سرمایه برای تأمین‌کنندگان نقدینگی تا ۴ هزار برابر بیشتر از ورژن دوم این صرافی است.
• نرخ لغزش در این ورژن پایین‌تر است.
• اوراکل‌های موجود در نسخه سوم یونی سواپ سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر هستند. اوراکل‌های این نسخه قابلیت ایجاد میانگین موزون زمان قیمت (Time-weighted average price) بر اساس نیاز را دارند و تا ۹ روز بعد از اجرای تراکنش می‌توانند این میانگین قیمتی را ارائه دهند.
• کارمزد تراکنش‌ها در ورژن سوم Uniswap ارزان‌تر است، زیرا تراکنش‌های این نسخه در راهکار لایه دویی به نام آپتیمیزم (Optimism) انجام می‌شود.

چرا بازدهی سرمایه تأمین کنندگان نقدینگی در ورژن سوم یونی سواپ بیشتر است؟

میزان پاداشی که در ورژن سوم یونی سواپ به تأمین‌کنندگان نقدینگی تعلق می‌گیرد، افزایش پیدا کرده است. تا پیش از این ثابت شده بود که بازارسازهای خودکار عملکرد خوبی در بازدهی سرمایه ندارند و سرمایه‌های موجود در شبکه، در زمان مشخص مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. به عنوان مثال آمار نشان می‌دهد در جولای ۲۰۲۱ میزان دارایی‌های ذخیره شده در یونی سواپ ۵ میلیارد دلار بود، اما حجم تراکنش‌های روزانه شبکه در بهترین حالت به یک میلیون دلار می‌رسید.

راهکار حل این مشکل اما در نسخه سوم Uniswap چه بود؟ در این نسخه تأمین‌کنندگان نقدینگی می‌توانند تعیین کنند که می‌خواهند در چه بازه قیمتی نقدینگی یک توکن را تأمین کنند. این موضوع باعث می‌شود نقدینگی در محدوده قیمتی مشخص متمرکز بماند و فعالیت‌های معاملاتی هم در همین محدوده انجام شود.

عملکرد لایه 2 یونی سواپ

در سال ۲۰۲۰ کارمزد تراکنش در شبکه اتریوم به بالاترین حد خود رسید و باعث شد بسیاری از سرمایه‌گذاران و تریدرها، به خصوص افرادی که دارایی کمی مبادله می‌کردند، دیگر از یونی سواپ استفاده نکنند. توسعه‌دهندگان برای حل مشکل مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه کارمزد، از یک راهکار لایه دو استفاده کردند؛ این یعنی نسخه سوم این صرافی غیرمتمرکز بر بستر راهکار لایه دویی به نام Optimism کار می‌کند.

با این راهکار یونی سواپ همچنان می‌تواند از قابلیت‌های شبکه بلاکچین مانند امنیت بالای آن استفاده کند، اما مشکلات مربوط به مقیاس‌پذیری و توان عملیاتی پایین را نخواهد داشت.

روش کار با صرافی UniSwap چیست؟

تا این بخش از مقاله توضیحات جامعی درباره اینکه یونی سواپ چیست و چطور کار می‌کند، خواندید. اکنون وارد مباحث عملی و نحوه کار با این صرافی غیرمتمرکز می‌شویم.

یکی از مزیت‌های یونی سواپ رابط کاربری ساده و جذاب آن است، این صرافی غیرمتمرکز به ولت‌های مختلفی از جمله متامسک، ولت کوین بیس، ولت کانکت، Portis و Fortmatic پشتیبانی می‌کند. کاربران می‌توانند بلافاصله بعد از اتصال کیف پول دیجیتالشان به این صرافی، معامله را آغاز کنند.

در ادامه آموزش کار به صرافی یونی سواپ را به صورت گام به گام توضیح خواهیم داد.

• کیف پول خود را راه‌اندازی کنید و وارد وب سایت رسمی Uniswap شوید. برای ورود به این وب سایت به فیلترشکن نیاز خواهید داشت.
• بعد از ورود به سایت روی گزینه «Launch App» کلیک کنید و سپس گزینه « Connect Wallet» را بزنید.
• ولت مورد نظرتان را انتخاب و پسورد آن را وارد کنید تا به شبکه یونی سواپ متصل شوید.
• بعد از ورود رمز، پاپ آپی نمایش داده می‌شود تا آن را برای اتصال ولت به یونی سواپ تایید کنید. در این پاپ آب ابتدا روی next و سپس روی connect کلیک کنید.
• اکنون کیف پول دیجیتال شما به صرافی متصل است و می‌توانید معامله انجام دهید.

روش ترید در صرافی Uniswap

• همانطور که می‌دانید کارمزد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم بالاست. به همین دلیل توصیه می‌شود ابتدا از بخش Testnet چند بار انجام تراکنش را تمرین کنید و سپس وارد شبکه اصلی شوید.
• برای دستیابی به Testnet ابتدا افزونه مرورگر ولت دیجیتال خود را باز کنید و حالت آن را از Ethereum main net به Ropsten test Network تغییر دهید. در قسمت بالای صفحه عبارت Ropsten را می‌بینید. این یعنی هر تراکنشی که اکنون انجام می‌دهید، هیچ ارزشی ندارد و صرفا تمرینی است.
• برای دریافت اتر فیک در شبکه Ropsten از ولت دیجیتال، آدرس خود را کپی کنید. از طریق این لینک وارد صفحه شوید و آدرس خود را در آن Paste کنید. اکنون ۵ اتر فیک دریافت می‌کنید که می‌توانید با استفاده از آن تراکنش‌های فیک انجام دهید.
• فضای تست یونی سواپ کاملا شبیه به تراکنش‌های واقعی است و تنها تفاوت آن بی‌ارزش بودن تراکنش‌های تست است.
• در صفحه Uniswap باید میزان دارایی که قصد مبادله آن را دارید، وارد کنید. سپس توکنی که می‌خواهید بخرید را انتخاب کنید.
• روی swap کلیک کنید و تراکنش را تایید کنید تا انجام شود و توکن جدید را به ولت خود اضافه کنید.

بررسی گزینه‌های مختلف پنل معاملاتی یونی سواپ

در پنل معاملاتی یونی سواپ گزینه‌های مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال اگر روی چرخ‌دنده تنظیمات کلیک کنید، گزینه‌های زیر را می‌بینید:

• Slippage Tolerance: در این قسمت باید درصدی را انتخاب کنید. این یعنی اگر در زمانی که منتظر تایید تراکنش هستید، قیمت توکن مورد نظرتان تا این اندازه افت کرد، تراکنش کنسل شود.
• Transaction deadline: در اینجا مشخص می‌کنید که اگر تراکنش بعد از چند دقیقه (تعیین شده توسط شما) تایید نشد، کنسل شود.
• Toggle expert mode: تراکنش در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون نیاز به نشان دادن پاپ آپ تاییدیه به شما انجام شود.
• Disable multhops: تراکنش‌های چند مرحله‌ای که باید در آن‌ها چندبار کارمزد پرداخت کرد،‌ انجام نشود.

به یاد داشته باشید که در دو گزینه اول، تراکنش کنسل می‌شود، اما کارمزد تراکنش از موجودی حساب شما کسر خواهد شد. بنابراین باید دقت زیادی داشته باشید که چه شرایطی برای کنسل شدن تراکنش انتخاب می‌کنید.

در پنل تراکنش، زیر دکمه Swap اطلاعات مختلفی را می‌توانید ببینید:

• Minimum received: حداقل توکن مقصدی که با توجه به نوسان‌های کنونی قیمت دریافت می‌کنید.
• Price impact: تفاوت قیمت توکن در شبکه یونی سواپ با قیمت توکن در بازار.
• Liquidity provider Fee: کارمزدی که تأمین‌کننده نقدینگی از این تراکنش دریافت می‌کند.

توکن UNI چیست؟

UNI توکن اصلی شبکه Uniswap و یک توکن ERC20 است. این توکن حاکمیتی است و دارندگان آن می‌توانند درباره تغییرات و بروزرسانی‌های جدید پلتفرم رای بدهند. به عنوان مثال کاربران دارای UNI می‌توانند رای بدهند که نحوه توزیع توکن‌های استخراج شده بین توسعه‌دهندگان و اعضای جامعه چگونه باشد یا ساختار کارمزدها به چه صورت تعیین شود.

توکن UNI زمانی ایجاد شد که توسعه‌دهندگان یونی سواپ تلاش می‌کردند تا از کوچ کاربران از این صرافی به صرافی سوشی سواپ پیشگیری کنند. سوشی سواپ به کاربران پیشنهاد کرده بود که در ازای کوچ از Uniswap به این صرافی می‌توانند توکن SUSHI بگیرند. یونی سواپ برای پیروزی در این رقابت یک میلیارد توکن UNI ایجاد کرد و آن‌ها را بین افرادی که قبلا از این صرافی غیرمتمرکز استفاده کرده بودند، توزیع کرد. در ۱ سپتامبر ۲۰۲۰ هر کاربر ۴۰۰ توکن دریافت کرد که در آن زمان ۱۴۰۰ دلار ارزش داشت.

توکن UNI در حال حاضر با قیمت ۲۱ دلار عرضه می‌شود و اوج قیمت قبلی آن ۴۴.۹ دلار بوده است. شرکت‌های بزرگی چون Andreessen Horowitz، Paradigm Venture Capital، Union Square Ventures و Parafi روی پروژه یونی سواپ سرمایه‌گذاری کرده‌اند و توکن این مجموعه را خریده‌اند.

تاریخچه یونی سواپ نشان می‌دهد که این پروژه تاکنون نتایج مثبتی داشته و از آنجایی که ورژن سوم آن نیز عرضه شده است، احتمالا در میان مدت و بلندمدت پیشرفت خوبی را تجربه خواهد کرد و در آینده‌ای نه چندان دور به هدف خود که تبدیل شدن به بهترین صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز است، می‌رسد.

تیم توسعه دهنده UniSwap

هیدن آدامز که قبلاً در شرکت Siemens مهندس مکانیک بوده، بنیانگذار یونی سواپ است. او در سال ۲۰۱۶ با مدرک مهندسی مکانیک از دانشگاه استونی بروک فارغ‌التحصیل شد. آدامز پس از ساخت یونی سواپ اعلام کرده است که از پیشنهاد ویتالیک بوترین درباره یک سیستم تجارت غیرمتمرکز الهام گرفته و به فکر راه‌اندازی یونی سواپ افتاده است. ویتالیک بوترین قبلاً درباره سیستمی صحبت کرده بود که در زنجیره بلاکچین به صورت بازارساز خودکار کار کند و ویژگی‌های منحصر به فردی داشته باشد.

دو سال بعد هیدن آدامز شروع به توسعه یک AMM-DEX کرد و بعد از آن در سال ۲۰۱۸ یونی سواپ به عنوان صرافی غیرمتمرکز وارد بازار شد. آدامز در چند دوره سرمایه جذب کرد و توانست از کمک‌های مالی اتریوم هم استفاده کند و با سرمایه‌ای ۱۰۰ هزار دلاری کار خود را پیش برد.

در حال حاضر تیم اصلی این صرافی غیرمتمرکز از افرادی که در ادامه نام‌ برده‌ایم، تشکیل شده است:

• هیدن آدامز (Hayden Adams): بنیانگذار و مدیرعامل
• مری کاترین لیدر (Mary-Catherine Lader): مدیر اجرایی ارشد
• جاستین وانگ (Justin Wong): مدیر امور مالی
• دبی بنتلج (Deb Bentlage): مسئول هماهنگ‌سازی توکن‌ها
• سونال تولمن (Sonal Tolman): مشاور حقوقی
• کانر مارتین (Connor Martin): لژیونر فنی
• امیلی ویلیامز (Emily Williams): مهندس نرم افزار

تفاوت یونی سواپ و سوشی سواپ چیست؟

زمانی که صحبت از صرافی غیرمتمرکز می‌شود، نام یونی سواپ و سوشی سواپ اولین گزینه‌هایی هستند که به ذهن ما می‌رسند. تفاوت های یونی سواپ و سوشی سواپ یکی از قابل بحث‌ترین موضوعات در حوزه دیفای است، تا جایی که بسیاری از افراد تصور می‌کنند شباهت‌های این دو صرافی نسبت به تفاوت‌هایشان خیلی بیشتر است. مقاله تفاوت یونی سواپ و سوشی سواپ به مقایسه این دو اختصاص دارد.

کلام آخر

یونی سواپ صرافی غیرمتمرکزی است امور مالی غیرمتمرکز را رونق داده است و خدمات مختلفی در این زمینه به کاربرانش ارائه می‌دهد. این صرافی همچنین مفهوم تازه‌ای از نقدینگی و تعیین قیمت دارایی‌های دیجیتال ارائه داده است و سیستم منحصر به فردی دارد.

کاربران یونی سواپ می‌توانند انواع توکن‌های راه‌اندازی شده در بستر اتریوم را مبادله کنند. رابط کاربری ساده و حذف موانعی که در صرافی‌های سنتی و متمرکز وجود دارد جزو مهم‌ترین مزیت‌های انجام تراکنش در یونی سواپ است.

در این مقاله از داموندمگ به صورت کامل توضیح دادیم Uniswap چیست و چگونه می‌توان در آن فعالیت کرد. از آنجایی که کاربران این صرافی به صورت مستقل کار می‌کنند، خودشان باید مدیریت سرمایه و بررسی اعتبار توکن‌هایی که می‌خرند را بر عهده بگیرند. بنابراین باید تریدر حرفه‌ای باشند تا میزان ضررهای خود را به حداقل برسانند و درگیر پروژه‌های کلاهبرداری یا به اصطلاح اسکم نشوند. یونی سواپ برای تریدرهای خبره بازار ارزهای دیجیتال بستر معاملاتی مناسبی را فراهم کرده است و افراد آماتور نیز بعد از اینکه مدتی در بازار تجربه کسب کردند، می‌توانند وارد این صرافی غیرمتمرکز شوند و از مزیت‌های بسیار آن استفاده کنند.