آمار و اطلاعات منتشر شده و صحبتهای مردم در کوچه و بازار نشان میدهد ارزهای دیجیتال و بلاکچین تا حد زیادی در میان مردم پذیرفته شدهاند. در حال حاضر بلاکچینهای مختلفی در جهان فعالیت میکند و هرکدام با هدف خاصی توسعه داده شده است. در این مقاله توضیح میدهیم وی چین چیست و چه ویژگیهای منحصر به فردی نسبت به سایر بلاکچینهای جهان ایجاد کرده است.
کاربرد بلاکچینها به دنیای اقتصاد و امور مالی و بانکی محدود نمیشود. آنها میتوانند در امور روزمره کسب و کارهای مختلف مورد استفاده قرار بگیرند و فرایندهای سازمانها و کارخانهها را بهینهسازی کنند. وی چین یکی از بلاکچینهایی است که برای تسهیل فرایندها توسعه داده شده است.
تاریخچه وی چین
این پروژه برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ راهاندازی شد. Jay Zhang و Sunny Lu بنیانگذاران اصلی این پروژه هستند. سانی لو پیش از فعالیت در پروژه شخصی خودش به عنوان مدیر ارشد اطلاعات در شرکت لویی ویتون فعالیت میکرد. دفتر اصلی این برند در شانگهای چین قرار دارد و برای تسهیل تجارت بینالملل دفاتری در مناطق دیگری مثل هنگکنگ، فرانسه و سنگاپور تأسیس کرده است.
لو و ژانگ برای اولین بار وی چین را به منظور استفاده از اینترنت اشیا در زنجیره تأمین کالاها توسعه دادند. این پروژه در ابتدا بر بستر بلاکچین اتریوم فعال بود و از توکن VEN برای تأمین بودجه و دریافتها و پرداختهایش استفاده میکرد. بعد از پیشرفت نسبی پروژه، توسعهدهندگان در اواسط ۲۰۱۸ بلاکچین انحصاری خود را راهاندازی کردند و از اتریوم خارج شدند. بعد از آن توکن بومی بلاکچین با نام VEN راهاندازی شد و اکنون هم در بازار ارزهای دیجیتال خرید و فروش میشود. وی چین کمکم به صنایع مختلف راه پیدا کرد و امروزه به عنوان اپلیکیشن پیشگامی شناخته میشود که بین دنیای واقعی و تکنولوژی بلاکچین ارتباط برقرار کرده است.
نقاط عطف تاریخچه وی چین
- ژوئن ۲۰۱۵: راهاندازی وی چین
- نوامبر ۲۰۱۶: معرفی مدلهای مختلف قراردادهای هوشمند
- مه تا ژوئیه ۲۰۱۷: آغاز همکاری با کمپانیهای مختلف در زمینههای کشاورزی، خودروسازی، صنایع غذایی، حسابرسی و… .
- ژوئیه ۲۰۱۷: تأسیس بنیاد وی چین
- ژوئن ۲۰۱۸: جمعآوری یک میلیارد دلار سرمایه و راهاندازی بلاکچین VeChainThor
- ۲۰۱۹: آغاز همکاری با برندهای بزرگ مثل والمارت و BMW
- آگوست ۲۰۲۰: ارائه گواهیهای حفاظت و ایمنی در برابر کووید-۱۹ با استفاده از ToolChain
- نوامبر ۲۰۲۱: ارتقای الگوریتم اجماع و استفاده از پروتکل Proof-of-Authority 2.0
وی چین چیست؟
وی چین (VeChain) یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین است که برای ایجاد شفافیت، ردیابی محصولات و افزایش کاربردهای بلاکچین برای مشاغل مختلف در دنیای واقعی توسعه پیدا کرده است. به عبارت دیگر این پلتفرم فناوری بلاکچین را با اینترنت اشیا (IoT) ترکیب کرده است تا فرایندهای زنجیره تأمین را ارتقا دهد.
این پروتکل در ابتدا روی بلاکچین اتریوم راهاندازی شد و راهکارهای بهینهسازی زنجیره تأمین را با استفاده از بلاکچین اتریوم در اختیار کسب و کارها قرار میداد. به مرور زمان پروژه بیشتر توسعه پیدا کرد و توسعهدهندگان آن بلاکچین انحصاری به نام VeChainThor را راهاندازی کردند.
این بلاکچین یک شبکه متن باز است که برای به دست آوردن پذیرش بیشتر مردم قابلیتهای نوآورانهای را ارائه میدهد. به عنوان مثال توسعهدهندگان میتوانند از شبکه متن باز وی چین برای توسعه Dappهایی که چالشهای دنیای واقعی را حل میکند، بهره ببرند. این Dappها در حوزههای گوناگونی مثل زنجیره تأمین، سرویسهای زنجیره غذایی، گردشگری و سلامت ارائه شدهاند و امکانات بالقوه نامحدودی را در اختیار صنایع مختلف قرار دادهاند. وی چین قابلیتهای مختلفی مثل همکاری چند زنجیرهای، حاکمیت درون بلاکچینی، کارمزد پایین و توافق احراز هویت مشتری (KYC) را ارائه میدهد.
بزرگترین شرکتهای کاربر وی چین
مدیران بسیاری از برندهای بزرگ جهان بعد از اینکه درک کردند وی چین چیست و چه کاربردی دارد، از قابلیتهای آن در حوزه کسب و کارشان استفاده کردند. به عنوان مثال کمپانی خارجی والمارت که یکی از مشهورترین برندها در زمینه خرده فروشی است، در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد با VeChain همکاری میکند. والمارت جزو اولین کمپانیهایی بود که با این بلاکچین همکاری کرد.
نتیجه همکاری والمارت و وی چین این بود که کاربران چینی میتوانستند فرایند طبخ و تحویل غذا را از طریق یک اپلیکیشن غیرمتمرکز پیگیری کنند. آنها با استفاده از این اپلیکیشن متوجه میشوند که روند تهیه غذای آنها در چه مرحلهای قرار دارد، چه زمانی ارسال میشود و چه مدت در مسیر خواهد بود.
کمپانی دیگری که با وی چین همکاری کرد، بیامو بود که پروتکل BMW-VeChain را راهاندازی کرد. کمپانی بیامو با استفاده از این اکوسیستم توانست راهی برای تشخیص محصولات اورجینال از نمونههای جعلی فراهم کند. BMW-VeChain امکان ذخیره اطلاعات هر محصول را در یک دفتر کل توزیعشده فراهم کرده است؛ در این دفتر کل مشخص میشود که تاریخ آخرین تعمیر ماشین چه زمانی بوده، ماشین چه مسافتی را طی کرده و چه افرادی آن را خریداری کردهاند.
اکنون سازمانهای مختلفی میدانند وی چین چیست و از آن استفاده میکنند. به طور کلی این پروتکل برای پیگیری محصول از زمان تولید تا رسیدن به دست مشتری ایجاد شده است. سازمانها با پیگیری محصولات از تولیدکننده تا مصرفکننده میتوانند جلوی سوءاستفادههای احتمالی را بگیرند و اعتماد مخاطبانشان را جلب کنند.
روش کار وی چین چیست؟
در پروتکل وی چین مفاهیمی که در سایر بلاکچینها دیده میشود، مثل ماینینگ، سهامگذاری و کشت سود، وجود ندارد. بنیاد وی چین مسترنودها را برای اجرای الگوریتم اثبات اعتبار انتخاب میکند. این موضوع تا حد زیادی تمرکززدایی را از بین میبرد، اما سرعت و امنیت شبکه را افزایش میدهد. توسعهدهندگان وی چین بر این باورند که امنیت مهمترین ویژگی است که در این پروتکل وجود دارد.
در ادامه توضیحات بیشتری درباره روند کار این پروتکل، مدل حاکمیت و الگوریتم اجماعی که در آن استفاده میشود، ارائه میدهیم.
حاکمیت در VeChainThor چگونه است؟
وی چین قابلیتهای مختلفی در اختیار شرکتهای گوناگون در سراسر جهان قرار داده و ویژگیهای آن با تمام بلاکچینهایی که اکنون در بازار فعالیت دارند، متفاوت است. این بلاکچین از قراردادهای هوشمند برای ایجاد شفافیت و اطمینان درباره مسائلی مثل زنجیره تأمین یا حریم خصوصی کاربران استفاده میکند.
درک مکانیزم حاکمیت شبکه یکی از مهمترین قسمتهای پاسخ به سوال وی چین چیست، محسوب میشود. VeChain برای ارائه خدمات به صورت بهینه و ایجاد تعادل دو قابلیت متمرکز بودن و تمرکززدایی را با یکدیگر ترکیب کرده است.
میدانید که یکی از مشکلات اصلی بلاکچینهای بزرگ مثل بیت کوین و اتریوم مقیاسپذیری و سرعت پایین در زمان ازدحام شبکه است. یکی از علتهای اصلی این مشکل عملکرد غیرمتمرکز این بلاکچینهاست. VeChainThor این مشکل را با ایجاد یک مدل حاکمیتی منحصر به فرد حل کرده است. این مدل حاکمیتی بر مبنای یکپارچهسازی و توسعه مداوم کار میکند.
پروتکلهای حاکمیتی وی چین به گونهای طراحی شدهاند که ویژگیهای نظم و ترتیب، گستردگی، شفافیت، مقیاسپذیری را به صورت کاربردی داشته باشند. نتیجه این سیستمهای حاکمیتی ارتقای عملکرد شبکه و تسریع روند پیشرفت اکوسیستم است.
الگوریتم اثبات اعتبار (PoA) چیست؟
وی چین برای تایید تراکنشها به جای الگوریتمهای مرسوم مانند اثبات کار (PoW) یا (PoS) از اجماع اثبات اعتبار (PoA) استفاده میکند. این الگوریتم برای اولین بار توسط گاوین وود در سال ۲۰۱۷ به عنوان یک جایگزین برای اثبات کار مطرح شد و تا حد زیادی توانست مشکلات مقیاسپذیری و مصرف انرژی بالا را از بین ببرد.
در این روش اجماع، نودهای اعتبارسنج از شهرت و اعتباری که دارند برای تایید تراکنشها استفاده میکنند و نیازی به اشتراکگذاری توکن در بلاکچین ندارند. این نودها به صورت مستقل و توسط کاربران شبکه به عنوان اعتبارسنجهای مورد اعتماد انتخاب میشوند و وظیفه تأمین امنیت شبکه را بر عهده میگیرند. در بلاکچینهای PoA ماینینگ وجود ندارد و به همین دلیل کارمزد شبکه (Gas) هم دریافت نمیشود.
تعداد اعتبارسنجهایی که در بلاکچینهای PoA فعالیت میکنند، محدود است؛ مثلا در وی چین ۱۰۱ اعتبارسنج که به عنوان مسترنودهای معتبر شناخته میشوند، وظیفه تایید تراکنشها را بر عهده دارند. این موضوع یکی از علتهای اصلی مقیاسپذیری الگوریتم PoA است. این الگوریتم اجماع برای بلاکچینهای خصوصی کاربرد دارد، مثل وی چین که برای کاربردهای خاص ایجاد شده و قرار نیست مانند بلاکچینهای بزرگی چون اتریوم همه خدمات را پوشش دهد.
مزیتهای PoA
اکنون میدانید الگوریتم اجماع مورد استفاده در وی چین چیست، در ادامه به بررسی مزیتها و معایب این الگوریتم میپردازیم.
- مصرف انرژی پایین
- سرعت بالای اعتبارسنجی و تشکیل بلاک
- قابلیت اتصال به بلاکچینهای جانبی
- قابل استفاده برای به کار بردن اینترنت اشیا در کنار بلاکچین
- عدم وابستگی صد درصدی به مسترنودها
معایب PoA
- مسترنودها باید هویت خود را به صورت کامل تایید کنند و نمیتوانند به صورت ناشناس فعالیت داشته باشند.
- همه مسترنودها باید از یک روش مشخص برای تایید و اعتبارسنجی تراکنشها استفاده کنند.
- نمیتوان این الگوریتم را به عنوان یک روش کاملا غیرمتمرکز شناخت. بهتر است بگوییم این سیستم برای افزایش کارآمدی سیستمهای متمرکز توسعه پیدا کرده است.
ارز دیجیتال وی چین
این اکوسیستم دو توکن بومی دارد. توکن اول وی چین است که با علامت اختصاری VET شناخته میشود. توکن دوم به بلاکچین این پلتفرم اختصاص دارد و با نام VeThor و علامت اختصاری VTHO در بازار شهرت دارد.
VET توکنی است که برای انجام تراکنشها و پرداخت هزینههای شبکه مورد استفاده قرار میگیرد و VTHO برای توسعه عملکرد و زیرساختهای بلاکچین اصلی کاربرد دارد. در این میان صحبتهای بسیاری درباره اینکه توکن اصلی وی چین چیست، وجود دارد اما اکثر افراد VET را به عنوان ارز دیجیتال مهمتر میشناسند.
در ابتدای راهاندازی پروژه وی چین، ۱۳۳ میلیون دلار توکن ERC-20 در برنامههای جذب سرمایه مانند مراسمهای عمومی و خصوصی، تبلیغات، بازاریابی و… فروخته شد. در این برنامههای اولیه ۷۰ درصد از توکنهای VET (با احتساب توکنهای سوخته شده) به فروش رفت. همانطور که پیش از این گفتیم در وی چین فرایند ماینینگ وجود ندارد و توسعهدهندگان پروژه قصد دارند ۳۰ درصد توکنهای باقیمانده را در آینده از راههای مختلف در بازار عرضه کنند.
ارز دیجیتال وی چین در سال ۲۰۱۷ با قیمت ۰.۲۶ دلار عرضه شد. قیمت این ارز دیجیتال تا اکتبر ۲۰۱۷ نوسانهای محدودی را تجربه کرد، اما از اکتبر ۲۰۱۷ تا اوایل سال ۲۰۱۸ رشد زیادی را تجربه کرد. قیمت این توکن بعد از ۲۸۰۰ درصد رشد، اوج قیمت ۸.۰۳ دلاری را تجربه کرد. علت رشد قیمت توکن وی چین مسائلی مثل روند صعودی بازار، معرفی VeChainTHOR و همکاری شرکتهای معتبر با این پروژه بود. بعد از آن در سال ۲۰۱۴۹ روند این ارز دیجیتال نزولی بود و در زمان نگارش این مقاله با قیمت ۰.۰۴ دلار معامله میشود.
کاربردهای وی چین چیست؟
این بلاکچین بیشتر از اینکه به عنوان پروتکل بستر ترید ارز دیجیتال و امور مالی غیرمتمرکز باشد، با کسب و کارها مرتبط است. توسعهدهندگان این پروتکل اپلیکیشنهای مختلفی را ارائه میدهند که به کسب و کارها در بهینهسازی زنجیره تأمین و پیگیریهایشان کمک میکند. اپلیکیشنهای ارائه شده توسط این تیم با مدلهای کسب و کار مختلف سازگاری دارند. بیزینسهایی که از این اپلیکیشنها استفاده میکنند، زنجیره تأمین جدیدی طراحی میکنند که کارآمدتر است و قابلیتهای مهمی مثل شفافیت، رهگیری محصولات و مواد اولیه و ذخیره اطلاعات را در اختیار آنها قرار میدهد. کسب و کارها به کمک این قابلیتها میتوانند تجربه کاربری مشتریانشان را ارتقا دهند و از این راه درآمدشان افزایش پیدا میکند.
در ادامه به چند مورد از کاربردهای وی چین در دنیای واقعی اشاره میکنیم.
بیمارستان و مراقبتهای بهداشتی
این پروتکل میتواند برای ذخیره اطلاعات پزشکی بیماران به صورت ایمن و با رعایت حریم خصوصی مورد استفاده قرار بگیرد. بعد از شیوع ویروس کرونا چند بیمارستان در برخی کشورها مانند قبرس از وی چین برای ذخیره نتیجه تست کووید-۱۹ از وی چین استفاده کردند. ماهیت ایمن و نسبتا غیرمتمرکز این پروتکل به مدیریت دادهها در بیمارستانها کمک میکند. این پروتکل علاوه بر ذخیره اطلاعات پزشکی، در سیستمهای حسابرسی بیمارستانها هم کاربرد دارد.
پیگیری میزان آلودگی هوا
یکی از جدیدترین ایدههای موجود ترکیب وی چین و اینترنت اشیا برای کاهش میزان تولید کربن در سراسر جهان است. در این روش، میزان مصرف تولید کربن دی اکسید کاربران مختلف سنجیده میشود و کاربرانی که بتوانند مصرف کربن دیاکسید را کاهش بدهند، پاداش میگیرند. پاداش آنها «اعتبار کربن» است و کاربران میتوانند از آن برای پرداخت هزینه پروتکلهای مبتنی بر وی چین استفاده کنند.
سلامت و امنیت غذایی
وی چین در تمام مراحل زنجیره تأمین و به خصوص زنجیره تأمین مواد غذایی از دستگاههای اینترنت اشیا استفاده میکند تا بر روند تولید و عرضه نظارت داشته باشد. به عنوان مثال تصور کنید یک محصول غذایی باید تا زمان رسیدن به مشتری در دمای مشخصی نگهداری شود. در کنار هر محموله از محصول مورد نظر، یک دستگاه اینترنت اشیا برای سنجش دما قرار میگیرد که دادههای مربوط به دما را روی بلاکچین ذخیره میکند. در صورتی که دمای محموله مورد نظر در زمان نگهداری از سطح استاندارد کمتر یا بیشتر شود، قرارداد هوشمندی که برای توزیع آن منعقد شده، باطل میشود و محموله مورد نظر از زنجیره تأمین خارج خواهد شد.
استفاده از وی چین در زنجیره تأمین مواد غذایی مزیتهای بسیاری دارد و از هدر رفتن مواد غذایی بخاطر فاسد شدن پیشگیری میکند. این موضوع هم هزینهها را کاهش میدهد و هم برای حفاظت از محیط زیست سودمند است. این پروتکل همچنین تضمین میکند که اطلاعات مربوط به مواد غذایی دستکاری نشدهاند و هر ماده غذایی ناسالمی از زنجیره خارج میشود. در نتیجه کیفیت تغذیه مردم هم افزایش پیدا میکند و سطح سلامتی بالا میرود.
پیشگیری از جعل
پیشرفت تکنولوژی قبلا هم باعث شده بود جعل کردن اسناد، مدارک و محصولات به یک کار سخت و هزینهبر تبدیل شود. اما افرادی که میدانند وی چین چیست و از آن در زنجیره تأمین استفاده میکنند، امکان جعل و تقلب را به صفر میرسانند. با استفاده از این پروتکل تمام فرایندی که یک محصول از زمان تولید طی میکند، ثبت میشود. بنابراین هنگام خرید با بررسی تاریخچه آن در وی چین میتوان تشخیص داد که این محصول اورجینال است یا خیر.
به عنوان مثال زمانی که یک قطعه جواهر خاص تولید میشود، نام تولیدکننده، برند، تاریخ ساخت، شماره ثبت و سایر اطلاعات آن در وی چین ذخیره میشود. همچنین نام تمام مالکان و افرادی که این جواهر را خریده یا فروختهاند به همراه تاریخ معامله آن نیز در بلاکچین ثبت میشود. این اطلاعات جامع و معتبر درباره محصول کار افراد سودجو را برای عرضه یک نمونه تقلبی در بازار سختتر میکند. این فرایند مشابه چیزی است که در توکنهای NFT مشاهده میکنیم.
آیا وی چین رقیبی دارد؟
اکنون که میدانید وی چین چیست، احتمالا میتوانید حدس بزنید که بزرگترین پلتفرم در زمینه ترکیب اینترنت اشیا و بلاکچین محسوب میشود. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ شرکت در سراسر جهان از این پلتفرم استفاده میکنند و ارزش بازار آن به ۳ میلیارد دلار میرسد.
در سال ۲۰۱۸ دو پلتفرم به عنوان رقبای وی چین وارد بازار شدند. Ambrosus و Waltonchain دو پلتفرمی بودند که روی بلاکچین اتریوم توسعه داده شدند. البته برخی از کارشناسان بازار ارزهای دیجیتال اعلام کردهاند که این پروژهها اسکم هستند و کاربران نباید به آنها اعتماد کنند. نکته مهم این است که حتی اگر دو پلتفرم اسکم هم نباشند، نسبت به وی چین محدودتر هستند و شرکتهای زیادی با آنها کار نمیکنند. بنابراین نمیتوان گفت رقیب جدی وی چین هستند و بقای آن را تهدید میکنند. OriginTrail (TRAC) و Antchain هم از دیگر رقبای وی چین هستند که به تازگی وارد بازار شدهاند و هنوز برای اثبات خودشان به زمان نیاز دارند!
آینده وی چین
این پروتکل راهکارهایی برای استفاده از بلاکچین در سازمانها ایجاد کرده است. در حال حاضر سازمانهای بسیاری از آن استفاده میکنند و سازمانهای دیگری هم در حال بررسی آن و فراهم کردن زیرساختهای مورد نیاز برای استفاده از وی چین در زنجیره تأمینشان هستند. این پروژه همچنین برنامههای متعددی برای سال ۲۰۲۲ در نظر گرفته است و میتواند در پروژههای مختلف با شرکتها و حتی دولتها همکاری داشته باشد. کارشناسان بلاکچین و ارزهای دیجیتال آینده روشنی برای این پروژه در نظر گرفتهاند.
کلام آخر
در این مقاله ب صورت کامل توضیح دادیم وی چین چیست و چه کاربردی دارد. این پلتفرم به خوبی نشان میدهد کاربرد بلاکچین به ارزهای دیجیتال و بازارهای مالی محدوود نیست و در صنایع و کسب و کارهای مختلف کاربرد دارد. بلاکچین یک تکنولوژی انقلابی در زندگی بشر است که هنوز در ابتدای راه قرار دارد. به همین دلیل برای بسیاری از مردم بیگانه است، اما به مرور زمان و با افزایش تعداد کاربردهای آن، همه مردم بلاکچین را میپذیرند و از آن برای انجام سادهترین کارهای روزمره خود استفاده میکنند.
کارشناسان داموندمگ مفاهیم بلاکچین و بازار ارزهای دیجیتال را از بروزترین منابع در اختیار فعالان فارسی زبان بازار ارزهای دیجیتال قرار میدهند. در این مجله میتوانید اطلاعات مورد نیاز درباره بازار و بلاکچین را مطالعه کنید و پروژههای مختلف را مورد بررسی قرار دهید. ما در مجله داموند توصیهای مبنی بر خرید یا فروش هیچ ارز دیجیتالی نداریم، اما اطلاعات جامعی درباره پروژههای مختلف ارائه میدهیم تا بتوانید آگاهانه تصمیم بگیرید و بهترین پروژهها را برای سرمایهگذاری انتخاب کنید.
سوالات متداول
آیا ویچین برای سرمایهگذاری خوب است؟
پیشبینی دقیق بازار و پیدا کردن بهترین ارز دیجیتال برای سرمایهگذاری ممکن نیست، اما وی چین یک پروژه معتبر با تیم قدرتمند و برنامههای متنوع برای پیشرفت است. بنابراین اگر با آگاهی و تحلیل درست از بازار روی آن سرمایهگذاری کنید میتوانید سود به دست آورید.
کاربرد وی چین چیست؟
وی چین یک بلاکچین خصوصی است که برای مدیریت زنجیره تأمین توسعه پیدا کرده و میتواند محصولات مختلف را از زمان تأمین مواد اولیه تا زمان رسیدن به دست مشتری پیگیری کند.
آیا وی چین از قرارداد هوشمند پشتیبانی میکند؟
بله. در این بلاکچین مالکیت کالاهای مختلف با استفاده از قراردادهای هوشمند مشخص میشود و کاربران با استفاده از قراردادهای هوشمند میتوانند به اطلاعات حاصل از پیگیری محصولاتشان در زنجیره تأمین دسترسی داشته باشند.