وب 3.0 چیست؟ اینترنت غیرمتمرکز، نسل جدید اینترنت در راه است

ساده‌ترین پاسخ به سوال وب 3.0 چیست، نسل بعدی اینترنت است که ویژگی‌های مثبت را تکمیل می‌کند و نقاط ضعف را از بین می‌برد. در حال حاضر وب 3.0 با مفاهیمی چون داده‌های لینک شده، هوش مصنوعی و بلاکچین تعریف می‌شود؛ اما در حالت کلی اینترنت نسل سوم برای تغییر پیش‌فرض‌های ما درباره اینترنت توسعه داده شده است.

با ورود وب 3.0 و جایگزین شدن با وب 2.0، تعریف نسل‌های بعدی بشر از اینترنت کاملا با چیزی که اکنون در ذهن ما وجود دارد، متفاوت خواهد بود. شاید روزی نوه‌های ما با همان تعجبی که ما به پدران و مادران بدون اینترنتمان نگاه می‌کنیم، نگاه کنند و بپرسند: چطور با آن نوع اینترنت زندگی می‌کردید؟

در این مقاله از داموندمگ اطلاعاتی که تاکنون درباره اینترنت نسل سوم ارائه شده است را به زبان ساده بیان می‌کنیم و می‌فهمیم مفهوم نت 3.0 چیست و چه تفاوتی با دو نسل قبلی خود دارد.

تاریخچه کوتاه اینترنت

بحث را با بررسی تکامل اینترنت در چند دهه گذشته آغاز می‌کنیم. تاریخچه اینترنت به سه نسل وب 1.0، وب 2.0 و وب 3.0 تقسیم می‌شود. البته مرز تاریخی دقیقی بین این نسل‌ها وجود ندارد و ممکن است در برخی از بازه‌های زمانی دو نسل از اینترنت با هم همپوشانی داشته باشند.

اینترنت نسل اول

وب 1.0 زمان تولد اینترنت در دهه ۱۹۸۰ بود. در آن زمان صفحات وب با HTML و به صورت استاتیک نوشته می‌شدند و کاربران تنها می‌توانستند از آن‌ها بازدید کنند. در نسل اول اینترنت امکان تعامل بین کاربر و مرورگر وجود نداشت و کاربران در بهترین حالت می‌توانستند با ارسال ایمیل و پیام‌های یک طرفه باهم ارتباط داشته باشند. تعداد توسعه دهندگان بسیار محدود بود و اکثر افراد مصرف کننده بودند. این نسل از اینترنت را به عنوان «وب فقط خواندنی» نیز می‌شناسیم.

اینترنت نسل دوم

از ابتدای دهه ۲۰۰۰ کم کم اینترنت به سمت وب 2.0 پیش رفت و کاربران به شبکه «وب خواندنی و نوشتنی» دسترسی پیدا کردند. نسل قبلی تنها بستری برای انتشار اطلاعات بود، اما نسل دوم قابلیت ایجاد تعامل و به اشتراک گذاشتن داده‌ها را نیز فراهم کرد. با این قابلیت‌ها امکان شخصی‌سازی صفحات موجود در اینترنت فراهم شد.

بعد از آن کم‌کم شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک و پلتفرم‌‌های ارائه دهنده خدمات مانند اوبر و نتفلیکس شروع به کار کردند و زندگی برای بشر ساده‌تر و جذاب‌تر شد. با ظهور این پلتفرم‌ها ارتباطات قدرت بیشتری پیدا کرد و افراد از تمام نقاط جهان می‌توانستند باهم در تعامل باشند.

مشکلات وب 2.0

افزایش ارتباطات به معنی افزایش حجم داده‌های تولید شده بود و هر شخصی در دنیا به یک تولید کننده اطلاعات تبدیل شد. وب 2.0 به صورت متمرکز کار می‌کرد و به همین دلیل پلتفرم‌های میزبان مانند گوگل، فیس بوک و … به تمام داده‌های کاربران دسترسی داشتند.

دسترسی به اطلاعات مردم باعث ایجاد رقابت بین شرکت‌های مختلف شد. این رقابت بر سر ایجاد شبکه‌ای اقتصادی و تبلیغاتی مبتنی بر داده‌های کاربران بود. هر شرکتی که اطلاعات بیشتری در اختیار داشت، قدرت بیشتری هم به دست می‌آورد. داده‌های کاربران سود زیادی برای شرکت‌های بزرگ متمرکز داشتند، اما کاربران چیزی از این تجارت بزرگ نمی‌دانستند.

مشکل دیگری که در وب 2.0 وجود دارد این است که تمام اطلاعات کاربران در چند پایگاه خاص ذخیره می‌شود. ایجاد مشکل برای این پایگاه‌های داده به معنی ضررهای بزرگ اقتصادی، تخریب حریم خصوصی و فاجعه‌های بزرگ‌تر از آن است! همچنین قابلیت جابجایی و حمل داده‌ها چالش دیگری است که وب 2.0 با آن دست و پنجه نرم می‌کند. این چالش‌ها باعث شد بشر به دنبال اینترنتی با ساختار عادلانه، دموکراتیک و غیرمتمرکز باشد.

وب 3.0 چیست؟

با وب 3.0 می‌توانیم فاز بعدی اینترنت را تصور کنیم؛ شبکه اینترنتی که می‌توانیم به آن عنوان «وب خواندن و نوشتن و قابل اعتماد» بدهیم. توسعه‌دهندگان وب 3.0 در تلاشند برای کاربران بستری فراهم کنند که با مبادلات همتا به همتا کار می‌کند و کاربران خودشان می‌توانند بر داده‌ها، حریم خصوصی و درآمدشان نظارت داشته باشند. ترکیب بین بروزترین تکنولوژی‌های دنیا از جمله اینترنت اشیاء (IoT)، بلاکچین و ماشین لرنینگ (Machine Learning) امکان ایجاد نسل سوم اینترنت را فراهم می‌کند.

به کمک وب 3.0 می‌توان مشکلات کنونی دنیای اینترنت را حل کرد. البته هیچ مرجعی برای توسعه و نظارت بر پروتکل‌های فعال اینترنت نسل سوم وجود ندارد. کسب و کارهای خصوصی، سازمان‌های غیردولتی و افراد حقیقی توسعه‌دهندگان اصلی وب 3.0 هستند و از روش‌های مختلف اینترنت نسل سوم را توسعه می‌دهند. همکاری میان افراد و سازمان‌های فعال در این حوزه، در نهایت منجر به تکمیل پروژه وب 3.0 خواهد شد.

تکنولوژی‌های قابل استفاده برای توسعه وب 3.0

یادگیری ماشین لرنینگ تاکنون تغییرات بسیاری در زندگی بشر ایجاد کرده است. این تکنولوژی می‌تواند داده‌ها را به هم لینک کند، ارتباط میان نقاط داده‌ای مختلف را بیابد و بدون دخالت بشر تصمیم‌گیری کند، تصمیماتی که تا حد امکان به انتخاب‌های انسانی شباهت داشته باشند. زمانی که این قابلیت‌ها با بلاکچین ترکیب می‌شوند، می‌توانند یک شبکه‌ اینترنتی یکپارچه و هوشمند ایجاد کنند. این موضوع تا حدی ابهامات موجود درباره سوال وب 3.0 چیست را برطرف می‌کند. در قسمت‌های بعدی نقاط ابهام دیگر این موضوع را نیز شفاف‌سازی می‌کنیم.

چشم انداز آینده برای وب 3.0

چشم انداز وب 3.0 تبدیل شدن به شبکه اینترنتی است که با توجه به توافقات اکثریت کاربران حاضر در شبکه فعالیت می‌کند. این چشم انداز را می‌توان از جوانب مختلف بررسی کرد و ما این کار را در ادامه انجام داده‌ایم.

دموکراسی داده‌ای

وب 3.0 قصد دارد با داده‌ها به صورت دموکراتیک کار کند. برای اجرای این هدف، به ساختاری نیاز داریم که در آن کامپیوترهای متمرکز کنونی کنار بروند و ساختاری ایجاد شود که بتواند داده‌ها را به صورت غیرمتمرکز ذخیره، ارسال و پردازش کند.

معماری داده‌ای غیرمتمرکز گروهی از کامپیوترهای متصل به یکدیگر است که هرکدام از آن‌ها در شبکه نقشی ایفا می‌کنند و به هرکدام از آن‌ها «نود» گفته می‌شود. این نقش‌ها شامل نود تایید کننده‌، توسعه‌دهنده یا شرکت‌کننده در شبکه است. تمام اعضای شبکه به داده‌های یکسانی دسترسی دارند و تمام داده‌ها زمان‌بندی‌شده، غیرقابل تغییر (بعد از ورود به شبکه) و شفاف هستند.

امنیت و حریم خصوصی

توزیع داده‌ها در میان سیستم‌های مختلف ممکن است باعث ایجاد نگرانی درباره حریم خصوصی شود؛ وب 3.0 این مشکل را از طریق رمزنگاری داده‌ها برطرف می‌کند. داده‌های موجود در شبکه رمزنگاری شده هستند و هیچکس جز نودی که کلید درست برای دسترسی به داده‌ها را داشته باشد، نمی‌تواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند.

افراد در وب 3.0 با هویت‌های دیجیتال فعالیت می‌کنند که این موضوع، حفظ حریم خصوصی کاربران را بیش از پیش ارتقا می‌دهد. احراز هویت دیجیتال ویژگی جدیدی است که در وب 3.0 ارائه می‌شود. این هویت‌ها کاملا ناشناس و رمزنگاری شده هستند و در پلتفرم‌های مختلف وب 3.0 کاربرد دارند. تبلیغات هم بر اساس رضایت کاربران انجام می‌شود؛ یعنی شما می‌توانید تعیین کنید که آیا تمایل به دیدن این تبلیغ دارید یا خیر. این امکان در وب 2.0 وجود ندارد.

وب 3.0 به کمک بلاکچین می‌تواند امنیت داده‌ها را هم افزایش دهد، زیرا اینترنت به صورت شبکه‌ای کار می‌کند و مانند نسل دوم، تمام اطلاعات روی یک پایگاه متمرکز نیست. در نسل سوم یک کپی از دفتر کل توزیع شده در تمام نودهای متصل به شبکه وجود دارد و اگر کسی بخواهد داده‌ها را هک کند باید به اکثر نودها دسترسی داشته باشد. این کار غیرممکن نیست اما نفوذ به این سطح امنیت کار بسیار سختی است و به سرمایه زیادی نیاز دارد.

قابلیت تایید و حاکمیت

سیستم حاکمیت کنونی برای تضمین تحویل کالا و ارائه خدمات با قراردادهای قانونی هر کشور کار می‌کند. تصور کنید شخصی که کالای مورد نظر خود را دریافت نکرده، قصد دارد با استفاده از این قراردادها پیگیری قانونی انجام دهد. احتمالا می‌دانید که این فرایند چقدر طولانی و هزینه‌بر است و در بسیاری از موارد کاربران ترجیح می‌دهند از میانه راه آن را رها کنند. در این بخش متوجه می‌شوید که مزیت دیگر وب 3.0 چیست.

در تمام مراحل اجرای قراردادهای قانونی وب 2.0 واسطه‌ها حضور دارند و همین حضور آن‌هاست که کار را سخت می‌کند. این قراردادها قابلیت محافظت از اموال و حقوق کاربران را دارند اما خطا و تأخیر موجود در آن به حدی است که عملا این سیستم را ناکارآمد می‌کند.

راهکار این مشکلات قراردادهای هوشمند هستند

وب 3.0 این مشکل را به کمک قراردادهای هوشمند حل می‌کند؛ به کمک این قراردادها می‌توان سیستمی ایجاد کرد که در آن هیچکدام از طرفین معامله نیازی به اعتماد به یکدیگر یا شخص ثالث ندارند. قراردادهای هوشمند کدهای متن بازی هستند که در آن شروط مورد توافق طرفین معامله ثبت می‌شود. این شروط در ابتدای معامله تعیین می‌شوند و پس از برآورده شدن آن‌ها، قرارداد به صورت خودکار اجرا خواهد شد.

به کمک قراردادهای هوشمند روشی قابل اجرا برای تایید ارائه دهندگان خدمات و محصولات داریم. علاوه بر آن، ادغام بلاکچین و و حسگرهای مجهز به اینترنت اشیا، می‌توان سطح امنیت و اعتبار تاییدیه را افزایش داد. مثلا می‌توان مشخص کرد که یک دارایی در کجای زنجیره تأمین قرار دارد و بعد از چه پروسه‌ای به دست مشتری می‌رسد.

با استفاده از این قابلیت، مردم می‌توانند از سراسر دنیا خرید کنند و هزینه آن را به صورت مستقیم و پس از اجرای شرایط ثبت شده در قرارداد بپردازند. اجرای درست قراردادهای هوشمند، زمان و هزینه مورد نیاز برای نظارت بر قراردادهای قانونی و حسابرسی‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

مدل‌های اقتصادی

آخرین چشم‌انداز وب 3.0 از بین بردن شکافی است که بین کاربران و ارائه دهندگان خدمات وجود دارد. با این کار می‌توان اقتصاد جهانی را به سمت مقیاس‌پذیری و پایداری بیشتر هدایت کرد. کاربران با استفاده از بلاکچین می‌توانند تراکنش‌ها را بدون تأخیر و واسطه انجام دهند. علاوه بر آن، در شبکه بلاکچین پاداش‌ها و جریمه‌هایی وجود دارد که تضمین می‌کند نودهای تاییدکننده در شبکه رفتار درست و صادقانه‌ای خواهند داشت.

مثالی برای درک بهتر مدل‌ اقتصادی آینده

دیفای یک اکوسیستم استقراض، وام‌دهی و پس‌انداز است و امور مالی را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهد. در واقع فرایندی که اکنون در بانک‌ها و به شیوه‌ای سنتی انجام می‌شود، با دیفای به گونه‌ای غیرمتمرکز و بدون واسطه انجام خواهد شد. با این تفاسیر دیفای می‌تواند یک مدل اقتصادی جدید در آینده ایجاد کند.

با استفاده از دیفای دیگر نیازی نیست برای انجام تراکنش‌ها به فضای خاصی برویم یا به خدمات بانکداری سنتی دسترسی داشته باشیم. این شبکه ۲۴ ساعته در دسترس است و ماینرها و سهامدارانی که به عنوان نودهای تاییدکننده کار می‌کنند، شبکه را همیشه فعال نگه می‌دارند.

NFTها مثال دیگری در این زمینه هستند که به حفظ مالکیت معنوی آثار مختلف کمک می‌کنند. به کمک این توکن‌ها همه افراد می‌توانند در مزایده‌ها شرکت کنند و یک اثر را بخرند. پیش از توسعه NFT این امکان وجود نداشت و تنها عده‌ای محدود با تماس مستقیم یا فروش خصوصی از مزایدات باخبر می‌شدند.

این تکنولوژی‌های جدید فرصت‌های شغلی نوینی را ایجاد می‌کنند که تنها بخاطر سطح آزادی موجود در شبکه تغییرناپذیر بلاکچین، امکان‌پذیر هستند.

معماری وب 3.0

ما هنوز نمی‌دانیم زیرساخت‌های کلی وب 3.0 چیست و بخش اعظم آن هنوز توسعه داده نشده است. اما توسعه‌دهندگان مختلف بر سر بعضی بخش‌های موجود در ساختار وب 3.0 توافق نظر دارند. عملکرد این قسمت‌ها را در ادامه توضیح می‌دهیم.

وب معنایی

در وب 3.0 اکوسیستم گسترده‌ای خواهیم داشت که به کمک آن می‌توانیم محتواهای دیجیتال را با استفاده از ارتباطات پیچیده بین سرویس‌های وب، رفتار کاربر و داده‌‌های مربوط به رابط کاربری تجزیه و تحلیل کنیم. این قابلیت، ارتباطاتی در سطح گسترده بین داده‌ها ایجاد می‌کند.

در حال حاضر وب 2.0 محتواها را با استفاده از مقادیر عددی و ساختار یافته‌ای مانند کلمات کلیدی و … تحلیل می‌کند. وب معنایی مسیر محتوا را نسبت به آنچه اکنون داریم، کاملا منحرف می‌کند. به کمک این ساختار داده‌های اینترنت برای ماشین‌ها قابل خواندن می‌شوند و با این کار اثرگذاری محتواهای دیجیتال تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند.

هوش مصنوعی

وب معنایی با هوش مصنوعی پیشرفته توسعه داده می‌شود که در تلاش است زبان طبیعی کاربران و هدف آن‌ها در جستجوهای اینترنتی را درک کند. با هوش مصنوعی می‌توانیم تعاملات کاربر محور بیشتری را تجربه کنیم. وب 2.0 اکنون هم تا حد زیادی به ورودی‌هایی که از کاربران دریافت می‌کند، وابسته است، اما وب 3.0 به کمک هوش مصنوعی این وابستگی را از بین می‌برد.

هوش مصنوعی همچنین می‌تواند محتواهای باکیفیت را از نمونه‌های بی‌کیفیت و کپی‌شده تشخیص دهد و تنها نمونه‌های باکیفیت را در دسترس کاربران قرار دهد. این موضوع باعث ایجاد یکپارچگی در سیستم محتوایی وب 3.0 خواهد شد.

جذابیت‌های بصری (Visual Immersion)

Visual Immersion معادل واژه‌ای دقیقی در فارسی ندارد، اما با تعریفی که از مفهوم آن خواهید خواند متوجه می‌شوید که نقش Visual Immersion در وب 3.0 چیست. تکنولوژی Visual Immersion با ترکیب واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) ایجاد می‌شود. وب 3.0 با استفاده از این تکنولوژی می‌تواند مرزهای بصری بین دنیای دیجیتال و واقعی را از بین ببرد.

به عنوان مثال شما می‌توانید المان‌های دنیای دیجیتال را در دنیای فیزیکی اطراف خود ببینید یا المان‌های واقعی را به دنیای دیجیتال ببرید. این یک تعامل همه جانبه است که روش ارائه محصولات و خدمات و نمایش و بازیابی اطلاعات را تا حد زیادی تغییر می‌دهد. تصور کنید بتوانید یک لباس را پیش از خرید آنلاین پرو کنید و تن‌خور آن را ببینید! این کار با Visual Immersion امکان‌پذیر خواهد بود.

برای استفاده از وب 3.0 به چه ابزاری نیاز داریم؟

توسعه‌دهندگان فعلا مشغول ایجاد زیرساخت‌های لازم برای کوچ کردن به وب 3.0 هستند. ما نمی‌توانیم به کمک مفاهیم سنتی بررسی کنیم وب 3.0 چیست و به چه ابزاری نیاز دارد؛ برای این کار به معماری کاملا جدید نیاز داریم. تاکنون چند آجر از این زیرساخت ایجاد شده که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.

مرورگرهای وب 3.0

مرورگرهای وب 3.0، مرورگرهایی هستند که تأکید بسیاری روی حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران دارند. کاربرانی که با استفاده از این مرورگرها وارد شبکه می‌شوند، هم می‌توانند از قابلیت‌های اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز استفاده کنند و هم وارد وب‌سایت‌هایی که اکنون بر بستر وب 2.0 فعالند، خواهند شد.

Brave یکی از مرورگرهایی وب 3.0 است، اولین مرورگر خصوصی شبیه به کروم که نسخه دسکتاپ و موبایل هم دارد. اصلی‌ترین تفاوت Brave با مرورگرهای دیگر این است که اجازه نمی‌دهد شخص ثالثی کاربر را ردیابی کند. کاربران می‌توانند انتخاب کنند که آیا می‌خواهند یک تبلیغ را ببینند یا خیر. این موضوع مشخص می‌کند که تعریف حریم خصوصی کاربران در وب 3.0 چیست و تا چه اندازه رعایت می‌شود.

کاربرانی که با انتخاب خودشان و ضمن حفظ حریم خصوصی، تبلیغات را تماشا می‌کنند، می‌توانند توکن BAT پاداش بگیرند. BAT توکن منحصر به شبکه Brave است که بر بستر استاندارد ERC20 فعالیت می‌کند. کاربران همچنین می‌توانند به تولیدکنندگان محتوای حاضر در این مرورگر BAT پاداش بدهند و با این کار وابستگی توسعه‌دهندگان به درآمد حاصل از تبلیغات را کم‌تر کنند.

Opera نمونه‌ای دیگر از مرورگرهای وب 3.0 است که به دلیل ادغام با ولت اتریوم محبوب شده است.

ولت‌های وب 3.0

ولت متامسک (Metamask) یک کیف پول دیجیتال مبتنی بر وب 3.0 است که نسخه دسکتاپ و موبایل دارد. در دسکتاپ همچنین می‌توان این ولت را به عنوان یک افزونه مرورگر نیز نصب کرد؛ این افزونه پلی بین وب‌سایت‌های وب 2.0 و شبکه غیرمتمرکز است. این قابلیت به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به دانلود یا راه‌اندازی نود اتریوم به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز دسترسی داشته باشند.

ولت‌های دیجیتال یکی از مهم‌ترین بخش‌های وب 3.0 هستند و توسعه‌دهندگان در تلاشند کار با آن‌ها را تا حد امکان ساده‌ کنند. به عنوان مثال یکی از اقدامات قابل انجام برای بهبود رابط کاربری این است که به جای استفاده از آدرس‌های پیچیده برای ولت‌های دیجیتال، بتوان از دامنه‌های مرتبط با رمزنگاری مانند .crypto یا .coin استفاده کرد.

سایر اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز

مرورگرها و والت‌ها اجزای اصلی وب 3.0 هستند، اما برنامه‌های کاربردی دیگری هم در این شبکه فعالیت می‌کنند. برنامه‌هایی چون ذخیره‌کننده‌های داده‌ها، مدیریت هویت، شبکه‌های اجتماعی و … هم می‌توانند به اندازه مرورگر اهمیت داشته باشند. در واقع ما نیاز داریم که نسخه‌ای از تمام برنامه‌هایی که اکنون در وب 2.0 استفاده می‌شوند را در وب 3.0 هم ایجاد کنیم تا کاربران بتوانند بدون چالش به اینترنت نسل سوم کوچ کنند.

به عنوان مثال پروژه‌ای مانند کاردانو (Cardano) باید جایگزینی برای Google Authenticator (برنامه احراز هویت دو مرحله‌ای گوگل) باشد. در گذشته شبکه اجتماعی مبتنی بر وب 3.0 به نام BitClout توسعه داده شد و محبوبیت زیادی هم پیدا کرد، اما به چالش‌ مقیاس‌پذیری برخورد و نتوانست مسیر را ادامه دهد. توسعه Dappهای وب 3.0 همچنان ادامه دارد و باگ‌های موجود یک به یک در حال برطرف شدن هستند.

چالش‌ها و نقاط ضعف وب 3.0 چیست؟

وب 3.0 در حد یک تئوری فوق‌العاده است و فکر کردن به آن همه را شگفت‌زده می‌کند؛ اما این تئوری جذاب برای ورود به دنیای واقعی با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی کرده‌ایم.

مقیاس‌پذیری

وب 3.0 در حال تکامل است و هنوز کاربران زیادی ندارد؛ اما ما اثرات محبوبیت ارزهای دیجیتال و مقیاس‌پذیر نبودن آن‌ها را دیده‌ایم. پس باید از همین الان مشکل مقیاس‌پذیری را در شبکه وب 3.0 حل کنیم.

زمانی که تعداد تراکنش‌های شبکه بیت کوین و اتریوم افزایش پیدا می‌کند، تایید هر تراکنش طول می‌کشد و کارمزد بالایی هم دریافت می‌شود؛ این چالش مقیاس‌پذیری است که احتمالا در آینده برای وب 3.0 هم ایجاد می‌شود.

اتریوم قابلیت پردازش ۱۵ تا ۳۰ تراکنش در ثانیه را دارد، بنابراین در یک روز می‌تواند یک میلیون تراکنش را پردازش کند که این میزان نسبت به رقیبش در نسل وب 2.0، بسیار کم‌تر است. پلتفرم ویزا ادعا می‌کند که می‌تواند بیش از ۵۶ هزار تراکنش را در یک ثانیه پردازش کند.

محبوبیت تکنولوژی بلاکچین روزبه‌روز بیشتر می‌شود و ساختار آن باید به گونه‌ای تغییر کند که هنگام افزایش کاربران با مشکلاتی از قبیل ازدحام شبکه و مقیاس‌پذیری مواجه نشود. اتریوم 2.0 قصد دارد با استفاده از تکنولوژی لایه 2 این چالش را از بین ببرد. در تکنولوژی لایه 2 تراکنش‌ها با استفاده از شبکه‌های زنجیره‌ای کوچک‌تر که به هم متصل هستند، تایید می‌شوند.

لازم به ذکر است که در حال حاضر ما بلاکچین‌هایی مانند سولانا (Solana) را در اختیار داریم که می‌تواند ۱۰ تا ۲۰ هزار تراکنشی که در لحظه شکل گرفته‌اند را پردازش کند. این بلاکچین همچنین امکان پردازش ۶۰ هزار تراکنش معمولی (که لزوما در این لحظه انجام نشده‌اند) را دارد. البته توسعه‌دهندگان همچنان در تلاشند مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی را افزایش دهند تا به حد قابل قبول برای استفاده توسط تمام مردم دنیا برسد.

پذیرش کاربران

تعداد کاربرانی که می‌دانند وب 3.0 چیست، بسیار محدود است و اگر هم بدانند، احتمال اینکه محدوده امن خود در وب 2.0 را رها کنند و به سمت وب 3.0 بروند، زیاد نیست. وب 2.0 در ابتدا برای جلب توجه کاربران امکان تعامل را فراهم کرد و رابط کاربری جذابی ارائه داد.

شرکت‌های وب 2.0 از حضور طولانی کاربران در برنامه‌هایشان سود می‌برند و به همین دلیل رابط کاربری ایجاد می‌کنند که ساده و جذاب باشد. وب 3.0 برای رقابت با پلتفرم‌های وب 2.0 در این زمینه، هنوز باید کارهای زیادی انجام دهد.

کوچ مردم از وب 2.0 به وب 3.0 فرایندی است که نه آسان اتفاق می‌افتد و نه سریع. ما انسان‌ها به صورت ذاتی در برابر تغییر مقاومت می‌کنیم و احتمالا زمانی که نوبت به تأمین پیش‌نیازهای لازم برای ورود به وب 3.0 می‌رسد (مثل ساخت ولت) عقب‌گرد می‌کنیم!

توسعه‌دهندگان برای تشویق کاربران برای ورود به وب 3.0 باید سفر کاربر را به صورت کامل بررسی و روی آن کار کنند. یک نکته مهم در این زمینه افزایش تعداد کاربرانی است که با موبایل از اینترنت استفاده می‌کنند. بنابراین توسعه‌دهندگان وب 3.0 باید توجه ویژه‌ای به رابط کاربری موبایلی داشته باشند.

تعامل شبکه‌های مختلف بایکدیگر

پروژه‌های کنونی بلاکچین مانند بیت کوین و اتریوم به صورت کاملا مستقل کار می‌کنند و ارتباطی با یکدیگر ندارند. شبکه‌های آن‌ها از نظر اقتصادی و فنی کاملا مستقل هستند، به همین دلیل امکان ایجاد ارتباط بین دو شبکه یا انتقال داده بین آن‌ها وجود ندارد.

این یعنی اگر ما تراکنشی روی شبکه اتریوم داشته باشیم، شبکه بیت کوین نمی‌تواند اطلاعات آن را بازیابی و استفاده کند. در نتیجه امکان معامله ارزهای دیجیتال بین این دو شبکه وجود ندارد، مگر اینکه پلی مانند صرافی وجود داشته باشد. علت چالش این است که داده‌های ما در هر شبکه ساختار منحصر به فردی دارند و در نتیجه روی همان شبکه ایزوله می‌شوند.

توسعه‌دهندگان وب 3.0 در تلاشند این چالش را حل کنند و برای این کار روی ایجاد ارتباط بین دو بلاکچین پولکادات (Polkadot) و (Kusama) متمرکز هستند. پولکادات از گروهی از زنجیره‌ها (بلاکچین‌های کوچک) برای هماهنگ‌سازی ارتباطات در شبکه بزرگ بلاکچین خود استفاده می‌کند. این گروه‌های زنجیره در ساختار  Parallel-Chain (زنجیره‌های موازی) توسعه داده شده‌اند. سایر شبکه‌های بلاکچین می‌توانند با استفاده از پل به این زنجیره‌های موازی متصل شوند و با سایر بلاکچین‌ها ارتباط داشته باشند.

البته پاراچین‌های موجود هنوز مقیاس‌پذیر نیستند و به همین دلیل تا زمانی که بلاکچین‌ها بتوانند به صورت عملی با یکدیگر در ارتباط باشند، راه زیادی باقی مانده است. برای ایجاد یک ساختار غیرمتمرکز واقعی، باید بستری فراهم شود که در آن تمام مرورگرها، شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز و ولت‌ها با یکدیگر در تعامل باشند، مانند چیزی که اکنون در وب 2.0 وجود دارد.

آینده اینترنت، آینده بشر و ارتباط آن با وب 3.0 چیست؟

تاکنون اختراع و کشف هرچیزی تغییرات گسترده‌ای در زندگی بشر ایجاد کرد. انقلاب کشاورزی امکانات بسیاری برای بشر به ارمغان آورد، اما نابرابری اجتماعی، ساختارهای بی‌ثبات و پاندمی‌های گسترده‌ای را رواج داد. ظهور اینترنت هم مانند انقلاب کشاورزی نتایج مثبت و منفی بسیاری برای بشر داشت. با وجود تمام مزیت‌هایی که از آن استفاده می‌کنیم، ما درگیر مشکلاتی چون عدم امنیت حریم خصوصی، جریان‌های فضای مجازی و ناتوانی در کنترل هویت دیجیتالی خود شده‌ایم.

وب 3.0 یک انقلاب تکنولوژی است که با سایر انقلاب‌هایی که زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده، تفاوت‌های بسیاری دارد. انقلاب وب 3.0 توسعه داده شده است تا اشخاص حقیقی و جوامع کوچک‌تر را قدرتمند کند. تا پیش از این هر تکنولوژی جدیدی جوامع را به صورت سلسله مراتبی قدرتمند می‌کرد و آنکه بر مسند قدرت بود، همانجا باقی می‌ماند و ضعفا هم همچنان بدون قدرت بودند.

وب 3.0 با ایجاد یک اکوسیستم آنلاین شفاف و امن و ایجاد مدل‌های تجاری جدید و ساختارهای حاکمیت اشتراکی، ساختار همیشگی جوامع را برهم می‌زند و به انسان‌ها زندگی برابر می‌دهد. این هدفی است که برای فناوری‌های جدید از جمله بلاکچین در نظر گرفته شده و باید دید آیا بعد از توسعه آن‌ها می‌توان این چشم‌اندازها را محقق کرد یا رویای بشر همچنان دست‌نیافتنی باقی می‌ماند.

کلام آخر

توسعه پروتکل‌های دیفای باعث شده که ما درک کنیم قابلیت‌های وب 3.0 چیست و حتی از برخی از آن‌ها استفاده کنیم. تکنولوژی‌های دیگری که در وب 3.0 به صورت گسترده به کار خواهد رفت نیز اکنون در سطح ابتدایی استفاده می‌شود؛ از جمله این تکنولوژی‌ها می‌توان به پردازش‌های ابری، بلاکچین، اینترنت اشیا، واقعیت افزوده و … اشاره کرد.

تکامل وب 3.0 و انقلاب کوچ بشر از وب 2.0 به وب 3.0 احتمالا ده‌ها سال طول خواهد کشید و تا زمانی که آجر به آجر عمارت وب 3.0 کامل نشده باشد، نمی‌توانیم به صورت گسترده از آن استفاده کنیم. البته اگر علاقمند باشید می‌توانید به عنوان پیشگامان ورود به دنیای وب 3.0 از برخی امکاناتی که اکنون ارائه شده است (مانند مرورگرها و والت‌ها) استفاده کنید و با تجربه کاربری نسل سوم اینترنت آشنا شوید.