در یک سال گذشته توکن‌های غیرمثلی یا NFT جنجال بسیاری در بازار ارزهای دیجیتال به وجود آورده‌اند. بسیاری از افراد علت ارزشمندی NFTها را نمی‌دانند و هنوز درک نمی‌کنند که چرا یک نقاشی دیجیتال که شاید حتی خیلی هم هنری نباشد، باید چند صد هزار دلار قیمت داشته باشد.
مردم در تابستان ۲۰۲۱ بیشتر از ۱.۲ میلیارد دلار برای خرید توکن‌های NFT هزینه کردند. این یعنی توکن‌های غیرمثلی نوع جدیدی از دارایی‌های دیجیتال هستند و برای همیشه در بازار باقی خواهند ماند! قیمت بالای این دارایی‌ها افراد بسیاری را تحریک می‌کند تا آن‌ها را بخرند، اما از آنجایی که نمی‌دانند ارزش آن‌ها از کجا نشأت می‌گیرد، در این باره مردد هستند.
در این مقاله درباره علت ارزشمندی NFTها صحبت می‌کنیم. شاید با درک این علت‌ها شما هم ممکن است متقاعد شوید و بخشی از سرمایه خود را برای خرید این دارایی‌های دیجیتال صرف کنید.
NFT چیست؟
توکن‌های غیر قابل معاوضه (Non-fungible token) که به اختصار NFT نامیده می‌شوند، نوعی از دارایی‌های دیجیتال هستند که در بستر بلاکچین‌های مختلف معامله می‌شوند. این دسته از دارایی‌ها منحصر به فرد هستند، یعنی هیچ دو توکن NFT شبیه به یکدیگر وجود ندارد.
این دسته از دارایی‌های دیجیتال، معمولا نمادی از یک دارایی ارزشمند مجازی یا واقعی هستند. به عنوان مثال ممکن است یک هنرمند حق مالکیت اثر خود را در یک توکن NFT ارائه دهد. بنابراین کسی که به اثر او علاقمند باشد، با خرید توکن، مالک اثر می‌شود و تا زمانی که توکن را در اختیار داشته باشد، به عنوان مالک اثر شناخته خواهد شد. با فروش این توکن هم می‌تواند حق مالکیت را به فرد دیگری واگذار کند.
توضیح درباره NFTها به زمان زیادی نیاز دارد؛ آنچه در این مقاله خواندید، اشاره کوتاهی درباره چیستی این دسته از دارایی‌های دیجیتال بود. در قسمت‌های بعدی مقاله به مهم‌ترین علت‌های ارزشمندی NFTها اشاره می‌کنیم.
1. NFTها سودآور هستند
سودآوری NFTها یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که فعالان بازار ارزهای دیجیتال درباره آن صحبت می‌کنند. سوال این است که آیا این دسته از دارایی‌های دیجیتال قابلیتی بیشتر افزایش تدریجی قیمت دارند؟
کاربردهای جالبی که در ماه‌های گذشته برای این دسته از توکن‌ها ایجاد شده، می‌تواند جزو علت‌های ارزشمندی NFTها باشد. به عنوان مثال این توکن‌ها اخیرا به عنوان دارایی‌های موجود در بازی‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در واقع گیمرها به جای اینکه به صورت مجازی پوسته، اسلحه، شخصیت بازی و… که به دست میآورند را ذخیره کنند، در ازای آن یک توکن NFT می‌گیرند و می‌توانند آن را بفروشند. بعضی از بازی‌های کریپتویی الان هم از این قابلیت استفاده می‌کنند و بعضی از آن‌ها هم در آینده قصد دارند با این روش کار کنند.
برخی از NFTها تنها در صورتی برای کاربران سودآوری دارند که فروخته شوند، اما برخی دیگر سودآوری فعال دارند و در حین مالکیت هم به مالکین سود می‌دهند. هرچه سودآوری یک توکن غیرمثلی بیشتر باشد، توجه کاربران بیشتری را به خود جلب می‌کند و به دلیل افزایش تقاضا، ارزشمندتر می‌شود.
به عنوان مثال Synesis One، پلتفرمی است که روش کشت داده را به صورت بازی ارائه می‌دهد و از طریق بازی، داده‌های مربوط به هوش مصنوعی را استخراج می‌کند. در سایت این پروژه نوعی بازی با کلمات وجود دارد که کاربران در ازای انجام آن و ایجاد اطلاعات برای پایگاه داده پروژه، توکن غیرمثلی SNS، را به دست میآورند. شرکت‌های توسعه دهنده هوش مصنوعی از این داده‌ها برای آموزش به دستگاه‌های دارای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. روند سودآوری برای کاربران هم بدین صورت است که هربار از اطلاعاتی که کاربر به پایگاه داده ارائه کرده استفاده شود، ارزش توکنی SNS که در ابتدای بازی به دست آورده، بیشتر خواهد شد.
2. تاریخچه مالکیت یکی از علت‌های ارزشمندی NFTها
یکی از عوامل تعیین کننده ارزش یک توکن غیرمثلی هویت صادرکننده و صاحبان قبلی آن است. همانطور که می‌دانید، تاریخچه مالکیت توکن‌های NFT همیشه مشخص است و به سادگی می‌توان فهمید یک توکن قبلا در اختیار چه کسانی بوده. اگر در لیست تاریخچه مالکیت توکن نام یک فرد مشهور یا برندی شناخته شده، وجود داشته باشد، قیمت آن بیشتر خواهد بود.
به عنوان مثال توکن‌های غیرمثلی Beeple که آثار هنری دیجیتال بودند، سه مورد از ده فروش برتر توکن‌های NFT را تنها به همین دلیل به نام خود ثبت کرده‌اند. یا به عنوان مثالی دیگر، تیم برنزرلی (دانشمند علوم رایانه) توانست توکن NFT حاوی کدهای شبکه جهانی وب را با قیمت بیشتر از ۵ میلیون دلار بفروشد، تنها به این خاطر که نام او به عنوان مالک توکن در تاریخچه آن وجود داشت.
وجود اسامی شناخته شده در تاریخچه مالکیت، یک علت احساسی برای ارزشمندی NFTهاست. تصور کنید شما یک توکن NFT در اختیار دارید که قبلا در اختیار برد پیت بوده است. روزی یکی از طرفداران پر و پا قرص او به شما می‌گوید حاضر است این توکن را با ارزشی ده برابر قیمت واقعی آن بخرد. آیا شما حاضر نیستید توکن را با این قیمت بفروشید؟ در همین فرایند ساده، قیمت یک توکن غیرمثلی ده برابر شد!
3. توکن‌های NFT نادر هستند و اکثر دارایی‌های نادر ارزشمندند
در تعریف توکن NFT می‌خوانیم که این دارایی‌های دیجیتال منحصر به فرد هستند و هیچ دو توکنی شبیه به هم صادر نمی‌شود. برخی از این توکن‌ها، چیزی بیشتر از منحصر به فرد بودن دارند و در واقع نادر هستند! به عنوان مثال CryptoPunks یک کلکسیون است که در آن ۱۰ هزار کاراکتر منحصر به فرد وجود دارد، اما برخی از آن‌ها بخاطر ویژگی‌هایشان نادر هستند و ارزش بیشتری نسبت به سایر NFTها دارند. توکن‌های غیرمثلی چون اولین توییت جک دورسی، کلیپ محبوب تاپ شات از NBA یا توکن‌های غیرمثلی Beeple نادر هستند و به همین دلیل ارزش خیلی زیادی دارند.
4. نقدینگی یکی از علت‌های ارزشمندی NFTها
هرچه نقدینگی یک توکن بالاتر باشد، ارزش آن بیشتر است. توکن‌هایی که بر بستر اتریوم راه‌اندازی می‌شوند، نسبت به توکن‌هایی که در بسترهای برون زنجیره‌ای راه‌اندازی می‌شوند، ارزشمندتر هستند. مهم‌ترین علت ارزشمندی توکن‌های فعال بر بستر اتریوم این است که امتیاز نقدینگی دارند. این توکن‌ها را به راحتی می‌توان در بازارهای ثانویه فروخت و در ازای آن‌ها اتر دریافت کرد. در مقابل اگر برای NFT شما مشتری وجود نداشته باشد و به راحتی نتوانید آن را بفروشید، با مشکل نقدینگی مواجه می‌شوید. در نتیجه نمی‌توانید آن را با قیمتی که می‌خواهید بفروشید و NFT شما بخشی از ارزش خود را از دست می‌دهد.
اکثر سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند توکن‌هایی را خریداری کنند که نقدینگی بالایی دارند. در این صورت دغدغه‌ای بابت این که توکن‌ها روی دستشان بماند، ندارند و می‌دانند هروقت بخواهند، می‌توانند آن‌ها را بفروشند. تقاضای بیشتر برای توکن‌هایی که نقدینگی بالا دارند، علت ارزشمندی NFTهاست.
5. ارزشمندی دارایی پشتوانه NFT
توکن‌های غیرمثلی می‌توانند نشانه‌ای از یک دارایی ارزشمند باشند که در بازار خرید و فروش می‌شود. به عنوان مثال در متاورس زمین‌های منحصر به فردی فروخته می‌شود و سند مالکیت آن‌ها یک توکن NFT است. پس ارزش NFTهای زمین در متاورس، به ارزش خود زمین بستگی دارد.
دارایی‌های مختلفی می‌توانند پشتوانه NFT باشند؛ برخی از این دارایی‌ها بسیار ارزشمندند و باعث می‌شوند توکن غیرمثلیشان هم ارزشمند باشد. در ادامه به چند مورد از دارایی‌های پشتوانه توکن‌های NFT اشاره می‌کنیم:
- آثار هنری مانند تابلوهای نقاشی یا دیجیتال آرت‌ها.
- محتواهای آنلاین مانند پست‌های شبکه اجتماعی یا مقالات وب‌سایت‌ها.
- آلبوم‌های موسیقی.
- محتواهای تصویری مانند ویدیوها و تصاویر.
- املاک و مستغلات در دنیای واقعی و در دنیای متاورس.
به طور کلی هرچیزی که در نوع خود منحصر به فرد باشد را می‌توان با استفاده از توکن NFT در بلاکچین و بازار دارایی‌های دیجیتال خرید و فروش کرد. NFT نمادی از دارایی است که شما در اختیار دارید.
6. گاهی اوقات ارزشمندی NFTها علت خاصی ندارد
در بازار ارزهای دیجیتال تعداد معاملات سوداگرانه کم نیست. گاهی اوقات یک گروه از فروشندگان حرفه‌ای یک توکن NFT ایجاد می‌کنند که ارزش ذاتی خاصی هم ندارد. بعد از آن به این فکر می‌کنند که چطور می‌توانند این توکن را با بالاترین قیمت بفروشند. استراتژی‌های مختلفی برای این کار وجود دارد، ممکن است آن را در یک مراسم حراج مجلل بفروشند یا به گونه‌ای درباره آن صحبت کنند که خریدار تصور کند در حال خرید ارزشمندترین دارایی جهان است!
در این مواقع یک خریدار ساده‌لوح هم پیدا می‌شود و توکن NFT را بدون هیچ دلیلی با قیمت بالا خریداری می‌کند. این کار به نوعی استراتژی پامپ و دامپ محسوب می‌شود که غیرقانونی است. اما ارزهای دیجیتال توسط هیچ کشور یا نهاد مشخصی مدیریت نمی‌شوند، در نتیجه گروهی از افراد بدون اینکه مجازات شوند، قوانین را می‌شکنند!
کلام آخر
بازار NFTها یکی از عجیب‌ترین قسمت‌های دنیای ارزهای دیجیتال است. بازی با این توکن‌ها قاعده خاصی ندارد. در این مقاله علت‌های ارزشمندی NFTها را توضیح دادیم، اما گاهی توکن‌هایی ارزشمند می‌شوند که هیچکدام از ملاک‌هایی که در این مقاله بیان کرده‌ایم را ندارند.
در حال حاضر توکن‌های غیرمثلی یک محصول مشترک میان تریدرها و کلکسیونرها هستند. برخی از افراد روی این توکن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند تا سود به دست آورند. برخی دیگر تنها بخاطر اینکه NFTها را دوست دارند، می‌خواهند یک کلکسیون کامل داشته باشند. این موضوع باعث شده است که ترید در بازار این دسته از دارایی‌های دیجیتال، تا حدی به شانس هم بستگی داشته باشد!
مجله ارز دیجیتال داموند درباره هرآنچه لازم است از دارایی‌های دیجیتال و تکنولوژی بلاکچین و مفاهیم مرتبط با آن بدانید، صحبت می‌کند. ما در مجله داموندمگ توصیه‌ای مبتنی بر خرید یا فروش هیچ دارایی دیجیتالی نداریم و هر آنچه ارائه می‌دهیم، برای افزایش اطلاعات شماست. با دانش بیشتر، می‌توانید تجارت سودآورتری داشته باشید.